مجموعه:بیماری ها و راه درمان

کوليت اولسراتيو یک بيماری التهابی روده است که معمولاً درمحدوده سني پانزده تا سی سالگی و پنجاه تا شصت سالگی بروز می کند. اين بيماری هر دو جنس زن و مرد را به طور مساوی تحت تاثير قرار می دهد.

علل وعوامل :
علت این بيماری ، ناشناخته است ولی زمینه ژنتيکی، اختلال خود ايمنی و عفونت ها از جمله دلايل بیماری محسوب می شوند.

علائم :
بيماری کوليت ممکن است با علايمی مانند دل درد، اسهال خونی و تب همراه باشد.

عوارض :
عوارض کوليت اولسراتيو می تواند شامل بزرگ شدن بيش از حد روده بزرگ به همراه تب و کم خونی (به دليل خونريزی از روده بزرگ) باشد. در درصدی از موارد در صورت مزمن شدن بیماری ، بدخیمی نیز بروز می کند .

نکته:
در بیماران مبتلا به کولیت برای پيشگيری از سرطان روده بزرگ هر دو سال يکبار نمونه برداری از روده بزرگ (بیوپسی از طریق کولونوسکوپی) باید انجام شود. بعد ازگذشت 10 سال از شروع بيماری کولیت ، این نمونه برداری ها بايد سالانه يکبار انجام شود.

تغذیه در کولیت اولسراتیو
در مبتلايان به کوليت اولسراتيو ، سوء تغذيه در نتيجه کاهش مصرف مواد غذايی، افزايش دفع مواد مغذی و افزايش نياز به مواد مغذی شايع است.بنابر این لازم است برای رفع سوء تغذيه و پيشگيری از کاهش وزن و کم خونی این نکات را رعایت کنند:

در مرحله حاد بیماری ، برای کاهش حجم مدفوع، رژیم غذایی مایع با باقیمانده کم (مثل شربت و سوپ صاف شده) توصیه می شود. در این رژیم ، مقدار فیبر غذایی محدود است و شیر و لبنیات و محرک هایی مانند قهوه و الکل حذف می شوند.

با بهبود وضعیت بیمار ، رژیم غذایی به صورت جامد با باقیمانده کم می تواند مؤثر باشد. این رژیم حاوی آرد سفید و غلات بدون سبوس است؛ همچنین باید مصرف گوشت و شیر را محدود کرد و از خوردن سبزی ها و میوه های تازه ، دانه ها و مغزها (بادام،پسته و...) اجتناب نمود.

بهتر است مواد غذايی در وعده های بيشتر و با حجم کمتر مصرف شوند ( به دليل کاهش آزردگی روده ملتهب )

بیمار باید غذا را به خوبی جویده و آرام مصرف کند.

دو تا سه ساعت قبل از خواب ، از خوردن غذا پرهیز شود.

پيروی از يک رژيم غذایی با محتوای انرژی و پروتئين بالا کمک کننده است ؛ به منظور افزايش انرژی می توان از محلول های شيرين مانند شربت و افزودن روغن های MCT که بهتر از روغن های معمولی جذب می شوند و در داروخانه ها قابل تهیه هستند استفاده کرد.

باید توجه کرد که فقط در صورت بروز علائم عدم تحمل قند شیر (لاکتوز) ( علائم شامل : نفخ، انقباض دردناک شکمی و اسهال ) می بایستی شیر را از برنامه غذایی حذف نمود زیرا منابع عمده لاکتوز مثل شیر و فراورده های آن ، از منابع مهم پروتئین ، کلسیم ، ویتامین دی و کالری هستند بنابراین حذف کامل آن ها از رژیم غذایی صحیح نیست ( در صورت حذف کامل این منابع از رژیم غذایی، باید برای تأمین کلسیم مورد نیاز ، از مکمل آن استفاده شود.)

برای کاهش التهاب در بیمارانی که از کولیت رنج می برند مصرف مکمل اُمگا-3 توصیه می شود.

در بیماری کولیت اولسراتیو ، دفع مزمن خون و تغییر جذب آهن ، منجر به کم خونی فقر آهن خواهد شد به همین دلیل، تجویز تدریجی مکمل آهن همراه با ویتامین ث توصیه می شود ( ویتامین ث باعث افزایش جذب آهن می شود).

به دلیل احتمال ها کمبود ویتامین ها و املاح مانند ویتامین ب12، کلسیم، منیزیم و... ، استفاده از مکمل مولتی ویتامین مینرال توصیه می شود.

این بیماران باید از مصرف نوشیدنی های کربناته (نوشابه های کولا) ، نوشیدنی های سرد و خیلی گرم پرهیز کنند.

در پایان باید توجه داشت که برنامه ریزی رژیم غذایی بیماری کولیت، برای هر فرد منطبق با شرایط بالینی و میزان تحمل غذای او انجاممی شود.

منبع:namazi.sums.ac.ir