تیتربرتر؛از نظر علم شیمی هر ماده‏ی که در فرمول شیمیایی آن عامل‏ هیدروکسیل(-OH)وجود داشته باشد، یکالکلمحسوب مى ‏شود.الکل از مشتقات هیدروکربن هاست که در آن‏ها هرمولکول، ترکیبی ازچنداتم هیدروژن و کربنمى ‏باشد. نهایت، یک عامل (OH) جانشین ‏یک اتم هیدروژن مى ‏گردد. و بنابر تعداد عامل (OH) ، الکل‏ها را یک یاچند ظرفیت مى ‏گویند.

تفاوت های عمده الکل صنعتی و طبی

الکلیکه در صنعت‏ به کار گرفته مى‏ شود، از لحاظ ماهیت، هیچ‏ تفاوتی با الکل طبی ندارد وهر دو همان الکل اتیلیک یا اتانول‏ مى‏باشند. منتها به دلایلی نظیر اجلوگیری از سوءاستفاده از آن‏ها، کارخانجات تولید کنندهالکل صنعتی، موادسمی، بد بوکننده (هم چون متانول یا عرق چوب) و مواد رنگین‏ کننده (هم چون پریدین) به آن مى‏ افزایند.

در واقع در الکل صنعتی مقداریمتانولنیز وجود دارد در حالیکه درالکل طبیتنها اتانول خالص وجود دارد.

اتانول، ایزوپروپیل الکل و متانول، الکل‌های آشنایی هستند. اتانول و ایزوپروپیل الکل‌ دو الکلی هستند که کاربردهای زیادی در موادضدعفونی کنندهدارند و به عنوان مثال، اتانول با خلوص ۷۰ تا ۸۵ درصد به عنوان محلول ضدعفونی‌کننده کاربرد دارد که ویروس‌ها و باکتری‌ها را به وسیله‌حل کردن چربی و پروتئینآن‌ها از بین می‌برد.

الکل طبی، الکلی با خلوص ۹۶ درصد به بالا است و الکلی که بتواندضدعفونیکند باید بالاتر از خلوص ۷۰ درصد باشد، اما الکلی با کمتر از ۶۰ درصد خلوص، تقریبا قابلیتضدعفونی کردنرا از دست می‌دهد. در فرآیند تولید اتانول که در خوزستان از ملاس نیشکر تهیه می‌شود، آب نیز همراه اتانول وجود دارد. هر چه از میزان آب در اتانول بکاهیم خلوص اتانول افزایش می‌یابد، بنابراینالکل طبیدر حقیقت همان اتانول با خلوص ۹۶ درصد است که حاوی ۴ درصد آب است.

الکل صنعتیهم همان اتانول است که خلوص بسیار کمتری دارد. برای ایجاد تمایز میان الکل طبی و صنعتی، به اتانول‌هایی با خلوص کمتر، موادی مانند رنگ‌های قرمز و زرد، تلخ‌کننده‌ها و حتی متانول که الکلی سمی و مضر است و اثرات مخربی بر بینایی دارد و از راه پوست هم جذب می‌شود، اضافه می‌کنند و از آن به عنوان الکل صنعتی یاد می‌کنند. اضافه کردن مواد برای این است که مردم تمایز را متوجه شوند و برای مصارف خود استفاده نکنند.

استفاده از الکل طبی برای ضدعفونی کردن سطوح و دست‌ها

برای ضد عفونی کردن دست‌ها و سطوح مختلف، استفاده از الکل ۷۰ درصد و یا فرآورده‌هایی مانند ژل‌ها و محلول‌های ضد عفونی که حاوی این مقدار اتانول هستند، کارایی لازم را دارند.

استفاده از الکل صنعتی برای ضدعفونی سطوح که اکنون توسط سودجویان به دلیل کمبود مواد ضدعفونی عرضه می‌شود، خطر زیادی دارد، به این دلیل که ترکیب این‌ نوع الکل‌ها مشخص نیست و ممکن است حاوی مقادیر زیادی متانول باشند که برای بدن مضر است و اگر هم مضر نباشد، اثر ضد عفونی چندانی نخواهد داشت.

کارشناسان توصیه کردند که مردم به هیچ عنوان از مواد ضدعفونی ساختگی، بدون مجوز و بدون امکان پیگیری استفاده نکنند. در خصوص جایگزینی برای مواد ضدعفونی هم باید گفت وایتکس (محلول هیپوکلریت سدیم حداقل حاوی ۵ درصد کلر فعال) کارایی خوبی برای حذف ویروس‌ها نشان داده است. اما از طرفی هم طبق مطالعات انجام شده حتما باید غلظت هیپوکلریت سدیم در محدوده لازم (یک درصد) باشد، در غیر اینصورت هیچ اثری ندارد. نکته جالب درباره خانواده کروناویروس‌ها این است که هر نوع از آن‌ها فقط در برابر غلظت مشخصی از مواد ضد عفونی رایج، مغلوب می‌شوند.

الکل اتیلیک 70% در واقع همان الکل طبیاست که با آب مقطر تا 70% رقیق شده است. الکل اتیلیک در غلظت حدود 70% بیشترین خاصیت ضدعفونی کنندگی را داراست.

گفتنی است زمانیکه ازالکلنام برده می شود معمولاً منظور همان الکل اتیلیک یا اتانول است. اما در واقع الکل اتیلیک به فرمول شیمیایی C2H5OH تنها یکی از موادی است که در خانواده الکل ها قرار می گیرد.الکل متیلیک (متانول)الکل سبک تری است که در مقیاس بسیار وسیع در صنایع پتروشیمی تولید می گردد، چون از چوب (مواد سلولزی) نیز قابل تهیه است به الکل چوب هم معروف است.

گردآورنده: علی اکبر رضایی