بگونیا همه چیز درباره این گیاه آپارتمانی پرتنوع چطور

اگر فکر می‌کنید نگهداری از همهگیاهان آپارتمانیگل‌دار سخت و طاقت‌فرساست، احتمالا چیزی درباره بگونیا نشنیده‌اید. این گل آپارتمانی با زیبایی خیره‌کننده در شرایط مختلف ریشه می‌دهد و مراقبت از آن خیلی وقت‌گیر نیست. شکل و رنگ و اندازه‌اش را انتخاب کنید تا با گل‌برگ‌های سفید، صورتی، قرمز، زرد و نارنجی‌رنگ زیبایی خانه‌تان را دوچندان کند. در این مقاله بیشتر درباره این گیاه جذاب می‌خوانیم.

معرفی گل بگونیا

بگونیا (Begonia) خانواده‌ای متشکل از حدود ۱۸۰۰ گونه گیاهی بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است که براساس نوع برگ، گلبرگ و روش تکثیر با یکدیگر متفاوت‌اند. برخی از گونه‌ها همراه با شکوفه‌های صورتی، قرمز، سفید، نارنجی و زرد‌رنگ زینت‌بخش فضای باز و بسته هستند. برخی دیگر نیز گل‌دهی ندارند و صرفا به‌خاطر زیبایی برگ‌های خوشرنگ و طرح‌دار، به‌عنوان گیاه گلدانی یا آویزی نگهداری می‌شوند. مهم‌ترین مزیت این گل زیبارو، نگهداری ساده و بی‌دردسر آن است که البته بسته به نوع ریشه، اندازه برگ‌ها و زیستگاه اصلی گیاه ممکن است متغیر باشد. به هر حال اکثر گونه‌ها با محیط‌های دفتری، هتل‌ها و فضای بسته آپارتمان به‌خوبی سازگاری دارند.

در جدول زیر مشخصات این گل را به‌صورت اجمالی مشاهده می‌کنید.

کجا بگونیا بکاریم؟

بسته به گونه‌ای که انتخاب می‌کنید، می‌توانید از زیبایی تماشایی بگونیا برای محوطه‌سازی، باغچه‌های کوچک یا فضای بالکن بهره ببرید. برخی از گونه‌های بزرگ‌تر که تا یک متر ارتفاع دارند، برای محوطه حیاط عالی هستند، به‌خصوص اگر به‌صورت دسته‌ای و انبوه کاشته شوند. گونه‌های کوتاه‌تر را می‌توان در گلدان‌های بزرگ و کنار گیاهان دیگر کاشت، بی‌آنکه آسیبی به ریشه‌های همسایه بزنند. حتی بعضی از انواع این گل که رشد عمودی دارند، برای کاشت در سبد‌های آویز و زیباسازی فضای آشپزخانه، اتاق‌خواب، بالکن و راهروی خانه فوق‌العاده مناسب‌اند.

بهترین زمان کاشت بگونیا

بگونیا ذاتا گرمادوست است و در هوای گرم بهتر رشد می‌کند. به همین خاطر اکثر گونه‌های این گیاه همچونگل‌های تابستانیدر دو فصل بهار و تابستان کشت می‌شوند. گل‌ها را با فاصله ۳۰سانتی‌متری بکارید و پس از کاشت صبور باشید. مدتی طول می‌کشد تا این گیاه بالغ شود. احتمالا تا زمانی که گرمای تابستان شروع نشود، رشد چندانی از آن نخواهید دید.

انواع گل بگونیا

اکثر گونه‌های بگونیا در یکی از این سه گروه قرار می‌گیرند: ریشه فیبری، ریزوماتوز یا ریشه غده‌ای. در ادامه با معروف‌ترین گونه‌های این گل دوست‌داشتنی آشنا می‌شویم.

• بگونیا ببری:نام این گونه به‌دلیل شباهت طرح برگ‌ها به پوست ببر انتخاب شده و با دمبرگ‌های بلند و گلبرگ‌های نمایان، بی‌اندازه جذاب و دل‌رباست.
• بگونیا عروس یا واکسی:گیاه همیشه گل‌دار یک ساله که با ساقه‌های قرمز، گلبرگ‌های جذاب صورتی، سفید، قرمز و برگ‌های براق و چرم‌مانند، یکی از محبوب‌ترین انواع بگونیا در ایران است.
• بگونیا خال‌دار یا بال فرشته‌ای:همان‌طور که از نامش پیداست، این گونه از بگونیا با برگ‌های خال‌دار منحنی‌شکل، زیبایی خیره‌کننده‌ای به محیط می‌بخشد و یکی ازبهترین گیاهان برای محل کارمحسوب می‌شود. اگر آبیاری منظم و نور کافی وجود داشته باشد، بگونیای خالدار بین ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر رشد می‌کند.
• بگونیا موکتی یا مخملی:این گل‌ها برگ‌های قلبی و ساقه‌های زیرزمینی گوشتی دارند و در دسته بگونیای ریزوم‌دار قرار می‌گیرند. رگ‌برگ‌های برجسته و بافت مخملی این گل در نگاه اول نظرها را به خود جلب می‌کند.
• بگونیا رکس یا برگی:رکس یکی از گونه‌های رطوبت‌پسند بگونیاست که ۶ ماه اول سال نیاز به آبیاری مداوم دارد. ویژگی بارز این گونه، برگ‌های قلبی با حاشیه‌های سفید، سبز، خاکستری، نقره‌ای، سیاه و قرمزرنگ است.
• بگونیا هلندی یا هیمالیس:بگونیای هلندی یکی از انواع گیاهان دو پایه است که پایه‌های نر و ماده روی یک گیاه قرار می‌گیرند. هرچه نور دریافتی این گونه بگونیا بیشتر باشد، میزان شکوفه‌دهی و کیفیت گل‌ها بیشتر خواهد بود.
• بگونیا چرمی:این گونه بگونیا زیبایی خود را مدیون برگ‌های چرمی در کنارگلبرگ‌های رنگارنگ است. این گل همیشه سبز با قلمه ساقه و برگ تکثیر می‌شود و به آبیاری فراوان حساسیت دارد.
• بگونیا تکمه‌ای:این گونه با وجود گل‌های خوشه‌ای، ساقه‌های ضخیم و برگ‌های گوشتی، یکی از محبوب‌ترین انواع بگونیاست که باید در نور غیرمستقیم و رطوبت فراوان نگهداری شود و بعد از گل‌ریزان به آبیاری کم نیاز دارد.
• بگونیای ساقه عصایی:یکی از انواع بگونیای همیشه سبز که نسبت به سرما حساس است و برگ‌های بیضی‌شکل ۱۵سانتی‌متری دارد. علت این نام‌گذاری قرارگیری برگ‌ها روی ساقه‌هایی با حداکثر ارتفاع ۳ متر است.
• بگونیای همیشه گل‌دار:این نوع بگونیا برگ‌های سبز و ارغوانی دارد و به‌وفور در فضای خانه و باغچه‌ها کاشت می‌شود. از این گونه در مکانی گرم، زیر تابش نور خورشید و رطوبت فراوان نگهداری کنید.

روش تکثیر بگونیا

با وجود تنوع خیره‌کننده این گل، فرایند تکثیر برای همه آنها مشابه و فوق‌العاده ساده است.

• برای تکثیر با قلمه، از گیاه اصلی قلمه‌های حدودا ۱۰ سانتی‌متری جدا کنید. آنهارا مستقیما در یک محیط مرطوب مانند خاک گلدان قرار دهید و آب و نور مناسب را فراهم کنید تا ریشه بزند. می‌توانید قلمه‌ها را چند روزی در آب بگذارید تا ریشه‌‌های جدید ظاهر شوند و بعد به خاک گلدان منتقل کنید.
• تکثیر بگونیا با بذرهم کار مشکلی نیست. ابتدا گلدان را با خاک مناسب پر کنید، مقداری آب اسپری کنید و بذرها را به‌آرامی در گلدان بکارید. روی گلدان را با یک پلاستیک بپوشانید تا گرما و رطوبت حفظ شود. سپس گلدان را در یک مکان گرم قرار دهید. طوری که در معرض نور مستقیم خورشید نباشد، اما روزانه ۱۴ ساعت نور کافی دریافت کند.

شرایط نگهداری گل بگونیا

گل بگونیا به نگهداری کم‌زحمت معروف است. مثل خیلی از گل‌های آپارتمانی، نیازی به دست نوازش و کلام محبت‌آمیز ندارد. کافی است حواستان به مراقبت‌های اولیه باشد تا مدت‌ها کنج سبز خانه‌تان را زیبا و دل‌انگیز کنند.

نور کافی

بیشتر گونه‌های بگونیا نور غیرمستقیم و مکان‌های نیمه‌سایه را می‌پسندند. بعضی از گونه‌ها که شاخ‌و‌برگ برنزی دارند، تابش مستقیم نور خورشید را هم تحمل می‌کنند و در آفتاب کامل رشد عالی دارند. اما بعضی از آنها مثل بگونیای ساقه عصایی و غده‌ای در معرض خطرآفتاب‌سوختگیقرار می‌گیرند.

خاک مناسب

از آنجا که گونه‌های بگونیا در شرایط خیلی مرطوب مستعد پوسیدگی ریشه هستند، بهتر است خاکی با زهکشی مناسب برای آنها انتخاب کنید. اگر احساس می‌کنید خاک باغچه یا گلدانی که آماده کرده‌اید سنگین است، برای زهکشی بهتر، مقداری کمپوست یا ماسه اضافه کنید.

آبیاری

درمورد آبیاری بگونیا لازم است کمی دقت به‌خرج دهید. بیشتر گونه‌های این گیاه باید مرتب آبیاری شوند، اما زیاده‌روی باعث پوسیدگی ریشه و از بین رفتن گیاه می‌شود. بهتر است صبر کنید تا بستر خاک گلدان کمی خشک شود. بهترین زمان آبیاری این گیاه زیبا صبح زود (قبل از طلوع خورشید) است. می‌توانید در فصل تابستان هفته‌ای ۲ مرتبه و در زمستان هفته‌ای یک بار آبیاری کنید.

دما و رطوبت

این گیاه بومی مناطق نیمه‌گرمسیری و گرمسیری مرطوب است و اکثر گونه‌های آن در هوای گرم با رطوبت متوسط بهترین رشد را دارند. در حالت ایده‌آل بهتر است گلدان را در دمای اتاق و محیطی با دمای بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد و رطوبت بین ۵۰ تا ۸۰ درصد قرار دهید. باید بدانید بیشتر گونه‌های این گل زیبا در دمای کمتر از ۱۵ درجه سانتی‌گراد از بین می‌روند چون یخ‌زدگی درست مثل گرمای شدید برای این گل غیرقابل‌تحمل است.

کوددهی

فرقی نمی‌کند بگونیا را در گلدان بکارید یا در خاک باغچه، این گیاه به کوددهی منظم نیاز دارد و باید برنامه منظمی برای آن داشته باشید. اگر انتظار شکوفه‌های سالم و زیبا دارید، دنبال ترکیب مناسبی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم باشید و آن را در مرحله کاشت به خاک گلدان اضافه کنید. برای تحریک رویش گلبرگ‌ها، به‌محض آنکه اولین شکوفه‌ها جوانه زدند، سراغ کودهایی بروید که درصد فسفرشان بیشتر از نیتروژن باشد و برنامه کوددهی را هر ماه اجرا کنید. اما اگر اولویت‌تان شاخ‌و‌برگ‌های زیباست، به‌سراغ کوهای مخصوص گیاهان آپارتمانی بروید تا احتمال سوختن این گل زیبا کمتر شود.

هرس

وقتی از زحمت کم این گل حرف می‌زنیم، یعنی حتی در فصل رشد نیازی به هرس‌کردن شکوفه‌های قدیمی گیاه نیست. البته در صورت تمایل می‌توانید هرازگاهی دستی به روی گلدان بکشید و برگ‌های مرده را جدا کنید.

آفات و مشکلات بگونیا

اگرچه گیاه بگونیا خیلی مستعد آفت نیست، گاهی اوقات میزبان خوبی برای شپشک های آردآلود، شپشک‌های فلس‌دار، کنه‌های عنکبوتی، تریپس‌ها، راب‌ها و حلزون‌هاست. به‌علاوه برخی از بیماری‌های قارچی می‌توانند به برگ، ساقه و ریشه این گیاه آسیب بزنند.

• مراقب قارچ‌هایی که روی برگ‌ها رشد می‌کنند باشید. سفیدک پودری یک بیماری قارچی شایع است که همچون گرد‌و‌غبار سفید روی برگ‌ها را می‌پوشاند. برای اینکه احتمال بروز این نوع قارچ کمتر شود، آبیاری باید به‌اندازه و گردش هوا مناسب باشد.
• گیاه بگونیا که دچار سوختگی بوتریتیسی (کپک خاکستری) شده باشد، یک لایه خاکستری‌رنگ روی گلبرگ‌هایش تشکیل می‌شود. حواستان باشد که این قارچ با آب‌پاشی گیاه آلوده، به گیاهان دیگر سرایت می‌کند. برگ گیاهان آلوده را خشک نگه دارید.
• پوسیدگی ریشه و ساقه پیتیوم، ساقه‌های نزدیک به خاک گیاهان بالغ را تیره و غرقاب می‌کند. عامل اصلی این اتفاق هم آبیاری بیش از حد است. اگر رطوبت زیاد باعث پوسیدگی ریشه شود، احتمالا برای نجات گیاه خیلی دیر شده است.

شما بگویید

در مورد نگهداری از گیاهان آپارتمانی، شنیدن تجربه‌های دیگران همیشه به نگهداری بهتر و سالم‌تر گیاهان کمک می‌کند. اگر شما عزیزان تجربه نگهداری از بگونیا را دارید یا چیزهای بیشتری درباره آن می‌دانید، مشتاق شنیدن نظرات‌تان هستیم.