مجموعه:بیماری ها و راه درمان

زوال عقل یکی از عوارض استفاده از داروهای بیهوشی است.

بیهوش کردن از جمله اقداماتی است که تقریبا از 200 سال پیش در بیمارستان‌ها انجام شده اما به رغم کاربرد وسیع، برخی پزشکان به طور دقیق جزئیات فرآیند آن را نمی‌دانند.
در حالی که میلیون‌ها انسان تحت عمل‌های جراحی مختلف قرار می‌گیرند و پیش از شروع عمل بیهوش می‌شوند حقایقی در مورد بیهوشی وجود دارد که دانستن آنها می‌تواند مفید باشد:

1- بیهوشی موجب فراموشی می‌شود:بیهوشی عمومی فرد را آرام ساخته، درد را از بین می‌برد و همچنین ممکن است موجب فراموشی شود. مطالعه انجام شده در سال 2012 نشان می‌دهد استنشاق ماده بیهوشی تغییرات شبه آلزایمر را در مغز موش‌های بالغ به همراه دارد. این دارو برای «شکنج دندانه‌دار هیپوکامپ» نوعی سلول کمک‌کننده به کنترل حافظه و یادگیری سمی است. اگرچه متخصصان هنوز در مورد تاثیرات بلندمدت بیهوشی آگاهی ندارند اما از این موضوع مطلع هستند که دست‌کم چند روز طول می‌کشد تا فرد پس از عمل به حالت طبیعی بازگردد.

2- بیماران مسن که تحت بیهوشی قرار می‌گیرند 35 درصد بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل هستند:نتایج بررسی انجام شده در سال 2013 حاکی از آن است که افراد مسن پس از دریافت داروی بیهوشی حداکثر شش ماه زمان نیاز دارند تا به حالت نرمال بازگردند. همچنین این بیماران بیشتر احتمال دارد تغییر اندکی را در ظرفیت ذهنی‌شان تجربه کنند و در نتیجه 35 درصد بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل قرار گیرند. متخصصان معتقدند این وضعیت از التهاب بافت‌های عصبی ناشی می‌شود که «اختلال شناختی پس از عمل جراحی» (POCD) یا پیش درآمد بیماری آلزایمر همچون تولید «پلاک‌های آمیلوئیدی »B را به دنبال دارد .

3- استفاده از داروهای بیهوشی به دفعات برای کودکان، بروز مشکلات رشد عصبی را به دنبال دارد:کودکانی که در سال‌های اولیه زندگی‌شان یک یا چندین بار در معرض داروهای بیهوشی قرار می‌گیرند مستعد دچار شدن به مشکلات عصبی تکاملی هستند. بررسی انجام شده در سال 2012 نشان می‌دهد کودکانی که پیش از سن سه سالگی به دلیل عمل جراحی در معرض داروی بیهوشی بوده‌اند، دو برابر بیشتر با ناتوانی‌های یادگیری رو‌به‌رو هستند. هرچند در رفتارها، تمرکز و توان ردیابی در آنها تغییری دیده نمی‌شود و دلیل آن این است که تمامی نواحی ادراکی در کودک تحت تاثیر این دارو قرار نمی‌گیرند.

بیهوشی کاهش سطح هوشیاری بیمار است تا حدی که حواس فعالیتی نداشته باشد.

4- داروی بیهوشی فرد را به خواب نمی‌برد:متخصصان بیهوشی اغلب به بیمار می‌گویند که با دریافت این دارو به خواب می‌روند اما حقیقت این است که آنها به وضعیت کُمایی قابل بازگشت فرستاده می‌شوند. متخصصان در مطالعه انجام شده در سال 2010 دریافتند مغزی که به طور کامل بیهوش شده شبیه به مغز ناهوشیار و با فعالیت پایین است که در بیماران به کما رفته در مقایسه با فردی که تنها به خواب رفته دیده می‌شود. این حالات تماما نشان‌دهنده مناطقی از مغز است که مکانیزم‌های چرخشی مشترک از قبیل قشر مغز و تالاموس دارند. این نواحی با یکدیگر همکاری می‌کنند تا فعالیت مغز را در بیماران بیهوش شده تعیین کنند.

5- امکان به هوش آمدن در طول عمل جراحی وجود دارد:احتمال آنکه بیمار بیهوش شده در طول عمل جراحی به هوش آید وجود دارد. این اتفاق نادر زمانی رخ می‌دهد که بیمار قادر است وضعیت پیرامون خود را همچون احساس درد یا فشار مربوط به عمل جراحی را به یاد آورد. هرچند پزشکان از تجهیزات کنترل کننده مغز استفاده می‌کنند تا سطح هوشیاری بیمار را به منظور کاهش خطر بروز این اتفاق اندازه‌گیری کند.

6- برخی افراد واکنش‌های حساسیت‌زای نادری به ترکیبات داروی بیهوشی نشان می‌دهند:ممکن است بیمار در زمان استنشاق ماده بیهوشی واکنش حساسیت‌زای کشنده‌ای را موسوم به «هیپرترمی بدخیم» نشان دهد حتی اگر در گذشته سابقه چنین واکنشی را نداشته باشد. این بیماری که ارثی است موجب افزایش سریع دمای بدن و انقباض شدید ماهیچه‌ها در زمان استنشاق ماده بیهوشی می‌شود. همچنین ممکن است بیمار علائمی همچون خونریزی، تیره شدن رنگ ادرار و درد ماهیچه را بدون دلیل مشخص تجربه کند.

7- افراد سیگاری بیش از دیگران برای بیهوش شدن نیاز به دریافت ماده بیهوشی دارند:افراد سیگاری و آنهایی که در معرض دود این ماده دخانی قرار دارند در حین عمل جراحی لازم است دوز بیشتری داروی بیهوشی دریافت کنند. پزشکان آلمانی دریافتند زنان سیگاری نسبت به زنان غیرسیگاری 38 درصد بیشتر به ماده بیهوشی نیاز دارند.

8- بر خلاف تصور قبلی، افراد مو قرمز برای بیهوش شدن به دوز بیشتر داروی بیهوشی نیاز ندارند:پیش از این تصور می‌شد افراد دارای موی قرمز به دلیل داشتن ژن خاصی به نام دریافت‌کننده «ملانو کورتین» به ماده بیهوشی بیشتری نیاز دارند. این باور وجود داشت که این ژن حساسیت بیمار به ماده بیهوشی را کاهش می‌دهد اما بررسی انجام شده در سال 2012 نشان داد در دوز موثر ماده بیهوشی و عوارض احتمالی ناشی از آن بین افراد مو قرمز و افرادی که موی تیره‌ دارند، تفاوتی وجود ندارد.
منبع:isna.ir