هنر میناکاری و اهمیت آن

هنر مینا یا نقاشی زینتی بر روی سطح فلز یکی از قدیمی‌ترین انواع هنر در ایران باستان و ایران مدرن است. یکی از مهم‌ترین و زیباترین هنرهای ایرانیان، میناکاری است. این هنر عبارت است از ساخت ظروف و گلدان‌هایی به رنگ آبی که عمدتا با طرح‌ها و نقش‌های بسیار زیبا طراحی شده اند. این هنر سابقه ای طولانی داشته و خواستگاه آن شهر اصفهان می‌باشد. طرح‌های مختلف و جذاب این آثار عمدتا گیاهان و پرندگان به خصوص طاووس است که با رنگ‌های بسیار عمیقی توجه شما را به خود جذب می‌کند و حس بسیار خوبی را به بیننده خود القا می‌کند. همچنین می‌توان گفت که این هنر بسیار غنی بوده و زرق و برق بسیاری دارد و هر چه بیشتر آن‌ها را تماشا کنید، بیشتر از ترکیب رنگ آن به وجد آمده و شگفت زده خواهید شد.

میناکاری هنری است که تا 1500 سال قبل از میلاد و در اصل در ایران سرچشمه می‌گیرد. یکی از افراد معروف فرانسوی که از ایران در زمان صفویه بازدید کرده است، مشاهدات خود را در مورد این هنر قابل تحسین ذکر کرده است و از دیدن این هنر بسیار خوشحال شده است. به طور کلی می‌توان گفت که این یکی از محبوب‌ترین صنایع دستی کشور ایران محسوب می‌شود و شما می‌توانید یک مجموعه بزرگ از این هنرها را در این کشور به خصوص در شهر اصفهان یافت کنید.

امروزه گلدان‌های مینای ساخته شده معمولا از مس ساخته می‌شوند، اما در گذشته، آثار مینا بر روی طلا و نقره نیز اعمال می‌شده است. در آن زمان می‌توان گفت که هنرمندان و صنعتگران بسیاری از سراسر نقاط جهان به این هنر مشغول بوده و یا حتی کمی به آن علاقه‌مند بوده‌اند.

در ابتدا می‌توان گفت که این گلدان‌ها به وسيله حرارت دادن در کوره با دمای 700 درجه سانتی گراد لعاب داده شده و به رنگ سفيد ساده تبديل می‌شدند. پس از پایان این مرحله، ظرف ما آماده است تا با رنگ‌های مختلف طراحی شود و به بازار جهان عرضه گردد. در گذشته، تمام رنگ‌های استفاده شده در این آثار طبیعی بودند، اما امروزه آن‌ها ترکیبی از پودر اکسید فلزی با گلیسیرین و آدامس عربی می‌باشند. در تمامی این هنرها یک رنگ پس زمینه وجود دارد که معمولا آبی یا فیروزه ای رنگ می‌باشد. هنرمند با توجه به سلیقه خود و یا حتی مشتری، به ساخت این ظروف با قلم‌های متفاوت می‌کند و اثر را به شکل حیرت انگیزی شکل می‌دهد. در همین هنگام است که قلم بر روی ظرف حرکت کرده و رنگ‌ها به رنگ پس زمینه می‌چسباند.

در هنر مینا، اثری به رنگ سفید وجود ندارد؛ بنابراین حتی اگر برخی از قطعات به رنگ سفید باشند، پس زمینه ای به رنگی دیگر دارند. در این مرحله، ظرف طراحی شده آماده رفتن به کوره است، معمولا با دمای 400 تا 500 درجه سانتی گراد پخته شده و رنگ بر روی گلدان ثابت می‌شود.

اگر بیشتر محصولات میناکاری شده را در مغازه‌ها ببینید، متوجه می‌شوید که از این هنر حتی بر روی دیگر آثار هم می‌توان استفاده کرد و حتی گاهی آن‌ها را با یکدیگر تطبیق داد. شما می‌توانید آن را در جعبه‌های جواهرات و غیره پیدا کنید.

در نتیجه، دنیای رنگی هنر بسیار جذاب است و همانطور که بیشتر در آن راه می‌روید، زیبایی‌های لمسی و آرامش بخشی از آن را کشف می‌کنید. هنر میناکاری یکی از بهترین و مناسب‌ترین هدایا و سوغاتی‌های ایران است.

میناکاری نقاشی مینیاتوری در سرامیک و فلز می‌باشد که رنگ‌های روشن، تصاویر منحصر به فرد و اشکال بسیار خاصی روی هر قطعه آن قابل مشاهده می‌باشد.

نام میناکاری از کلمه "مینو" می‌آید که به عنوان "آسمان" یا رنگ زرد در آسمان خوانده می‌شود. میناکاری در دوران سلسله ساسانی (224 - 651 سال) اختراع شد و در طول سلطنت صفوی، مسافری فرانسوی یک شیء انعکاسی را در یادداشت هایش ذکر کرد. این اشیاء با پرندگان و حیوانات با رنگ روشن، الگوهای گل و زیور آلات تزئین شده بودند.

الگوهایی که در هنر میناکاری از آن‌ها استفاده می‌شود بسیار متنوع هستند، زیرا ساخت دو قطعه هنری با الگوهای مشابه خیلی دشوار است و ساخت آن‌ها چندین نیازمند چندین استاد خبره در این حرفه می‌باشد.

نقاشی‌های تزئینی اغلب برای تزئین لوسترها و درب‌ها در مساجد، تزئین گلدان‌ها و شمعدان‌ها استفاده می‌شوند. برای ساخت جواهرات طلای میناکاری شده از نقره و مس نیز استفاده می‌شود؛ البته همان طور که مشخص است طلا جلوه ای خیره کننده به دکوراسیون هنر مینا نیز می‌دهد. الگوهای لاجوردی به سبک "اسلامی" در نقاشی غالب هستند و طرحی زیبا را به آن‌ها می‌بخشند. این سبک بیش از هزار سال استفاده شده است و این یکی از ویژگی‌های متمایز میناکاری فارسی است. یکی از الگوی پیچیده هندسی میناکاری، نماد آموزه‌های مذهبی باستان از زمان ماتریس است.

اصفهان مرکز هنرهای زینتی به خصوص میناکاری محسوب می‌شود و بهترین استادان مینا در اصفهان زندگی می‌کرده و هنوز هم برخی از آن‌ها به طور حرفه ای در این حرفه فعالیت می‌کنند.

گران‌ترین و منحصر به فردترین محصولات و آثار ایرانی در موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی ذخیره و نمایش داده می‌شود. در بازار شهر اصفهان، بهترین نمونه‌های هنر میناکاری را قابل مشاهده می‌باشد، و هر یک از آن‌ها مورد توجه خاصی قرار می‌گیرد. با خرید سوغاتی تزیین شده با نقاشی منحصر به فرد و شگفت انگیز به عنوان خاطره ای از یک سفر فراموش نشدنی به یک کشور باستانی خواهد بود.