فرش ایرانی، نماد هنر و دارایی با ارزش (بخش دوم)

برای بسیاری از خانواده‌ها، راحت‌ترین و با ارزش‌ترین دارایی‌های ایرانی، پشم دستی بافته شده که توسط هنر مردمان ایران به خصوص زنان تشکیل شده است.

در مطلب قبل به برخی از انواع فرش‌های ایرانی پرداختیم. در این مقاله نیز به برخی دیگر از فرش‌های بافته شده در ایران می‌پردازیم.

فرش کاشان

این فرش بافته شده توسط قشقایی و طاووس لوری در کوه‌های زاگرس، نفوذ قبیله در فرش‌های گابا بوده و در ایران بسیار مشهود است. امروزه کاشان نیز یکی دیگر از مراکز مهم در بوجود آمدن این فرش‌های زیبا و دیدنی می‌باشد.

فرش اصفهان

طراحی فرش اصفهان بسیار متعادل و متقارن است. به طور معمول طرح‌های بسیاری در این فرش‌ها موجود است و از گذشته تا به حال، نقش و نگارهای زیبایی را به خود دیده اند.

فرش شیراز

طرح‌هایی از فرش‌های شیراز که از طاووس‌های قبیله ای مستقر شده اند، در این قالی‌ها وجود دارند. به طوری که آنها به تقلید از اقوام قشقایی، خمش (اعضای باسری و خمش)، افشار، آباده و لری بافته می‌شوند. قالی قبر بساری، یکی از قبایل فارسی استان فارس، با طرح‌های رنگارنگ، مشهور است. نارنجی رنگ مخصوص فرش بساری است و رنگ اصلی آن را تشکیل می‌دهد.

فرش همدان

بهترین فرش‌های همدان تحت نام خودشان از جمله نهاوند، تویسرکان، ملایر و حسین آباد فروخته می‌شود. در میان الگوهای فردی، هراتی شایع‌ترین الگوهای این هنر به خصوص است. رنگ‌ها تحت تأثیر تفاوت‌های ظاهری رنگ نارنجی آبی و خشن قرار دارند و به همین خاطر زیبایی آنها چندین برابر می‌شود.

فرش نائین

فرش نائین دارای کیفیت بالا بوده و با پشم بسیار با کیفیتی بافته می‌شود. الگو و نقش‌های این فرش‌ها بسیار پیچیده هستند و معمولا متشکل از شاخه‌های آبی و سبز متصل به هم هستند و گل‌های کوچک بافته شده در پس زمینه آن‌ها طرح شلوغ آن را سبک‌تر می‌کند.

فرش مشهد

فرش مشهد معمولا دارای یک مدال الهی یا شاه بزرگ عادل در مرکز فرش بوده که معمولا به صورت دایره ای می‌باشد. این نقش، در پس زمینه ای پیچیده و پر از نقوش گلدار در یک طرح منحنی طراحی شده است. این قالی‌ها معمولا با پشم و پنبه بافته می‌شوند و زیبایی به خصوصی دارند.

فرش بلوچ

به دلیل زندگی‌های قبیله ای عشایر، شما به ندرت یک فرش بزرگ در اقوام بلوچ پیدا خواهید کرد. این فرش‌های کوچک دارای الگوهای هندسی ساده هستند و با پشم گوسفند که رنگ آبی یا قرمز تیره است، بافته شده اند.

فرش قم

از نظر کیفیتی فرش‌های قم با فرش‌های سنتی ایرانی بسیار همراه هستند. این فرش‌ها با طرح‌های لوکس و پیچیده و از ابریشم یا پنبه تشکیل شده اند و شامل ترکیبی از گل ها، پرندگان، مدال ها، صحنه‌های شکار و باغ‌ها در رنگ‌های آبی تیره، قهوه ای مایل به قرمز یا نارنجی می‌باشند. آبی فیروزه ای اغلب در برخی از عناصر فرش قم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرش ورامین

فرش‌های ورامین دارای الگوهای هندسی با طرح‌های مکرر هستند. این فرش‌ها معمولا توسط افراد قبیله ای یا توسط افرادی که در ورامین زندگی می‌کنند، ساخته می‌شوند. رنگ‌های اصلی که در فرش‌های ورامین استفاده می‌شود معمولا زمینه‌های تیره قهوه ای و قرمز یا آبی تیره می‌باشد. رایج‌ترین طراحی در میان فرش ورامین، طراحی مینا خانی است که پایه بیشتر آن فرش از پنبه ساخته شده است.

فرش قشقایی

فرش‌های قشقایی یک رویکرد منحصر به فرد برای بازار فرش فارسی محسوب می‌شوند. این نوع فرش‌های قشقایی، معمولا دارای نقش و نگارهای برجسته و زیبا هستند. طرح‌های کاملی همراه با رنگ‌های درخشان در ترکیب آنها به چشم می‌خورد. پایه‌های این قالی‌ها اغلب از پشم است. به غیر از قرمز، رنگ‌های دیگری که معمولا در اقوام قشقایی یافت می‌شوند، رنگ آبی تیره می‌باشد.

فرش اردبیل

فرش اردبیل یک جفت فرش مشهور ایرانی در مجموعه موزه ویکتوریا و آلبرت در لندن و موزه هنر لس آنجلس است. پایه این فرش‌های بسیار نفیس از ابریشم با پشم بوده و بسیار ارزشمند هستند.

کلاردشت، بندر ترکمن، رودبار، قزوین، معروف‌ترین شهرهای این منطقه هستند و فرش‌های بسیار نفیس و زیبایی را به بازار ایران و تمام جهان عرضه می‌کنند. تمام فرش‌های این منطقه در فرمت قبیله ای قرار دارند و این به این معناست است که از الگوهای مثلثی تشکیل می‌شوند. تمام فرش‌های ترکمنستان دارای الگوهای هندسی هستند. رنگ قرمز تیره در فرش ترکمن غالب است. همچنین فرش قزوین دارای الگوهای منحنی بوده و رنگ‌های قرمز تیره و آبی رنگ در آن دیده می‌شوند.

قالی شمال ایران

فرش بختیاری در استان چهار محال بختیاری واقع در غرب ایران بافته شده است. الگوی فرش‌های بختیاری عمدتا هندسی، گاهی اوقات نیمه هندسی و به ندرت منحنی شکل می‌باشد. آنچه فرش‌های بختیاری را از فرش‌های دیگر متمایز می‌کند رنگی و روشن بودن آن‌ها می‌باشد. این فرش‌ها همچنین دارای طراحی بسیار شلوغ هستند. رنگ‌های معمول استفاده شده در این قالی‌ها شامل قرمز تیره، آبی دریایی، سبز، قهوه ای، هویجی و بژ است. فرش‌های بختیاری ممکن است تحت نام روستای خاصی که در آنجا بافته می‌شوند، تغییر یافته و فروخته شوند.

فرش‌های بختیاری گاهی بسیار ضعیف و پیچیده بوده و اغلب اوقات به نام "Bibibaffs" نامیده می‌شود که به معنای "بافته شده توسط یک زن" به زبان فارسی می‌باشد.

فرش بیجار

بیجار نام یک شهر کوچکی در غرب ایران است. فرش‌های کردی بافته شده در آن اغلب بسیار قوی و جمع و جور هستند. شایع‌ترینالگوهای استفاده شده در آن‌ها هراتی است (الگوی ماهی نیز نامیده می‌شوند)، هر چند از مدال‌ها و نقوش گلدار نیز در ساخت آن‌ها وجود دارد.

فرش‌های زنجان

شهر زنجان در مناطق شمال غربی ایران قرار دارد و فرش‌های آن به جهت وجود رنگ‌های غنی، روشن و عجیب و غریب خود مشهور هستند. پایه‌های اصلی این فرش‌ها بیشتر از پنبه و پشم می‌باشد. رنگ‌های مورد استفاده در این فرش‌ها متمایل به قرمز تیره، قهوه ای و آبی روشن با طرح‌های هندسی است که آنها را بسیار شبیه به فرش‌های بیجار می‌کند.

فرش‌های سلطان آباد / ماهال

فرش‌های سلطان آباد و ماهال در منطقه ای در اطراف شهر اراک تولید می‌شوند که دارای تاریخچه طولانی می‌باشد و قدمت آن تا قرن 17 میلادی است. فرش‌های سلطان آباد و ماهال که به طور بسیار حرفه ای طراحی شده اند، گل‌ها و نقش‌های متقارن و زیبایی را در خود جای داده اند.

فرش ملایر

این فرش در شهر کوچک ملایر واقع در جنوب همدان در جاده اراک بافته شده بود. این طرح‌ها از مدال‌های الماس یا شش ضلعی به الگوهای فراگیر مانند الگوی کلاسی هرات شبیه می‌باشند. در نهایت، فرش ایرانی به خاطر غنا و زیبایی بسیار زیاد خود بسیار مشهور است. خصوصیات و کیفیت فرش‌های سنتی ایران به ویژه هنگامی که در مناطق مختلف ایجاد می‌شود متفاوت است.