نشست هم‌اندیشی ابعاد فرهنگی و اجتماعی عملیات وعده صادق و اعتراضات دانشگاهی ایالات متحده آمریکا، روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ با حضور چندتن از پژوهشگران و استادان دانشگاه، چون پروفسور جمیل ابراهیم اسکندر (از برزیل)، ابراهیم متقی، محمدرضا اخضریان کاشانی، حمید غلامزاده، حجت‌الاسلام مسعود اسماعیلی، محمدرضا سنگری، مهدی مظفری‌نیا، مهدی جمشیدی و محمد محمدی‌نیا در پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.

ایجاد برند با عملیات وعده صادق

در بخش ابتدایی این نشست «محمدرضا اخضریان کاشانی» عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به عملیات وعده صادق و تاثیر آن بر عرصه‌های مختلف در ذیل چهار محور به تبیین دیدگاه‌های خود پرداخت: سپهر رویداد، فرصت‌ها و دستاوردها، افق آینده و آفات و تهدیدات.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: روز حمله موشکی ایران به اسرائیل را می‌توان یوم‌الله ۲۶ فروردین خواند، این روز صرف‌نظر از نتایج مثبت با منفی آن می‌تواند یک مبداء تاریخی در تحولات منطقه محسوب شود که تعیین‌کننده شرایط بعد از خودش است، بدین معنی که سطح و گستره تحلیل اتفاقاتی که پیش از این حمله رخ داد با رخداد‌های روز‌های بعد حتما متفاوت است.

وی افزود: ما در شرایطی بودیم که بعد از شهادت سردار سلیمانی و حوادث متعدد تلخی، چون شهادت فرماندهان جبهه مقاومت جنایت تروریستی کرمان و ... دچار چالش برندینگ جمهوری اسلامی و مخدوش شدن تصویر نظام در عرصه داخلی، منطقه‌ای و بین المللی شده بودیم و امنیت به‌عنوان یک شاخص موثر در ذهنیت همگانی دچار اختلال شده بود.

اخضریان کاشانی افزود: علاوه بر این ما در یکی دوسال اخیر به شدت با سایه تصویر جنگ بر سر جمهوری اسلامی به طور خاص و بر سر منطقه به طور عام مواجه بودیم؛ چه بعد از ماجرا‌های اوکراین و چه بعد از جنایات اسرائیل به حدی که از تعبیر جنگ جهانی سوم نیز از آن یاد می‌شد.

این استاد دانشگاه گفت: برای حل این چالش، نظام در سال‌های اخیر به طور جدی به دنبال ایجاد یک بِرَند جدید بوده که پس از حوادث خونین غزه و به شکل مشخص با عملیات وعده صادق یک مرحله به پیش رفت و تلاش‌های نظام برای تحقق این تصویرسازی به ثمر نشست.

هم‌وزنی ایران با آمریکا در منطقه

اخضریان کاشانی با بیان اینکه عملیات وعده صادق برای ما یک فرصت تاریخی ساخت، افزود: این عملیات انگاره جدیدی از ما برای جامعه جهانی ایجاد کرد، هدف ما این بود که در تصویری که از جمهوری اسلامی ارائه می‌کنیم ایران را به عنوان «ابرقدرت منطقه‌ای» معرفی و تثبیت کنیم، با این عملیات وزن ما از مدعیان قدرت در منطقه فراتر رفت و در سطح این منطقه با آمریکا هم‌وزنی برقرار کرد. امروز هم آمریکا هم سایر مدعیان قدرت در منطقه می‌دانند که هر اقدامی در منطقه باید با هماهنگی ایران انجام شود.

وی با اشاره به فعالیت‌های دیپلماتیک ایران قبل از عملیات وعده صادق تصریح کرد: حدود ۱۰ تا ۱۱ روز طول کشید که عملیات موشکی انجام شود و طی این مدت بدنه قابل توجهی از فعالیت‌های دیپلماتیک در سطح جهان و منطقه انجام شد تا این اتفاق به درستی انجام شود و تبعات دیپلماتیکی علیه جمهوری اسلامی ایران نداشته باشد، به نظرم این هماهنگی‌ها نشانه بسیار خوب و جدی از رابطه دیپلماسی و میدان و الگوی ارزشمندی برای رویداد‌های آینده بود.

اخضریان کاشانی بیان کرد: این هماهنگی دیپلماتیک ظرفیتی تازه برای دیپلماسی ایجاد کرد که زمینه گفتگوی مستقیم با دولت‌هایی که در گذشته امکان مذاکره با آنها فراهم نبود را هم تسهیل کرد.

این پژوهشگر گفت: یکی دیگر از دستاورد‌های این عملیات، نمایش موفق عقلانیت در فرآیند تصمیم‌گیری در نظام جمهوری اسلامی ایران بود، عملیات وعده صادق چیزی نبود که بگوییم صرفا چند فرمانده دور هم نشستند و تصمیم گرفتند، بلکه نمایشی از درک راهبردی سیاستگذاری و تصمیم‌گیری در بالادست نظام بود.

بالا رفتن وزن حماس با عملیات وعده صادق

اخضریان کاشانی با بیان اینکه عملیات وعده صادق منجر به نوسازی برند نظام در داخل و خارج و در سطح منطقه شد، افزود: این عملیات همچنین منجر به بالا آمدن بِرَند جبهه مقاومت هم شد، این جبهه با ادبیات مطالبه‌گرایانه در منطقه اظهار نظر می‌کند؛ ضمن اینکه عملیات وعده صادق دستاورد خون‌های پاکی بود که در غزه ریخته شد و ریختن هیمنه ۷۰ ساله‌ای که اسرائیل از خود نزد جهان ساخته بود، این تصویر ظرف هفت ماه با تلاش و شهادت مردم غزه در سطح جهان فرو ریخت.

وی ادامه داد: نکته بعد تغییر موازنه قدرت به موازنه وحشت بود، شاید این ادبیات از کلمات و ادبیات سردار سلیمانی استخراج نشود، اما رویکرد سردار این بود که به جای موازنه قدرت، موازنه‌ای بر مبنای وحشت ایجاد کنیم، این موازنه به‌جای اینکه بگوید دو قدرتِ هم سطح در کنار هم هستند، می‌گوید اگر بزنی برایت بد تمام می‌شود؛ این عملیات باعث شد که ما این وزن را با این علمیات به جبهه مقاومت بدهیم.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه بعد از وعده صادق ملاحظات منطقه‌ای بدون در نظر گرفتن ایران محقق نمی‌شود، افزود: اکنون و تا اطلاع بعدی هیچ دولتی نمی‌تواند طرحی، چون طرح ابراهیم را ارائه کند و ایران را از معادلات کنار بگذارد. در عملیات وعده صادق حتی وزن حماس بالا رفت.

اخضریان کاشانی اظهار کرد: نکته بعد مربوط به نتانیاهو است، می‌توانیم با اطمینان بالا بگوییم که پایان عمر سیاسی او نزدیک است و اگر کنار برود یک اتفاق تاریخی است، کنار رفتن او با وضع فضاحت‌باری است که رویکردهایش منجر به آن شد.

نباید درخصوص جنبش دانشجویان غربی دچار بزرگنمایی شد

وی تصریح کرد: نکته دیگر این است که همه دنیا فهمیدند اگر جمهوری اسلامی به شرایطی دچار شود که عرصه‌های اصلی امنیت ملی‌اش تهدید شود چه کار خواهد کرد، همه فهمیدند که اگر به کیان جمهوری اسلامی خدشه وارد شود آن وقت به نبودن خودشان منجر می‌شود. این تلقی، برساخت تازه‌ای از برند امنیت بود که معادلات امنیتی و ضدامنیتی در خصوص ایران را تغییر داد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: نکته دیگر، امیدبخشی عملیات طوفان الاقصی و وعده صادق به جنبش‌های جهانی است که به نظر می‌آید یک گام تازه را برداشته‌اند.

اخضریان کاشانی تصریح کرد: از دید من جنبش دانشجویان در آمریکا و اروپا از جنس جنبش‌های جوانان است که مدتهاست در آمریکا و اروپا فعال شده و در سراسر جهان، مطالبات نسبتا مشترک و شعار مشترکی دارند و بر نفی پدرسالاری در عرصه‌های مختلف تاکید می‌کنند اگرچه نباید در خصوص این جنبش، دچار بزرگنمایی یا سوءبرداشت شد و وزن بیشتری از آنچه دارد به آن ببخشیم یا با مطالبات راستین مقاومت یکسان پنداری کنیم.

وی گفت: یکی از فرصت‌هایی که وعده صادق برای ما در آینده ایجاد می‌کند ظرفیت ایجاد برساخت و تصویر آینده از نظام و هویت ملی به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان است در نقطه مقابل، یکی از آفات و تهدیدات پس از عملیات وعده صادق، غرور است که ما را دچار توهم می‌سازد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران تاکید کرد: آفت و تهدید دیگر عدم بهره‌مندی از آن به‌عنوان یک فرصت برای تبدیل به دستاورد است. عملیات وعده صادق فرصتی است که اگر در زمان مقتضی به دستاورد تبدیل نشود کارکرد خود را از دست داده و چه بسا به تهدید نیز تبدیل شود.

اخضریان کاشانی اظهار کرد: از جمله دیگر آفت‌ها، بهره‌مندی ناصحیح از فرصت همگرایی ملی و تبدیل آن به تهدیدی برای واگرایی در عرصه ملی و در بستر اجتماعی است که زمینه ایجاد دوقطبی غیرسازنده‌ای در عرصه ملی ایجاد می‌کند.