بسیاری از افراد در طول زندگی خود علائم اختلال مسخ شخصیت را تجربه می‌کنند. اختلال مسخ واقعیت یا شخصیت با دوره‌هایی از احساس جداشدن از بدن و افکار مشخص می‌شود. این اختلال گاهی اوقات به این صورت توصیف می‌شود که احساس می‌کنید از بیرون بدن خود را مشاهده می‌کنید یا اینکه در خواب و رؤیا هستید. در این مقاله از علائم، علل و روش‌های درمان اختلال مسخ واقعیت خواهیم گفت.

اختلال مسخ شخصیت چیست؟

اختلال مسخ شخصیت که اختلال غیرواقعی‌سازی نیز نامیده می‌شود، زمانی است که احساس می‌کنید:

• از افکار، احساسات و بدنتان جدا شده‌اید (مسخ شخصیت).
• از محیط خود جدا شده‌اید (غیرواقعی‌سازی).

یک دوره مسخ شخصیت ممکن است از چند دقیقه تا (به‌ندرت) چند سال طول بکشد. مسخ شخصیت همچنین ممکن است نشانه‌ای از اختلالات دیگر از جمله برخی از اشکال سوءمصرف مواد،اختلالات شخصیتیخاص، اختلالات تشنج و برخی دیگر از بیماری‌های مغزی باشد.

افراد دچار این اختلال ارتباط خود با واقعیت را از دست نمی‌دهند. آنها متوجه می‌شوند که چیزها آن‌طور که ظاهر می‌شوند نیستند. مسخ شخصیت یا اختلال غیرواقعی‌شدن شاید نشانه مسائل دیگری نیز باشد، مانند:

• بیماری‌های مغزی؛
• اختلالات تشنجی؛
• اختلالات روان‌پزشکی مانندزوال عقلواسکیزوفرنی.

علل ایجاد اختلال مسخ شخصیت

محققان نمی‌دانند چه چیزی باعث این اختلالات می‌شود. در نیمی از موارد، پزشکان نمی‌توانند تشخیص دهند که چه چیزی باعث این اختلال می‌شود. عوامل بیولوژیکی و محیطی ممکن است در بروز اختلال مسخ واقعیت نقش داشته باشند. برخی از افراد به دلایل مختلف ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به اختلال تجزیه‌ای قرار داشته باشند، از جمله:

• سیستم عصبی‌ای که کمتر به احساسات واکنش نشان می‌دهد.
• برخی از اختلالات شخصیتی یااختلالات سلامت روان.
• شرایط فیزیکی مانندتشنج.

پس از استرس شدید یا تروما نیز ممکن است اختلالات تجزیه‌ای رخ دهند، مانند:

• داشتن پدر یا مادری با بیماری روانی شدید؛
• بدرفتاری (تجربه شخصی یا مشاهده آن)؛
• تصادف؛
• خطرات کشنده؛
• بلایای طبیعی؛
• مرگ ناگهانی یکی از عزیزان؛
• خشونت؛
• جنگ.

عوامل دیگری نیز در بروز اختلال مسخ واقعیت نقش دارند؛ از جمله:

• مصرف برخی داروها مانندمواد توهم‌زا؛
• خستگی زیاد؛
• کمبود خوابیا تحریک حسی که ممکن است در بخش مراقبت‌های ویژه رخ دهد.

علائم اختلال مسخ شخصیت

علامت اصلی اختلال مسخ شخصیت احساس قطع ارتباط است. ممکن است این احساسات را داشته باشید:

• جداشدگی از افکار، احساسات و بدن خود (مسخ شخصیت).
• جداشدگی از محیط یا اطرافیان خود (واقعیت‌ناپذیری).
• احساس ربات‌گونه.
• تماشای خود از بیرون بدنتان.
• زندگی در دنیایی رؤیایی.
• احساس افسردگی، اضطراب،پانیکیا دیوانه‌شدن.

درباره ارتباط پانیک و مسخ شخصیت می‌توان گفت فردی که دچار پانیک شده است، حین حمله ممکن است علائم مسخ شخصیت یا مسخ واقعیت را نیز تجربه کند.

برخی افراد علائم خفیف و کوتاه‌‌مدت را تجربه می‌کنند. برخی دیگر علائم مزمن (مداوم) دارند که ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشند. این علائم ممکن است عملکرد شما را مختل کنند و حتی منجر به ناتوانی شوند.

تشخیص مسخ شخصیت

هیچ آزمایشی اختلال مسخ واقعیت را مشخص نمی‌کند، اما ممکن است پزشک بخواهد آزمایش خون یا تصویربرداری (اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یاام‌آرآی) انجام دهید تا وجود بیماری جسمی یا عوارض جانبی دارویی را رد کند.

پزشک شما ممکن است شما را به متخصص سلامت روان ارجاع دهد. روان‌پزشک، روان‌شناس یا مددکار اجتماعی روان‌پزشکی می‌تواند به تشخیص و درمان شما کمک کند. متخصصان با شما صحبت می‌کنند تا تجربیات و نحوه عملکرد شما را درک کنند.

درمان اختلال مسخ شخصیت

اغلب، افراد به‌دلیل نگرانی بابت علائمی مانندافسردگیبه دنبال درمان‌اند. افسردگی ممکن است مشکلی بزرگ‌تر از اختلال باشد. ممکن است نیاز به درمان مسخ شخصیت داشته باشید اگر:

• اختلالتان طولانی‌مدت است یا مدام برمی‌گردد و عود می‌کند.
• علائم ناتوان‌کننده یا آزاردهنده‌اند.

هدف درمان مقابله با عوامل استرس‌زایی است که باعث ایجاد علائم می‌شوند. متخصص درمان شما را بر اساس موارد زیر برنامه‌ریزی می‌کند:

• سلامت عمومی؛
• محرک‌ها؛
• شدت علائم.

درمان اغلب شامل ترکیبی از انواع روش‌های روان‌درمانی است. متخصص ممکن است یک یا چند مورد از این روش‌ها را انتخاب کند:

• درمان شناختی-رفتاری(CBT):بر تغییر الگوهای تفکر، احساسات و رفتارهایی تمرکز دارد که به درد شما نمی‌خورند.
• درمان دیالکتیکی-رفتاری(DBT):ممکن است به اختلالات شخصیتی شدید کمک کند. ممکن است به شما برای تحمل احساسات دشوار از جمله علائم تجزیه‌کننده کمک کند. این شیوه معمولا وقتی مفید است که سوءاستفاده یا تروما را تجربه کرده باشید.
• حساسیت‌زداییو پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR):ممکن است برای مقابله با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مفید باشد و کابوس‌های مداوم، بازگشت به گذشته و سایر علائم را کاهش دهد.
• خانواده‌درمانی:با تمرین دسته‌جمعی اعضای خانواده شما درباره این اختلال یاد می‌گیرند. گروه یاد می‌گیرد که چگونه نشانه‌های عودکردن را تشخیص دهد.
• درمان‌های خلاق:هنر یاموسیقی‌درمانیشاید به شما کمک کند افکار و احساسات خود را در یک محیط امن و خلاقانه کشف و بیان کنید.

سایر درمان‌ها عبارت‌اند از:

• تکنیک‌های مدیتیشن و آرامش:ذهن‌آگاهیممکن است به شما برای تحمل علائم کمک کند. می‌توانید یاد بگیرید که با افکار و احساسات خود هماهنگ شوید. همچنین ممکن است به تنظیم پاسخ‌های بدن شما کمک کند.
• هیپنوتیزم بالینی (هیپنوتیزم‌درمانی):این روش درمانی از آرامش شدید، تمرکز و توجه متمرکز استفاده می‌کند. هدف آن دستیابی به یک وضعیت شدید آگاهی است. متخصص به شما کمک می‌کند تا افکار، احساسات و خاطرات عمیق را کشف کنید. او می‌تواند به یافتن ریشه مشکل کمک کند.
• دارودرمانی:دارویی برای اختلال مسخ شخصیت وجود ندارد، اما درمان افسردگی یا اضطراب شاید مفید باشد. متخصص ممکن استداروهای ضدافسردگییا ضداضطراب مانند دزیپرامین را تجویز کند.

بهبودی کامل برای بسیاری از افراد امکان‌پذیر است. در برخی افراد، این اختلال خودبه‌خود از بین می‌رود. برخی دیگر با اقدامات درمانی و مقابله با محرک‌ها بهبود می‌یابند. درمان به حل مشکلات اساسی کمک می‌کند. برای جلوگیری از عود علائم به درمان ادامه دهید.

پیشگیری از مسخ شخصیت

ممکن است نتوان از اختلال مسخ شخصیت جلوگیری کرد، اما تشخیص علائم مفید است و سبب می‌شود که بتوانید آن را هرچه زودتر درمان کنید. اگر رویدادی آسیب‌زا را از سر گذرانده‌اید، به دنبال کمک باشید. مداخله سریع احتمال ابتلا به این اختلال را کاهش می‌دهد.

سؤالات رایج

ـ اختلال مسخ شخصیت همان اختلال تجزیه‌ای است؟

اختلال مسخ شخصیت یا عدم تحقق نوعی وضعیت تجزیه‌ای است.اختلالات تجزیه‌ایبیماری‌های روانی‌ای هستند که شامل اختلالات یا شکست حافظه، هوشیاری، آگاهی، هویت یا ادراک می‌شوند. هنگامی که یک یا چند مورد از این عملکردها مختل شود، ممکن است علائم مسخ شخصیت بروز کنند. این علائم ممکن است در عملکرد عمومی فرد از جمله فعالیت‌ها و روابط اجتماعی و کاری اختلال ایجاد کنند.

ـ مسخ شخصیت نوعی اختلال روانی است؟

تفاوت مسخ شخصیت بااختلالات روانیوجود آگاهی است. افراد مبتلا به اختلال مسخ شخصیت می‌دانند که احساس جدایی‌شان واقعی نیست، اما افراد مبتلا بهروان‌پریشیمعتقدند که احساسات آنها واقعی است.

ـ چه کسانی دچار اختلال مسخ واقعیت می‌شوند؟

اکثر افراد در جوانی دچار این اختلال می‌شوند. میانگین سنی ابتلا به اختلال مسخ شخصیت ۱۶ سال است. این اختلال به‌ندرت بعد از ۴۰سالگی شروع می‌شود.

ـ اختلال مسخ شخصیت چقدر شایع است؟

تجربه رفت‌وآمد مسخ شخصیت بسیار معمول است. ممکن است احساس زودگذری داشته باشید که از خود یا محیط خود جدا شده‌اید. ممکن است احساس کنید که در حال تماشای خود در یک فیلمید و سپس این احساسات از بین بروند. کارشناسان این را مسخ شخصیت گذرا می‌نامند. حدود نیمی از مردم هرازگاهی این احساس را دارند. اما اختلال واقعی که در آن مسخ شخصیت طولانی‌مدت است و نمی‌آید و نمی‌رود، در کمتر از ۲درصد جمعیت جهان اتفاق می‌افتد.

شما بگویید

آیا شما تجربه مسخ شخصیت داشته‌اید؟ کسی از نزدیکانتان چطور؟ به یاد می‌آورید در وضعیت مسخ چه حالی داشتید؟ از تجربه‌تان بگویید.