داروهای ممنوعه در بارداری کدام هستند تاثیر دارو در ماههای اول بارداری چیست

داروهای ممنوعه و مجاز در بارداری

دوران بارداری یکی از حساس ترین و مهم ترین دوره های زندگی هر زن است. در این مدت، سلامت مادر و جنین به عوامل مختلفی وابسته است و یکی از مهم ترین آنها مصرف داروهاست. بسیاری از داروهایی که در شرایط عادی برای درمان بیماری ها استفاده میشوند، میتوانند در دوران بارداری برای جنین خطرناک باشند و موجب مشکلاتی مانند نقص های مادرزادی، اختلال در رشد یا حتی سقط جنین شوند. به ویژه در سه ماهه اول بارداری، که اندام های اصلی جنین در حال شکل گیری هستند، مصرف داروها باید با دقت و زیر نظر پزشک انجام شود. به همین دلیل آگاهی از داروهای ممنوعه و پر  خطر در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد تا مادران بتوانند از سلامت خود و جنین محافظت کنند.

امروز در آلامتو مقاله تحت عنوانداروهای ممنوعه در بارداری کدام هستند؟تاثیر دارو در ماههای اول بارداری چیست؟را برای شما آودره ایم همراه ما باشید.

داروهای ممنوعه در بارداری کدام هستند؟

بارداری مجموعه ای از علائم و نگرانی های غیر منتظره است و در این دوران سوالات بسیاری ذهن مادر و همسرش را درگیر میکند. مشکلاتی که پیش از بارداری به سادگی با مصرف یک دارو برطرف میشدند، حالا میتوانند نیازمند تصمیم گیری های دقیق تری باشند.هر سردرد یا دندان درد در بارداری میتواند دنیایی از سوالات و اما و اگرها درباره مصرف دارو به همراه داشته باشد. برخلاف گذشته، استفاده از بسیاری از داروها در این دوران دیگر بی خطر محسوب نمیشود.

برخی داروها ممکن است فقط در سه ماهه دوم یا سوم بارداری ایمن باشند و برخی دیگر در کل دوران بارداری ممنوع هستند. مصرف نادرست دارو میتواند پیامدهایی چون کاهش فشار خون مادر، اختلال در خون رسانی به جنین، زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن پایین داشته باشد.همچنین، دسته ای از داروها وجود دارند که هنوز اثر دقیق شان بر جنین مشخص نیست. بنابراین، مشورت مداوم با پزشک متخصص زنان و زایمان برای دریافت توصیه های به روز ضروری است.

رده بندی داروها در بارداری (FDA)

در سال ۱۹۷۹، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای کمک به تصمیم گیری بهتر، داروها را بر اساس میزان خطر در دوران بارداری به پنج دسته تقسیم کرد:

دسته A: ایمن ترین داروها (مثل اسید فولیک، ویتامین B6)

دسته B: نسبتا ایمن (برخی آنتی بیوتیکها مانند آموکسی سیلین)

دسته C: نیازمند احتیاط (خطر در حیوانات دیده شده، شواهد کافی در انسان وجود ندارد)

دسته D: خطر قطعی برای جنین (مثل وارفارین، داروهای ض دتشنج)

دسته X: کاملا ممنوع (مثل ایزوترتینوئین، متوترکسات)

از سال ۲۰۱۵ این سیستم جای خود را به برچسب گذاری جدید داد، اما همچنان دسته بندی A تا X برای توضیح ساده تر کاربرد دارد.

لیست داروهای ممنوع در بارداری (رده X)

داروهایی که در دسته X قرار دارند هم در مطالعات حیوانی و هم انسانی اثرات منفی قطعی نشان داده اند و مصرف آنها در تمام دوران بارداری ممنوع است. برخی از این داروها عبارتند از:

• داروهای ضدبارداری ترکیبی (حاوی استروژن و پروژسترون)
• کلومیفن
• ایزوترتینوئین (برای درمان آکنه)
• آتورواستاتین
• والپروات
• متوترکسات
• ریباویرین
• تریازولام
• بوسنتان

داروهای ممنوع در سه ماهه اول بارداری

سه ماهه اول حساس ترین زمان برای تشکیل اندام های اصلی جنین است. مصرف برخی داروها در این دوره میتواند منجر به نقص های مادرزادی یا سقط شود. از جمله:

• ایبوپروفن و ناپروکسن
• آسپرین
• تتراسایکلین ها
• سولفونامیدها
• کلرامفنیکل
• پاروکستین (داروی ضدافسردگی)
• وارفارین
• داروهای آرامبخش مانند دیازپام و لورازپام
• ایزوترتینوئین

داروهای نسبتا ایمن در بارداری (رده A و B)

رده A: اسید فولیک، تیامین (ویتامین B1)، پیریدوکسین (ویتامین B6)، لووتیروکسین.

رده B: آموکسی سیلین، آزیترومایسین، استامینوفن، برخی داروهای گوارشی مانند متوکلوپرامید و فاموتیدین.

داروهای با احتیاط (رده C و D)

رده C: داروهایی مثل فلوکونازول یا برخی داروهای ضد صرع که شواهد در حیوانات منفی بوده ولی در انسان کافی نیست.

رده D: داروهایی با شواهد قطعی خطر مانند وارفارین، لیتیوم، بعضی داروهای فشار خون (انالاپریل، کاپتوپریل)، و داروهای ضدصرع (فنیتوئین، کاربامازپین).

تاثیر دارو در ماههای اول بارداری چیست؟

در ماه های اول بارداری، مخصوصا از هفته سوم تا هشتم، جنین در حساس ترین مرحله رشد قرار دارد چون اندام های اصلی بدنش در حال شکل گیری هستند. در این زمان مصرف بعضی داروها میتواند باعث آسیب های جدی شود، مثلا ممکن است رشد طبیعی سلو لها را مختل کند و در نتیجه مشکلات مادرزادی در قلب، مغز، استخوان ها یا صورت به وجود بیاید، یا حتی باعث سقط جنین شود. برای نمونه، دارویی مثل ایزوترتینوئین (برای درمان آکنه) میتواند باعث ناهنجاری های جدی صورت و قلب شود، یا داروهای ضد صرع مثل والپروات احتمال نقص لوله عصبی (مشکلات جدی در ستون فقرات و مغز) را بالا میبرند. داروی وارفارین هم اگر در سه ماهه اول مصرف شود، میتواند مشکلات اسکلتی و بدشکلی بینی در جنین ایجاد کند.

شدت اثر دارو به عوامل مختلفی بستگی دارد، مثل اینکه چه دارویی مصرف شده، دوز آن چقدر بوده، مادر در کدام هفته بارداری است و شرایط بدنی یا ژنتیکی مادر و جنین چگونه است. حتی دارویی که در یک دوره از بارداری بی خطر ب هنظر میرسد، ممکن است در هفته های اول بارداری خطرناک باشد.در واقع می توان گفت سه ماهه اول بارداری زمان بسیار حساسی است و مصرف دارو بدون مشورت پزشک میتواند خطر نقص مادرزادی یا حتی سقط جنین را به همراه داشته باشد.

لیست داروهای مجاز در بارداری

مصرف دارو در دوران بارداری همیشه یکی از دغدغه های اصلی مادران است. بسیاری از داروها میتوانند برای جنین خطرناک باشند، اما در عین حال داروهایی هم وجود دارند که تحت نظر پزشک استفاده از آنها بی خطر محسوب میشود. این داروها کمک میکنند تا مشکلاتی مثل سرماخوردگی، عفونت یا سردرد در دوران بارداری کنترل شوند، بدون اینکه آسیبی به جنین برسد. در ادامه دسته های مختلف داروهای مجاز در بارداری را معرفی میکنیم:

داروهای مجاز برای سرماخوردگی در بارداری

در زمان سرماخوردگی، انتخاب دارویی که هم برای مادر و هم برای جنین بیخطر باشد اهمیت زیادی دارد. داروهای زیر معمولا در بارداری مجاز هستند:

• استامینوفن بدون کدئین: بهترین گزینه برای پایین آوردن تب و کاهش درد.
• آنتی هیستامین ها: برخی آنتی هیستامین ها مثل کلرفنیرامین و دیفن هیدرامین میتوانند به کاهش عطسه، آبریزش و گرفتگی بینی کمک کنند.
• اسپری بینی سالین (نمکی): یک روش بی خطر و طبیعی برای باز کردن راه های بینی و کاهش گرفتگی.

توجه: مصرف داروهای ضداحتقان (مثل فنیلافرین) یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن) در بارداری توصیه نمیشود، چون میتوانند برای جنین خطر داشته باشند.

داروهای مجاز برای عفونت در بارداری

گاهی عفونت های باکتریایی یا ویروسی در بارداری نیاز به درمان دارویی دارند. در این شرایط پزشک معمولا داروهایی را تجویز میکند که بی  خطرتر هستند:

• آنتی بیوتیک ها
• پنی سیلین ها مثل آموکسی سیلین
• سفالوسپورین ها مثل سفالکسین و سفیکسیم
• اریترومایسین

این داروها معمولا برای درمان عفونت های مختلف در بارداری مجاز هستند.

داروهای ضد ویروس

آسیکلوویر: بیشتر برای درمان عفونت هرپس استفاده میشود و در صورت نیاز پزشک میتواند آن را تجویز کند.

داروهای ضد قارچ

درمان های موضعی مثل کر مها و شیافه ای ضد قارچ معمولا بی خطرتر هستند.

فلوکونازول خوراکی فقط در موارد خاص و با دوز پایین ممکن است استفاده شود، اما دوز بالا مخصوصا در سه ماهه اول خطرناک است.

داروهای آرامبخش در بارداری

مصرف داروهای آرامبخش در بارداری موضوع حساسی است.

• بنزودیازپین ها (مثل دیازپام) بعضی مواقع با نظر پزشک استفاده میشوند، اما خطراتی مثل سقط یا زایمان زودرس ممکن است داشته باشند.
• داروهایی مثل زولپیدم (قرص خواب آور) به دلیل نبود اطلاعات کافی، معمولا توصیه نمیشوند.

در کل، مصرف هر نوع داروی آرامبخش باید فقط با نظر پزشک باشد، چون ایمنی آنها برای جنین همیشه مشخص نیست.

داروهای مجاز برای سردرد در بارداری

• استامینوفن: اولین و بی خطرترین انتخاب برای درد و سردرد.
• سوماتریپتان: در موارد میگرن شدید ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
• داروهای قلبی خاص مثل متوپرولول یا وراپامیل گاهی برای پیشگیری از میگرن در بارداری استفاده میشوند.

مصرف آسپرین و ایبوپروفن در دوران بارداری، مخصوصا در سه ماهه اول و سوم، توصیه نمیشود چون میتواند باعث خونریزی یا مشکلات جدی برای جنین شود.

داروهای مجاز برای فشار خون در بارداری

کنترل فشار خون در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد. داروهایی که بیشتر تجویز میشوند عبارتند از:

• لابتالول (انتخاب اول در بسیاری از موارد)
• نیفدیپین
• متیل دوپا

داروهایی مثل کاپتوپریل، انالاپریل، والزارتان و لوزارتان در بارداری ممنوع هستند چون میتوانند به کلیه های جنین آسیب برسانند و رشد او را مختل کنند.

سخن آخر

در این پست سعی کردیم تمام لیست های داروهای مجاز و ممنوعه را برای شما بیاوریم تا شما ابتدا قبل از خوردن هر قرصی در دوران باردرای مطالعه کنید.