آپنه انسدادی خواب یک اختلال جدی در خواب است که در آن تنفس مکررا متوقف می شود و دوباره بر مى گردد و فرد دچار تنگی نفس در خواب می شود.
اگر دچار خروپف با صداى بلند هستید و یا حتی بعد از خواب کامل احساس خستگی می کنید، ممکن است آپنه انسدادی خواب داشته باشید.
انواع اصلی آپنه خواب
آپنه انسدادی
آپنه خواب انسدادی نوع شایع تر است و وقتی عضلات گلو و حلق شل مى شوند، رخ می دهد.
آپنه مرکزی
زمانی اتفاق می افتد که مغز سیگنال های مناسب برای کنترل عضلات تنفسى را ارسال نمی کند.
سندرم آپنه پیچیده
زمانی رخ می دهد که کسی هر دو آپنه انسدادی و مرکزی را داشته باشد.
علایم آپنه خواب
علایم و نشانه های آپنه انسدادی و مرکزی همپوشانی دارند که گاهی تشخیص را سخت می کند. شایع ترین علایم و نشانه های آپنه انسدادی و مرکزی عبارتند از:
• خروپف با صدای بلند، که معمولا در آپنه انسدادی بیشتر است؛
• قطع موقت تنفس در خواب، که توسط فرد دیگرى دیده شده باشد؛
• بیداری ناگهانی همراه با تنگى نفس، که احتمالا نشان دهنده آپنه مرکزی است؛
• بیدار شدن با دهان خشک یا گلودرد؛
• سردرد صبحگاهی؛
• بی خوابی؛
• خواب بیش از حد در طول روز؛
• مشکلات توجه؛
• زود رنجی.
علل آپنه انسدادی
آپنه انسدادی زمانى رخ می دهد که عضلات پشت گلو شل شوند. این ماهیچه ها از کام نرم، زبان کوچک در حلق، لوزه ها، دیواره های جانبی گلو و زبان پشتیبانی می کنند.
هنگامی که ماهیچه ها شل می شوند، راه های هوایی در حین نفس کشیدن تنگ یا بسته می شوند و شما نمی توانید اکسیژن کافی دریافت کنید. این امر ممکن است سطح اکسیژن را در خون کاهش دهد.
مغز این ناتوانی در تنفس را متوجه شده و شما را از خواب بیدار می کند تا راه هاى هوایی باز شوند. این بیداری معمولا خیلی کوتاه است و شما آن را به یاد نمی آورید.
ممکن است در این حین خروپف کنید یا صداى دیگرى ایجادکنید. این الگو می تواند تمام شب در هر ساعت پنج تا سى بار تکرار شود. این اختلالات باعث کاهش توانایی شما در رسیدن به فازهای عمیق و آرام بخش خواب می شود و احتمالا در طول ساعات خواب، بیدار خواهید شد.
افراد مبتلا به آپنه انسدادی ممکن است متوجه بیدارى شب نشوند؛ در واقع برخى فکر می کنند که تمام شب را به خوبی مى خوابند.
علل آپنه مرکزی
آپنه مرکزى کمتر رایج است و زمانی رخ می دهد که مغز قادر به انتقال سیگنال به عضلات تنفسی نیست. به این معنی است که شما برای مدت کوتاهی نفس نمی کشید. ممکن است با تنگی نفس بیدار شوید یا زمان زیادی خوابتان نبرد .
عوامل خطر
آپنه خواب می تواند بر روى هر کسی، حتی کودکان تاثیر بگذارد. اما عوامل خاصی باعث افزایش خطر آپنه خواب می شوند:
آپنه انسدادی
اضافه وزن: افرادی که چاق هستند، چهار برابر افراد طبیعى در معرض خطر ابتلا به آپنه قرار دارند. رسوبات چربی در اطراف راه هاى هوایی فوقانی ممکن است تنفس شما را مختل کند. اما همه کسانی که آپنه خواب دارند، دارای اضافه وزن نیستند.
دور گردن: افرادى که گردن ضخیم ترى دارند ممکن است راه های هوایی باریکى داشته باشند. در مردان اگر دور گردن 17 اینچ (43 سانتیمتر) و بزرگتر باشد، خطر بیشتر مى شود. در زنان اگر گردن حدود 15 اینچ (38 سانتیمتر) یا بیشتر باشد، خطر افزایش می یابد.
راه هوایی باریک: ممکن است گلوى شما به طور طبیعی باریک باشد. یا ممکن است لوزه ها یا آدنوئید ها بزرگ شوند و راه هوایی را مسدود کنند، مخصوصا در کودکان مبتلا به آپنه خواب.
مرد بودن: مردان دو برابر بیشتر از زنان احتمال ابتلا به آپنه خواب را دارند. با این حال در زنان و در صورت داشتن اضافه وزن، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می یابد .هم چنین خطر ابتلا در زنان پس از یائسگی افزایش می یابد.
سن بالا: آپنه خواب عمدتا در افراد مسن رخ می دهد.
سابقه خانوادگی: اگر اعضاى خانواده شما آپنه خواب دارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن باشید.
مصرف الکل یا آرام بخش ها: این مواد باعث شل شدن عضلات گلو مى شوند .
سیگار کشیدن: سیگاری ها سه برابر بیشتر از افرادى که هرگز سیگار نکشیده اند در معرض ابتلا به آپنه انسدادی هستند. سیگار کشیدن ممکن است میزان التهاب و احتباس مایعات در راه هوایی فوقانى را افزایش دهد.
گرفتگی بینی: اگر دچار مشکل تنفسى در بینی خود هستید، احتمال بیشتری برای ابتلا به آپنه انسدادی دارید.
آپنه مرکزی
سن بالا: مردان مسن و سالخوردگان بیشتر در معرض آپنه مرکزی قرار دارند.
اختلالات قلبى: افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب در معرض خطر آپنه مرکزی هستند.
استفاده از داروهای ضد درد: داروهای مخدر، به ویژه داروهای طولانی مدت مانند متادون، خطر آپنه مرکزی را افزایش می دهند.
سکته مغزی: افرادی که دچار سکته مغزی شده اند در معرض خطر آپنه مرکزی یا آپنه پیچیده قرار دارند.
عوارض جانبی آپنه خواب
• خستگی در طول روز؛
• مشکل در خوابیدن؛
• مشکل در تمرکز؛
• فشار خون بالا یا مشکلات قلبى؛
• افزایش خطر حمله قلبى با آپنه انسدادى؛
•دیابت نوع 2؛
• سندرم متابولیک؛
• عوارض دارو و جراحی؛
• مشکلات کبدی؛
• محروم ماندن همسر از خواب به علت خروپف؛
تشخیص
پزشک ممکن است بر اساس علایم و نشانه هایتان شما را ارزیابی کند یا شما را به مرکز اختلال خواب ارجاع دهد.
تست های تشخیص آپنه خواب ممکن است شامل موارد زیر باشند:
پلی سومنوگرافی شبانه
در طول این آزمایش به شما تجهیزاتی وصل مى شود که فعالیت قلب، ریه ، مغز، الگوهای تنفس، حرکات دست و پا و میزان اکسیژن خون را در حالی که در خواب هستید، کنترل می کند.
تست خواب در خانه
در برخی موارد پزشک ممکن است تست های ساده ای که برای تشخیص آپنه خواب در خانه استفاده می شود، به شما ارائه دهد. این آزمایش ها معمولا شامل اندازه گیری ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، جریان هوا و الگوهای تنفسی می باشند.
اگر آپنه خواب داشته باشید، نتایج آزمایش ها کاهش سطح اکسیژن خون در طی خواب را نشان می دهند که با بیداری افزایش می یابد.
اگر نتایج غیر طبیعی باشد، ممکن است پزشک بتواند بدون تست های دیگر درمان را شروع کند. دستگاه های نظارت قابل حمل همه موارد آپنه خواب را تشخیص نمی دهند؛ بنابراین ممکن است پزشک با نتایج طبیعى آن توصیه به پولی سومنوگرافی کند .
درمان آپنه انسدادی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• فشار مثبت پیوسته مسیر جریان هوا؛
• سایر دستگاه های فشار هوایی؛
• فشار مثبت هوایی بازدمى؛
• دستگاه هاى دهانى.
جراحی
• برداشت بافت؛
• تغییر موقعیت فک؛
• ایمپلنت ها؛
• ایجاد یک گذرگاه هوایی جدید (تراکئوستومی)؛
• جراحی بینی برای از بین بردن پولیپ یا راست کردن غضروف کشیده شده بین بینی ها؛
• جراحی برای حذف لوزه ها یا آدنوئید های بزرگ شده؛
• جراحی کاهش وزن.
درمان آپنه مرکزی و پیچیده
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• درمان مشکلات ایجاد کننده آپنه؛
• اکسیژن اضافی؛
• دستگاه تهویه سازگار؛
• فشار مثبت پیوسته مسیر جریان هوا؛
تغییر شیوه زندگی و درمان های خانگی
• از دست دادن وزن اضافی؛
• ورزش؛
• اجتناب از الکل و داروهای خاص مانند آرام بخش و قرص های خواب آور؛
• خوابیدن به پهلو و یا شکم به جای پشت؛
• باز نگه داشتن ورودى بینی در شب؛
• متوقف کردن سیگار.
