مجموعه:بیماری ها و راه درمان

یبوست یكی از شایع‌ترین بیماری‌های عصر حاضر است. از نظر پزشكی دفع مدفوع سخت، ناكامل یا با تعداد كم همه به معنای یبوست است.

هر قدر حركات روده بزرگ كندتر باشد سلول‌های روده فرصت خواهند داشت تا آب بیشتری از مواد دفعی بازجذب كرده و به این ترتیب مدفوع خشك‌تر و سخت‌تر می‌شود.

مهم‌ترین عامل افزایش حركات روده فعالیت بدنی است و در صورتی كه با نوشیدن مایعات كافی همراه گردد باعث اجابت مزاج راحت و منظم می‌شود.

اگر آب و سایر نوشیدنی‌ها به میزان كافی مصرف نشود باعث می‌شود سلول‌های روده مجبور به بازجذب آب و حفظ آن شوند و مدفوع خشك شود.

فیبرها قسمتی از مواد غذایی هستند كه قابلهضمو جذب نیستند، این مواد تا انتها در روده باقی می‌مانند و باعث حجیم شدن مواد دفعی می‌شوند. در صورتی كه فیبر به میزان كافی مصرف شود دفع مدفوع آسان می‌شود. سبزی‌ها، میوه‌ها، خشكبار، غلات و حبوبات منابع اصلی فیبر هستند.

این مواد هر قدر كامل‌تر (تصفیه نشده) باشند دارای فیبر بیشتری‌اند. به عنوان مثال یك سیب متوسط، 25 گرم سویا و لوبیا یا 50 گرم بادام زمینی دارای 4 گرم فیبر هستند. یك پرتقال متوسط یا یك هویج متوسط دارای 3 گرم فیبر هستند و یك برش نان سبوس‌دار یا 30 گرم انجیر خشك دارای 2.52 گرم فیبر است.

یبوست علاوه بر آزاری كه در حین دفع مدفوع ایجاد می‌كند، از عوامل اصلی هموروئید (بواسیر) ـ شقاق و سایر بیماری‌های مقعدی است و نیازمند پیشگیری و درمان است.

قبل از پرداختن به بحث درمان ذكر چند نكته ضروری است:
اول ـهر گونه تغییر تواتر دفع یا قواممدفوعدر سنین بالا نیازمند دقت و مراجعه به متخصص برای بررسی است.

دوم ـدر صورتی كه در دوران كودكی در مورد اجابت مزاج صحیح استرس زیادی به كودك وارد شود او به طور ناخودآگاه برای فرار از استرس دفعات دفع را كاهش می‌دهد.

سوم ـبیماری‌ها از علل مهم یبوست هستند. مهم‌ترین این بیماری‌ها شامل كم‌كاری تیروئید، افسردگی و زیادی كلسیم خون می‌باشند. داروها نیز از علل مهم یبوست هستند.

بیش از 90 درصد موارد بیماران مبتلا بهیبوستبا افزایش فعالیت بدنی و مصرف مایعات كافی و مصرف مقادیر كافی فیبر (25 تا 30 گرم در روز) بهبود می‌یابند. در موارد مقاوم مصرف داروها توصیه می‌شود.

پودر پسیلیوم ساده‌ترین و كم‌عاضه‌ترین داروی رفع یبوست است كه به صورت فیبر عمل كرده و می‌تواند در دوره بارداری نیز استفاده شود.

دسته دوم داروهایی هستند كه با خاصیت اسمزی باعث نشت آب به روده می‌شوند، مثل شربت منیزیم و لاكتولوز.

دسته سوم داروهای محرك روده مثلبرگ سنا، بیزاكودیل و روغن كرچك است. این داروها بهتر است در خط آخر درمان یبوست باشند.