هپاتیت چیست رسیدگی بیماری هپاتیت انواع آن نحوه سرایت

هپاتیت چیست؟

هپاتیتدر واقع به معنی التهاب کبد است؛ عضوی حیاتی در بدن که وظیفه‌ی تصفیه‌ی سموم و تنظیم بسیاری از فرآیندهای متابولیکی را بر عهده دارد. وقتی کبد ملتهب می‌شود، عملکرد طبیعی‌اش مختل می‌شود و همین موضوع می‌تواند به خستگی، زردی پوست، بی‌اشتهایی و حتی آسیب‌های جدی منجر شود.
اما نکته‌ی مهم این است که هپاتیت فقط یک بیماری نیست، بلکه گروهی از بیماری‌ها است که با عوامل مختلفی ایجاد می‌شوند. از ویروس‌ها گرفته تا داروها و الکل، هرکدام می‌توانند باعث بروز نوعی از هپاتیت شوند.

بررسی بیماری هپاتیت

برای درک بهتر بیماری هپاتیت باید بدانیم که این اختلال فقط مختص افراد خاصی نیست؛ هر کسی در هر سنی می‌تواند به نوعی از آن دچار شود. پزشکان معمولاً هپاتیت را به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌کنند:

1. هپاتیت حاد :که به صورت ناگهانی بروز کرده و معمولاً کوتاه‌مدت است.

2. هپاتیت مزمن :که به مرور زمان پیشرفت می‌کند و ممکن است سال‌ها در بدن فرد بدون علامت بماند.

عامل اصلی بسیاری از موارد هپاتیت، ویروس‌ها هستند، اما دلایل غیر‌ویروسی نیز کم نیستند. مثلاً مصرف طولانی داروهای خاص یا مصرف زیاد الکل می‌تواند کبد را دچار التهاب کند.

انواع هپاتیت

هپاتیت انواع مختلفی دارد که هرکدام منشأ متفاوتی دارند و شدت علائمشان نیز گوناگون است. پنج نوع اصلی آن عبارت‌اند از:

۱. هپاتیت A
از طریق غذا یا آب آلوده منتقل می‌شود. معمولاً خطرناک نیست و بدن اغلب خودبه‌خود بهبود می‌یابد. واکسن مؤثری هم برای پیشگیری از آن وجود دارد.
۲. هپاتیت B
نوعی از هپاتیت که از راه خون و تماس جنسی یا از مادر به نوزاد منتقل می‌شود. می‌تواند مزمن شود و در درازمدت باعث سیروز یا سرطان کبد گردد.

۳. هپاتیت C
این نوع معمولاً از طریق تزریق با سرنگ آلوده یا تماس خونی سرایت می‌کند. درمان آن دشوارتر است، اما با داروهای جدید احتمال بهبودی بالا رفته است.

۴. هپاتیت D
فقط در افرادی بروز می‌کند که قبلاً به هپاتیت B مبتلا شده‌اند. به نوعی «وابسته به B» است و ترکیب این دو نوع می‌تواند خطرناک باشد.

۵. هپاتیت E
اغلب در کشورهای در حال توسعه دیده می‌شود و شبیه هپاتیت A از طریق غذا یا آب آلوده انتقال می‌یابد. در بیشتر موارد خفیف است ولی در زنان باردار می‌تواند جدی باشد.

نحوه سرایت هپاتیت

راه‌های انتقال هپاتیت بسته به نوع ویروس متفاوت است، اما در کل شامل موارد زیر می‌شود:
• خون آلوده (تزریق، انتقال خون، خال‌کوبی با سوزن غیراستریل)

• تماس جنسی بدون محافظت

• انتقال از مادر به جنین

• مصرف غذا یا آب آلوده

• وسایل شخصی مشترک مانند مسواک یا تیغ

یکی از باورهای اشتباه این است که تماس ساده، دست دادن یا استفاده از ظرف مشترک باعث انتقال هپاتیت می‌شود. درواقع، بیشتر انواع آن از طریق خون یا مایعات بدن منتقل می‌شوند، نه تماس معمولی.

علائم هپاتیت

علائم هپاتیت بسته به نوع و مرحله‌ی بیماری متفاوت است، اما برخی نشانه‌های شایع عبارت‌اند از:
• زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)

• خستگی مفرط و ضعف

• تهوع یا استفراغ

• درد در ناحیه‌ی بالای شکم

• تیره شدن ادرار و بی‌رنگ شدن مدفوع

• کاهش اشتها

• تب خفیف یا بدن‌درد

نکته جالب اینجاست که: برخی بیماران هیچ علامتی ندارند و بیماری به‌صورت خاموش پیشرفت می‌کند. به همین دلیل، آزمایش‌های دوره‌ای کبد اهمیت زیادی دارند.

راه‌های پیشگیری از هپاتیت

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. برای جلوگیری از ابتلا به انواع هپاتیت، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. دریافت واکسن برای هپاتیت A و B.

2. رعایت بهداشت فردی، شستن دست‌ها قبل از غذا.

3. استفاده از سرنگ و وسایل استریل در تزریقات و خال‌کوبی.

4. خودداری از تماس جنسی بدون محافظت.

5. پرهیز از مصرف الکل بیش از حد.

6. بررسی سلامت خون‌های اهدایی و تجهیزات پزشکی.

اگر در معرض خطر قرار گرفته‌اید، هرگز خوددرمانی نکنید؛ حتماً به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت کبد بررسی شود.

جمع‌بندی

هپاتیت بیماری‌ای است که اگرچه نامش ترسناک به نظر می‌رسد، اما با آگاهی و رعایت چند نکته ساده می‌توان از آن پیشگیری کرد. شناخت علائم، انجام آزمایش‌های منظم و واکسیناسیون سه اصل طلایی در مقابله با این بیماری‌اند.
اگر احساس خستگی مداوم، زردی یا تهوع دارید، بهتر است زمان را از دست ندهید و با پزشک مشورت کنید. تشخیص زودهنگام، کلید درمان موفق است.

دعوت به اقدام (CTA):
همین حالا برای چکاپ دوره‌ای کبد خود اقدام کنید؛ سلامت امروز، سرمایه‌ی فرداست.

هپاتیت، بیماری‌ای است که با آگاهی و پیشگیری می‌توان به‌راحتی آن را کنترل کرد. مراقب کبدتان باشید، چون بدون آن بدن نمی‌تواند به‌درستی کار کند.