مجموعه:بیماری ها و راه درمان

پريتونيت عبارت است از تورم لايه سروزي كه كف حفره شكم و احشاء را مفروش مي كند

صفاق یا پریتونیت (peritonitis)، معمولا نشان دهنده سوراخ شدن روده است که محتوای روده، از جمله باکتری به داخل حفره شکم وارد می شود. این ممکن است در نتیجه آپاندیس و کولیت، یا به دلیل التهاب روده باشد که از طریق دیواره روده وارد می شود.پریتونیت به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است و نیاز به درمان اورژانس و معمولا عمل جراحی دارد.

پريتونيت عبارت است از تورم لايه سروزي كه كف حفره شكم و احشاء را مفروش مي كند. حفره صفاق استريل و سترون است و هنگامي كه عفونت (در اثر عواملي مانند سوراخ شدگي روده و يا آپانديس و يا كلون در اثر ديورتيكوليت ) از محيط اطراف به آن وارد شود ايجاد پريتونيت مي كند.

همچنين چنانچه مواد شيميايي تحريك كننده مانند اسيد معده و ياصفرا از طريق سوراخ شدگي زخم معده و يا دوازدهه و يا صفرا از طريق پارگي كبد به آن راه يابد، ايجاد تورم در صفاق مي كند. در زنان پريتونيت هاي موضعي و يا لوكاليزه اغلب در حفره لگني به علت عفونت لوله فالوپ و يا پاره شدگي كيست تخمدان اتفاق مي افتد.

همچنين در ايسكمي و نكروز امنتوم بطور خودبخود يا در اثر پيچ خوردگي روده ها ابتدا ترشحات سروزي و خوني در شكم جمع شده كه به مرور و بر حسب مورد باكتري وارد آن شده و باعث عفونت صفاق مي شوند.

پريتونيت اوليه

اين نوع عفونت صفاقي بر حسب تعريف بدون هيچگونه منشاء داخل شكمي ايجاد شده و اغلب قريب به اتفاق آن در بيماران مبتلا به سيروز مزمن كبدي پيش مي آيد. آلودگي صفاق در اين بيماران به نظر مي رسد كه از سه طريق اتفاق و يا Translocation بيفتد كه به ترتيب احتمال عبارت است از جابجائي باكتري از جدار روده به داخل صفاق و يا جابجائي از طريق لنفاتيك هاي مزانتريك (روده بند ) و بالاخره از طريق گردش خون حدس زده مي شود.

پريتونيت هاي ثانويه

طيف ميكروبي در اين دسته كمتر تك ميكروبي بوده و برحسب محل سوراخ شدگي و ضايعه احشائي متفاوت است،آلودگي از منشاء انتهائي روده باريك و يا كلون علاوه بر چند ميكروبي بودن مخلوطي از ميكروب هاي هوازي و غيرهوازي است.

پريتونيت سلي

پريتونيت سلي در كشورهاي پيشرفته نادر است. اما دركشورهاي توسعه نيافته همچنان ديده مي شود. در بيماراني ديده مي شود که دچار نقص ايمني هستند مانند اين بيماري غير اختصاصي بوده و شروع آن تدريجي است و علائمي از قبيل تب خفيف، بي اشتهائي و كاهش وزن دارند. اغلب قريب به اتفاق آنها در مطالعات تصويري دچار آسيت مي باشند و تعدادي از آنان از نظر كلينيكي هم آسيت واضح دارند.

درد شکم یکی از علائم اصلیپریتونیت است

علائم التهاب صفاق (پِریتونیت)

علایم اصلی پریتونیت عبارتند از:

- درد شکم

- حساس بودن شکم

- انقباض عضلات جدار شکم در اثر درد.

علایم مزبور در اثر حرکت کردن صفاق (مثلاً در هنگام سرفه، خم کردن ران ها، یا فشار دادن یک دست بر روی شکم و برداشتن ناگهانی آن) تشدید می شوند.

سایر علایم پریتونیت عبارتند از:

•سفت شدن منتشر شکم (که اغلب وجود دارد و به ویژه در پریتونیت عمومی دیده می شود.

•تب

•افزایش ضربان قلب (تاکی کاردی سینوسی).

•ایجاد ایلئوس پارلیتیک (فلج روده) که موجب تهوع و استفراغ نیز می شود.

علل التهاب صفاق (پریتونیت)

التهاب‌ شدید پرده صفاق که‌ هنگام‌ ورود مواد خارجی‌ به‌ حفره‌ شکم‌ رخ‌ می‌دهد. این‌ مواد خارجی‌ شامل‌ باکتری ها یا محتویات‌ لوله‌ گوارش‌، نظیر ترشحات‌ هضم‌کننده‌ غذا، خون‌، غذای‌ ناقص‌ هضم‌ شده‌ یا مدفوع‌ می‌باشد.

این‌ مواد در پی‌ اتفاقات‌ زیر وارد حفره‌ شکم‌ می‌شوند:
▪پارگی‌ یا سوراخ‌ شدگی‌ هر عضو داخل‌ شکمی‌، نظیر آپاندیسیت ملتهب‌، زخم‌ گوارشی‌، یا دیورتیکول‌ یا کیسه‌ صفراوی‌ عفونی‌ شده‌.

▪آسیب‌ به‌ دیواره‌ شکم‌ مثلاً در اثر چاقو یا گلوله‌

▪بیماری‌ التهابی‌ لگن‌

▪پارگی‌ حاملگی‌ نابجا

عوامل تشدید کننده بیماریصفاق (پریتونیت)

*تأخیر در درمان‌ علل‌ ذکر شده‌ در بالا
*جراحی‌ اخیر شکم‌
*مصرف‌ کورتیکواسترویید
*بیماری‌ پیشرفته‌ کبدی‌

پزشک برای بررسی وجود سوراخ در شکم از عکسبرداری با اشعه ایکس استفاده می کند

تشخیص صفاق (پریتونیت)

برای تشخیص این عارضه، پزشک درباره وضعیت سلامتی و بیماری های شما می پرسد و بدن شما را معاینه می کند. اگر دیالیز می شوید، علائم شما به خصوص کدورت مایع دیالیز، برای تشخیص پریتونیت کافی است.

در مواردی که پریتونیت در اثر سایر بیماری ها ایجاد شده باشد، و یا مواقعی که تجمع آب در شکم باعث عفونت پرده صفاق شده باشد، پزشک برای اثبات تشخیص خود از آزمایشات زیر استفاده می کند:

1- تجزیه و بررسی مایع صفاق:

پزشک با وارد کردن یک سوزن به شکم، نمونه ای از مایع اطراف صفاق را بر می دارد. اگر عفونتی وجود داشته باشد، در آزمایش این مایع، تعداد بالای گلبول های سفید خون مشخص می شود که نشان دهنده عفونت یا التهاب است. کشت مایع صفاق هم وجود باکتری ها را اثبات می کند.

2- آزمایش خون:

یک نمونه خون از شما می گیرند و برای پیدا کردن تعداد بالای گلبول های سفید خون، آن را آزمایش می کنند. کشت خون هم انجام می شود تا معلوم شود باکتری در خون شما وجود ارد یا نه. ترکیدن آپاندیس و جراحت شکم در اثر ضربه می تواند باعث عفونت پرده صفاق شود.

3- تست های تصویربرداری:

پزشک برای بررسی وجود سوراخ و یا هر پارگی در شکم (مجرای گوارشی) از عکسبرداری با اشعه ایکس استفاده می کند. از سونوگرافی نیز ممکن است استفاده کند. در برخی موارد، ممکن است پزشک به جای عکسبرداری با اشعه ایکس، از روش سی تی اسکن استفاده نماید.

اگر دیالیز می شوید و بعد از معاینه بدنی و بررسی مایع دیالیز، پریتونیت در شما مشخص نشود، بایستی آزمایشات بالا را انجام دهید.

اگر پریتونیت به سرعت درمان نشود ممکن است عفونت به جریان خون وارد شود

درمان‌صفاق (پریتونیت)

درمان SBP بايد براساس ارگانيسم جدا شده انجام گيرد. درمان تجربى بايد باسيل‌هاى هوازى گرم منفى و کوکسى‌هاى گرم مثبت را پوشش دهد. برا ياين منظور مى‌توان از سفالوسپورين‌هاى نسل سوم، کارباپنم‌ها، يا ترکيبات پنى‌سيلين / مهارکننده بتالاکتاماز وسيع‌الطيف استفاده نمود. بعد از شناسائى ارگانيسم مسئول عفونت، طيف درمان بايد به آن پاتوژن محدود شود.

اگر در بيماران مشکوک به SBP فلور مخلوط (به‌ويژه بى‌هوازى‌ها) شناسائى شود، بيمار را بايد از نظر پريتونيت ثانويه بررسى کرد.

درمان پريتونيت ثانويه عبارت است:

♦از پوشش آنتى‌بيوتيکى بر عليه باسيل‌هاى گرم منفى هوازى و بى‌هوازى‌ها و همچنين مداخله جراحى براى عامل زمينه‌ساز.

♦بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ شمارش‌ گویچه‌های‌ سفید خون‌ برای‌ شناسایی‌ التهاب‌ و شمارش‌ گویچه‌های‌ قرمز خون‌ برای‌ یافتن‌ خونریزی‌؛ اندازه‌گیری‌ میزان‌ مایع‌ و الکترولیت‌ها؛

♦روش‌های‌ جراحی‌ تشخیصی‌ نظیر واردکردن‌ یک‌ سوزن‌ باریک‌ به‌ داخل‌ شکم‌ برای‌ به‌ دست‌ آوردن‌ مایع‌ یا سایر موارد و سی‌تی‌ اسکن‌ و رادیوگرافی‌ شکم‌ باشد.

♦برای‌ درمان‌ این‌ عارضه‌ و هرگونه‌ مشکل‌ زمینه‌ای‌ معمولاً بستری‌ بیمار در بیمارستان‌ ضروری‌ است‌. درمان‌ در جهت‌ جبران‌ کم‌آبی‌، حمایت‌ تنفسی‌ و تزریق‌ خون‌ ممکن‌ است‌ لازم‌ باشد.

♦جراحی‌ برای‌ ترمیم‌ آسیب‌ یا جراحت‌ عضو که‌ راه‌ ورود مواد خارجی‌ به‌ داخل‌ حفره‌ شکم‌ می‌باشد.

داروها

▪آنتی بیوتیک ها برای‌ مقابله‌ با عفونت‌

▪تجویز مسکن‌ها گاهی‌ پس‌ از تشخیص‌ یا جراحی‌ لازم‌ می‌شود.

فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری

پس‌ از درمان‌، تا برطرف‌ شدن‌ علایم‌ در بستر استراحت‌ نمایید. اگر جراحی‌ ضرورت‌ یابد، پس‌ از آن‌ به‌ تدریج‌ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های‌ طبیعی‌ خود را از سر بگیرید.

رژیم‌ غذایی‌

- تا فروکش‌ التهاب‌ حاد از خوردن‌ هرگونه‌ غذا یا آشامیدنی‌ خودداری‌ کنید تا لوله‌ گوارشی‌ بتواند استراحت‌ کند.

- مایعات‌ و موادمغذی‌ از طریق‌ وریدی‌ برای‌ شما تجویز می‌شود. هنگامی‌ که‌ دستگاه‌ گوارشی‌ تحمل‌ خوراکی‌ را پیدا کرد می‌توانید تغذیه‌ دهانی‌ را از سر بگیرید.

برای‌ درمان‌پریتونیت معمولاً بستری‌ بیمار در بیمارستان‌ ضروری‌ است‌

عوارض پریتونیت خود به خودی

◊اگر پریتونیت به سرعت درمان نشود ممکن است عفونت به جریان خون وارد شود و باعث شوک و آسیب به ارگان های دیگرشده که می تواند کشنده باشد.

◊آنسفالوپاتی کبدی ( از دست دادن عملکرد مغز زمانی که کبد دیگر نمی تواند حذف مواد سمی از خون را انجام دهد)

◊سندرم hepatorenal ( نارسایی پیشرونده کلیه )

◊سپسیس ( یک واکنش شدید است که در آن جریان خون پر از باکتری می شود )

عوارض ناشی از پریتونیت ثانویه

οآبسه (تجمع چرک)

οروده گانگرن شده ( بافت مرده روده)

οچسبندگی داخل صفاقی (باندی از بافت لیفی که سبب اتصال ارگان های شکمی شده و می تواند به انسداد روده منجر شود)

οشوک سپتیک (فشار خون پایین خطرناک)

گردآوری:بخش سلامت بیتوته

منابع:drrezadoost.ir

pezeshk.us
hidoctor.ir