پیچ گلیسین گیاهی رونده با گل‌هایی بنفش و زیباست که معمولا برای تزئین دیوار به کار می‌رود. در ادامه، درباره این گیاه و شرایط مناسب نگهداری از آن بیشتر بخوانید.

پیچ گلیسین چیست؟

پیچ گلیسین یا گل ویستریا گونه‌ایدرختچه‌بالاروندهو خزان‌کننده با نام علمی ویستریا است. این گیاه به‌خاطر گل‌های خوشبوی بهاری بین علاقه‌مندان به گل‌وگیاه وگیاهان آپارتمانیطرف‌داران زیادی دارد.

گلیسین گل‌آذین‌های خوشه‌ای دارد که طول آنها ۳۰ تا ۴۵ سانتی‌متر است. رنگ گل‌های گلیسین طیفی از آبی و بنفش است، اما این گیاه گاهی گل‌های صورتی یا سفید هم می‌دهد.

گل‌های گلیسین در پاییز جای خود را به میوه‌هایی غلاف‌دار مانند لوبیا می‌دهند. برگ گلیسین از نوع برگ‌های شانه‌ای است، یعنی هر برگ تعدادی برگچه دارد که جفت‌جفت در دو طرف محور سنبله قرار می‌گیرند.

گلیسین درختچه‌‌ بالارونده نسبتا بزرگی است و اگرچه ارتفاع گیاه بالغ معمولا ۳ تا ۷ متر است، ارتفاع آن گاهی به بیش از ۷ متر هم می‌رسد. این گیاه عرضی هم رشد زیادی می‌کند و پهنای گیاه بالغ ۱ تا ۳ متر خواهد بود.

گونه‌های گیاه گلیسین

گلیسین ۳ گونه‌ اصلی دارد که ۲ تا از آنها بومی آسیا هستند و دیگری بومی آمریکاست.

• گلیسین ژاپنی (Wisteria floribunda):گلیسین‌ ژاپنی در اوایل قرن نوزدهم از ژاپن به آمریکا برده شد و از آن زمان تا به امروز به یکی از پرطرف‌دارترین گیاهان گل‌دار برای پرورش در باغ‌ها و باغچه‌ها تبدیل شده است.
• گلیسین چینی(Wisteria sinensis):گلیسین چینی می‌تواند تا ۱۰۰ سال زنده بماند.
• گلیسین آمریکایی(Wisteria frutescens):گلیسین آمریکایی کوچک‌ترین گونه است و فقط دوسوم گونه‌های آسیایی رشد می‌کند.

این گونه‌ها چنان شبیه هم هستند که تشخیص آنها کار آسانی نیست. یکی از ویژگی‌هایی که می‌تواند به شناسایی هر گونه کمک کند، غلاف میوه‌هاست. در گونه‌های آسیایی غلاف‌ها پوستی کرک‌دار دارند، اما در گونه‌ آمریکایی پوست غلاف‌ها کاملا صاف است.

به‌رغم تشابه ظاهری، این گونه‌ها تفاوت‌های مهمی دارند. پس باید قبل از انتخاب یکی از آنها، این تفاوت‌ها را در نظر بگیرید. مثلا گونه‌ آمریکایی در شرایطی گل می‌دهد که گونه‌های آسیایی به‌ندرت در آن شرایط گل می‌دهند.

نگهداری از پیچ گلیسین

چون گلیسین درختچه‌‌ای نسبتا بزرگ است، برای نگهداری از آن به فضای زیادی نیاز دارید. همچنین تنه‌ این درختچه به قدری سنگین و حجیم می‌شود که باعث واژگون‌شدن تکیه‌گاه‌های ضعیف خواهد شد. شاید برای تکثیر پیچ گلیسین در مراحل آغاز رشد بتوان از گلدان استفاده کرد اما نگهداری و پرورش پیچ گلیسین در گلدان توصیه نمی‌شود. بهترین راهکار این است که این درختچه‌ها‌ی بالارونده را جفتی بکارید تا هرکدام از آنها تکیه‌گاه دیگری بشود.

۱. نور

گلیسین در مکان کاملا آفتاب‌گیر به‌خوبی رشد می‌کند. البته اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که بعدازظهرها آفتاب شدید است، مکانی که بعدازظهر سایه داشته باشد برای گیاه بهتر است.

۲. خاک

مهم‌ترین نکته درباره‌خاکگلیسین این است که زهکشی‌اش مناسب باشد.

۳. آب

گلیسین به برنامه‌ آبیاری ویژه‌ای نیاز ندارد و در بسیاری از مناطق هفته‌ای ۱ بار آبیاری کافی است.

۴. دما و رطوبت

پیچ گلیسین در مناطق سردسیر به‌خوبی رشد می‌کند و مناطق گرم و مرطوب برای پرورش این گیاه مناسب نیستند. گلیسین می‌تواند حتی دمای منفی ۶ درجه سانتی‌گراد را نیز تحمل کند.

۵. کود

برای تغذیه‌ گل ویستریا باید از کودهایی استفاده کنید که درصد بالایی فسفر دارند. گلیسین از گیاهان تثبیت‌کننده نیتروژن است، پس برای تغذیه گلیسین از کودهای حاوی نیتروژن استفاده نکنید؛ این گیاه به‌اندازه کافی نیتروژن دریافت می‌کند. همچنین توجه کنید که اوایل بهار بهترین زمان برای کوددهی است.

۶. هرس

مانند سایر گیاهان، باید قسمت‌های مرده و آسیب‌دیده و بیمار را از گیاه جدا کنید. گونه‌های آسیایی گلیسین به هرس منظم نیاز دارند تا ظاهر زیبای خود را حفظ کنند. این گونه‌ها گیاهانی قوی هستند که از طریق ساقه‌های رونده پخش می‌شوند و باید هر سال آنها را هرس کنید تا از رشد بیش از اندازه‌ی آنها جلوگیری کنید. گونه‌ آمریکایی به این اندازه قوی نیست و به هرس کمتری نیاز دارد.

هر سال پیچ گلیسین را در ۲ مرحله هرس کنید:

• هرس اواخر زمستان:هر اندازه که ساقه‌ها در طول سال رشد کرده‌اند، باید حداقل نصف آن را جدا کنید. باید هر ساقه را به‌اندازه‌ای کوتاه کنید که تعدادی از جوانه‌ها حفظ شوند تا ظاهر گل‌دار گیاه خراب نشود. موقع هرس درختچه‌های بالغ زیاده‌روی نکنید. اگرچه آنها دوباره جوانه می‌زنند و ساقه‌های جدید شروع به رشد می‌کنند، شاید مدتی طول بکشد تا گل‌دهی گیاه دوباره مطلوب شود.
• هرس پایان گل‌دهی:باید گلیسین را پس از پایان دوره‌ گل‌دهی، یعنی اواخر بهار یا اوایل تابستان، دوباره هرس کنید. این هرس دوم برای این است که درختچه بالارونده ظاهر مرتب‌تری داشته باشد. شاخه‌هایی را هرس کنید که باعث شده‌اند گیاه ظاهر نامرتبی پیدا کند.

۷. زمستان‌گذرانی

پیچ گلیسین گیاهی مقاوم است و در بیشتر مناطق آب‌وهوایی در زمستان به مراقبت خاصی نیاز ندارد. البته اگر در مناطق کاملا سردسیر زندگی می‌کنید که دما در زمستان کمتر از منفی ۲۳ درجه سانتی‌گراد می‌شود، باید مراقبت‌های لازم را انجام دهید.

تکثیر پیچ گلیسین

برای تکثیر گیاه گلیسین به‌روش قلمه‌زنی، باید این نکات را رعایت کنید:

• در اواخر بهار یا اوایل تابستان برای تکثیر گیاه اقدام کنید.
• ساقه‌ای جوان و سبز را انتخاب کنید که هنوز چوبی نشده باشد.
• قبل از جداکردن قلمه قیچی باغبانی را با الکل کاملا تمیز کنید.
• هر قلمه باید حداقل ۲ برگ و ۱ گره داشته باشد و کوتاه‌تر از ۱۰ سانتی‌متر نباشد.
• محل برش باید دقیقا زیر یکی از گره‌ها باشد.

هنگامی که قلمه‌ها را جدا کردید:

1. گلدانی را با مخلوط کاشت گیاه بدون خاک (soilless mix) پر کنید. این مخلوط باید استریل شده باشد.
2. حفره‌ای داخل مخلوط کاشت ایجاد کنید.
3. انتهای قلمه را به هورمون ریشه‌زایی آغشته کنید و آن را داخل حفره بگذارید.
4. قلمه‌ کاشته‌شده را آبیاری کنید و برای کمک به حفظ رطوبت، با کیسه‌ پلاستیکی روی گلدان را بپوشانید.

تکثیر پیچ گلیسین با کاشت بذر

برای تکثیر گلیسین با بذر، به محیطی با دمای ۱۸ درجه‌ سانتی‌گراد و حتی کمی گرم‌تر نیاز دارید. در ضمن باید این کار را بهار انجام دهید. برای کاشت بذرها:

1. بذرها را ۱ شب در آب ولرم بخیسانید.
2. برای کاشت بذرها از همان مخلوط بدون خاک استفاده کنید و بذرها را در عمق ۳‌سانتی‌متری بکارید و بذرهای کاشته‌شده را آبیاری کنید.
3. از هر ظرفی که برای کاشت بذر استفاده کرده‌اید، روی آن را با کیسه‌ پلاستیکی بپوشانید.
4. رطوبت مخلوط کاشت را حفظ کنید و اجازه ندهید کاملا خشک شود.

مشکلات رایج نگهداری از گل گلیسین ویستریا

چون گلیسین گیاهی سمی است، حیوانات از آن تغذیه نمی‌کنند و آفت‌ها هم با آن کاری ندارند. تنها مشکل رایجی که ممکن است هنگام نگهداری از گلیسین با آن مواجه شوید، گل‌ندادن گیاه است.

گونه‌‌های آسیایی ممکن است به‌علت استفاده از کودهای حاوی نیتروژن دچار این مشکل شوند. گلیسین از گیاه‌های تثبیت‌کننده نیتروژن است و تغذیه گلیسین با کودهای حاوی نیتروژن باعث می‌شود گیاه بیش از اندازه نیتروژن دریافت کند. این نیتروژن اضافی باعث می‌شود انرژی گیاه به‌جای گل‌دهی، صرف تولید برگ شود. اگر مشکل نیتروژن اضافی نیست، این اقدامات را انجام دهید:

1. هرس‌های سالیانه را انجام دهید.
2. ریشه‌ گیاه را هرس کنید.
3. درختچه را با روش تَراکاشت به مکانی انتقال دهید که نور بیشتری دریافت کند.

سؤالات رایج

۱. کدام گونه گل گلیسین ویستریا زیباتر است؟

برخی از کارشناسان گل‌آذین‌های گونه ژاپنی را زیباتر می‌دانند. البته این گونه برای گل‌دهی مطلوب به مکانی کاملا آفتاب‌گیر نیاز دارد.

۲. آیا گلیسین گیاهی از تیره باقلاییان (fabaceae) است؟

بله، گلیسین‌ها سرده‌ای از تیره باقلاییان هستند. حبوباتی که مصرف می‌کنید، دانه‌های گیاهانی هستند که همگی آنها به تیره باقلاییان تعلق دارند. حتما برای شما هم جالب است که بدانید درختچه‌ تزئینی باغچه‌ شما با نخودفرنگی هم‌خانواده است.

۳. چه گیاهانی برای کاشتن در نزدیکی گلیسین مناسب‌اند؟

یکی از مناسب‌ترین گیاهان کلماتیس است. کلماتیس هم مانند گل ویستریا گونه‌ای درختچه بالارونده و گل‌دار است. کلماتیس و گلیسین شرایط نگهداری یکسانی دارند و حتی می‌توانید آنها را به‌اندازه‌ای نزدیک هم بکارید که تکیه‌گاه هم باشند.

ترکیب گل‌های صورتی کلماتیس با گل‌های آبی و بنفش پیچ گلیسین می‌تواند منظره‌ای چشم‌نواز ایجاد کند. البته همه‌ گونه‌های کلماتیس گل‌های صورتی نمی‌دهند و اگر این ترکیب رنگ را می‌پسندید، باید گونه‌هایی مانند کلماتیس مونتانا را پرورش دهید.