مجموعه:بیماری ها و راه درمان

آبسه‌ها بسته به فضاى آناتوميکى که اشغال مى‌کنند، تقسيم‌بندى مى‌شوند

آبسه آنوركتال (anorectal abscess) به حفره ی عفونی و پر از چرک نزدیک مقعد نیز آبسه مقعدی گفته می شود. اين آبسه ممكن است درست در ناحيه سوراخ مقعدي يا به طور عمقي تر در جدار راست روده تشكيل شود. به دلیل آسیب رسیدن به غدد مترشحه داخل مقعد ناشی از عبور مدفوع خشک یا مدفوع اسهالی، این غدد ممکن است عفونی شده و آبسه مقعدی ایجاد شود.

اين بيماري در مردان و در كساني كه مبتلا به بعضي بيماري هاي گوارشي هستند بيشتر ديده مي شود.

علل بيماریآبسه مقعد
باکتري هاي شايع مثل «استافيلوکوک» و «اشرشياکولي» شايع ترين علل هستند، البته گاهي عفونت هاي قارچي نيز باعث بروز اين آبسه مي شوند.

عوامل تشديدکنندهآبسه مقعد

◊ابتلا به بيماري گوارشي

◊تزريق برايدرمان بواسیرداخلي

◊آسيب ناشي از نوک وسيله ي «تنقيه»

◊زخم ناشي از دفع پوسته ي تخم مرغ يا استخوان ماهي

◊جسم خارجي

◊بواسير بيرون زده

آبسه آنوركتال به حفره ی عفونی و پر از چرک نزدیک مقعد نیز آبسه مقعدی گفته می شود

انواع آبسه های مقعد

آبسه‌ها بسته به فضاى آناتوميکى که اشغال مى‌کنند، تقسيم‌بندى مى‌شوند:

۱. آبسهٔ دور مقعدى بلافاصله زير پوست مقعد و پائين‌ترين قسمت مجراى مقعدى ايجاد مى‌شود.

۲. آبسهٔ ايسکيورکتال، حفرهٔ ايسکيورکتال را اشغال مى‌کند؛ اين نوع شايع نيست.

۳. آبسهٔ رترورکتال (پشت مقعدى عميق) در فضاى رترورکتال قرار دارد.

۴. آبسهٔ زيرمخاطى در زير مخاط بلافاصله در بالاى مجراى مقعد قرار دارد.

۵. آبسهٔ کناره‌اى (مارژينال) در مجراى مقعدى در زير آنودرم قرار دارد.

۶. آبسهٔ پِلوى رکتال (لگنى – رکتومي، سوپرالواتور) بالاى عضلهٔ بالابرندهٔ مقعد و زير صفاق قرار دارد.

۷. آبسهٔ بين‌عضلانى بين لايه‌هاى عضلات اسفنکتر قرار دارد. آبسهٔ جانبى ممکن است از درون مثلثى که درست در پشت مقعد قرار دارد عبور کند و به‌سمت مخالف دور بزند تا يک آبسهٔ نعل اسبى تشکيل دهد.

آبسه‌ها ممکن است از فضاى بالاى لواتور، به‌سمت پائين گسترش يابند و با عبور از درون عضلهٔ لواتور به حفرهٔ ايسکيورکتال وارد شوند و آبسهٔ ساعت شنى (hourglass) تشکيل دهند. بيشتر آبسه‌ها، پس از درناژ منجر به ايجاد فيستول مى‌شوند.

ارتباط آبسه مقعدی و فیستول مقعدی

فیستول مقعدی عبارت است از یک مسیر تونل مانند کوچک که از غدد عفونی شده داخل مقعدی به پوست اطراف باسن راه پیدا می کند. فیستول مقعدی تقریبا همیشه به دنبال تخلیه آبسه مقعدی ایجاد می شود.

آبسه همیشه منجر به تشکیل فیستول مقعدی نمی شود. حدود۵۰ درصد آبسه های مقعدی منجر به تشکیل فیستول می شود. هیچ راهی برای پیشگویی این که کدام آبسه منجر به ایجاد فیستول می شود وجود ندارد اما مطالعات نشان داده اند که هرچه زمان تخلیه ابسه به تاخیر بیفتد امکان ایجاد فیستول مقعدی بیشتر می شود.

افزايش ميزان «فيبر» در رژيم غذايي مي تواند به کاهش خطر بروز يبوست کمک کند

علايم شايعآبسه مقعد

•تورم (در آبسه هاي سطحي)

•درد به هنگام لمس راست روده

•درد ضربان دار

•تب و ديگر علايم جدي تر در مورد آبسه هاي عمقي تر

•درد به هنگام اجابت مزاج

عوارض عدم درمان به موقع آبسه مقعدی

عدم درمان به موقع آبسه مقعدی باعث می شود که علائم عفونت گسترش پیدا کند و عفونت در بدن پخش شود. در صورت شدید شدن این بیماری، باید بافت های مرده در اطراف محل آبسه را برداشت.

عدم درمان به موقع آبسه در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری قند یا افرادی که توان جسمی کمی دارند، می تواند خطر جانی هم داشته باشد.

فیستول مقعدی تقریبا همیشه به دنبال تخلیه آبسه مقعدی ایجاد می شود

ضروريات تشخيصآبسه مقعد

–درد ضربان‌دار مداوم رکتوم.

–شواهد خارجى آبسه، مانند سفتى قابل لمس و حساسيت به‌ لمس، ممکن است وجود داشته يا نداشته باشند.

–شواهد سيستميک عفونت.

درمانآبسه مقعد

♦«آبسه آنورکتال» با معاينه ي باليني تشخيص داده مي شود و درمان آن شامل باز کردن آبسه و تخليه ي آن است.

♦حين جراحي از بي حسي موضعي و براي آبسه هاي عمقي تر در راست روده، معمولا از بيهوشي عمومي استفاده مي شود.

♦بيمار بايد پس از عمل جراحي هر دو الي چهار ساعت و هر بار براي مدت بيست دقيقه در لگن يا وان حمامي که ارتفاع آب گرم در آن پانزده الي بيست سانتي متر است، بنشيند.

♦استفاده از صفحه ي گرم کننده، لامپ گرم کننده يا کمپرس گرم براي تخفيف درد مناسب است.

♦جلوگيري از بروز يبوست، يعني در صورت احساس اجابت مزاج از آن خودداري نکنيد، حتي اگر درد داشته باشيد. يبوست مي تواند باعث افزايش فشار روي زخم محل جراحي شود.

♦دستورات پزشک را در رابطه با تعويض پانسمان و تميز نگاه داشتن محل جراحي رعايت کنيد.

داروها

عدم درمان به موقع آبسه مقعدی باعث می شود که علائم عفونت گسترش پیدا کند

برايدرمان عفونت مقعدیممکن است آنتي بيوتيک يا داروي ضد قارچ و مسهل هاي نرم کننده مدفوع براي جلوگيري از يبوست تجويز شود.

فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري

بيمار مي تواند پس از جراحي، در زودترين زمان ممکن فعاليت هاي عادي خود را از سر بگيرد.

رژيم غذايي

افزايش ميزان «فيبر» در رژيم غذايي مي تواند به کاهش خطر بروز يبوست کمک کند.

در چه شرايطي بايد به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما يا يکي از اعضاي خانواده تان علايم آبسه آنورکتال را داريد يا دچار علايم جديد و غير قابل کنترل شده ايد بايد به پزشک مراجعه کنيد.

توجه داشته باشيد که داروهاي مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.

پيش‌آگهى

آبسه‌هائى که خودبه‌خود پاره مى‌شوند يا بدون برداشتن ارتباط فيستولى آنها درناژ مى‌گردند، تا زمانى‌که علت زمينه‌اى از بين نرود، به‌طور مکرر عود خواهند کرد.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته

منابع:pezeshk.us
hidoctor.ir