اگر دیابت دارید، سطح بالای گلوکز در خون برای مدت طولانی می تواند باعث بروز برخی از عوارض جدی از جمله مشکلات پا شود.
دیابت می تواند دو مشکل ایجاد کند که هر دو روی پاها تاثیر می گذارند:
• نوروپاتی دیابتی
دیابت کنترل نشده می تواند به اعصاب آسیب برساند. اگر عصب پاها آسیب دیده باشد، ممکن است در آن قسمت احساس گرما، سرما و درد نکنید.
این کمبود حس "نوروپاتی دیابتی حسی" نام دارد. اگر به دلیل نوروپاتی بریدگی یا زخم پای خود را حس نکنید، ممکن است بریدگی بدتر شده و عفونت کند.
• بیماری عروق محیطی
دیابت بر روی جریان خون نیز تأثیر می گذارد. بدون جریان خون مناسب، بهبودی زخم یا بریدگی بیشتر طول می کشد.
جریان خون ضعیف در دست ها و پاها را "بیماری عروق محیطی" می نامند، که فرد را در معرض خطر ایجاد زخم یا قانقاریا (مرگ بافت به دلیل کمبود خون) قرار می دهد.
مشکلات شایع پا در افراد دیابتی
هر کسی می تواند دچار مشکلات پا شود. با این حال، این مشکلات در افراد دیابتی می تواند منجر به عفونت و عوارض جدی، مانند قطع عضو شود.
• عفونت قارچی ناخن ها. ناخن های آلوده به قارچ ممکن است تغییر رنگ بدهند(قهوه ای مایل به زرد)، ضخیم و شکننده شوند و از بستر ناخن شما جدا شوند.
در بعضی موارد ممکن است ناخن خرد شود. محیط تاریک، مرطوب و گرم کفش می تواند به رشد قارچ کمک کند. هم چنین آسیب به ناخن نیز می تواند منجر به عفونت قارچی شود.
• پینه. به تجمع پوست سفت و سخت، معمولا در زیر پا، پینه گفته می شود.
پینه در اثر توزیع ناهموار وزن ایجاد می شود. پینه هم چنین می تواند به دلیل پوشیدن کفش های نامناسب یا مشکل پوستی نیز ایجاد شود.
وجود کمی پینه روی پا امری طبیعی است؛ بنابراین پزشک تصمیم می گیرد که آیا پینه ها مشکل ساز هستند یا خیر.
• میخچه. به تجمع پوست سفت در نزدیکی ناحیه استخوانی انگشت پا یا بین انگشتان پا میخچه گفته می شود. میخچه ممکن است به دلیل فشار کفش روی انگشتان پا یا ایجاد اصطکاک بین انگشتان پا رخ دهد.
• تاول. تاول هنگامی ایجاد می شود که کفش روی یک نقطه از پا سابیده می شود. پوشیدن کفش هایی که مناسب نیستند یا پوشیدن کفش بدون جوراب باعث ایجاد تاول می شود؛ تاول ها می توانند عفونی شوند.
• زخم های دیابتی. زخم پا عبارت است از آسیب پوست یا ایجاد زخم عمیق که می توانند عفونی شوند. زخم پا می تواند از خراش های جزئی، بریدگی هایی که به آرامی بهبود می یابند و یا در اثر پوشیدن کفش نامناسب بروز کند.
• انگشت چکشی. انگشتی که به دلیل ضعف عضله خم می شود انگشت چکشی نامیده می شود. عضله ضعیف باعث می شود انگشت زیر پا جمع شود. انگشت چکشی می تواند به صورت ارثی در خانواده بروز کند.
هم چنین می تواند به دلیل پوشیدن کفش های تنگ ایجاد شود.
• ناخن در گوشت فرو رفته. این حالت زمانی رخ می دهد که گوشه ناخن به سمت داخل پوست رشد می کند. این اتفاق ممکن است باعث عفونت شود.
• زگیل. زگیل های کف پا مانند پینه روی پنجه پا یا پاشنه پا هستند. این زگیل ها معمولا دردناک هستند و ممکن است به صورت منفرد یا خوشه ای رشد کنند.
علایم پای دیابتی
اگر دیابت دارید، در صورت بروز هر یک از مشکلات زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
• تغییر در رنگ پوست؛
• تورم در پا یا مچ پا؛
• درد در پاها؛
• زخم های باز روی پا که دیر بهبود می یابند یا دارای ترشح هستند؛
•ناخن های پا در گوشت فرو رفته و انگشتان پا که به قارچ آلوده شده اند؛
• میخچه یا پینه؛
• ترک های خشک پوست، به ویژه در اطراف پاشنه پا؛
• بوی غیرمعمول پا که از بین نمی رود.
عوارض پای دیابتی
عوارضی که به دنبال آسیب های پوستی در ناحیه پا در افراد دیابتیک رخ می دهند شامل موارد زیر هستند:
• آبسه. گاهی اوقات عفونت ها به استخوان و بافت ها نفوذ کرده و یک کیسه چرک به نام آبسه ایجاد می کنند.
• قانقاریا. دیابت بر رگ های خونی که خون را به انگشتان دست و پا می رساند تاثیر می گذارد. هنگامی که جریان خون قطع شود بافت از بین می رود.
• بدشکلی ها. آسیب عصبی می تواند عضلات پا را ضعیف کرده و منجر به مشکلاتی مانند انگشت چکشی شود.
• قطع عضو. اگر مشکل دیابت در پاها منجر به قانقاریا شود، قطع عضو اغلب بهترین روش درمانی است.
نکاتی برای مراقبت از پای دیابتی
مراقبت مناسب از پا می تواند از بروز مشکلات پا جلوگیری کرده یا قبل از ایجاد عوارض جدی، آنها را درمان کند.
در زیر به چند نکته برای مراقبت مناسب اشاره شده است:
1. مراقب خود و دیابت خود باشید. در مورد تغذیه، ورزش و دارو به توصیه های پزشک خود عمل کنید. سطح قند خون خود را در حد توصیه شده توسط پزشک نگه دارید.
2. هر روز با استفاده از صابون ملایم و آب گرم پاها را بشویید. پاها و به خصوص بین انگشتان پا را به خوبی خشک کنید.
3. هر روز پای خود را از نظر وجود زخم، تاول، قرمزی، پینه یا هرگونه مشکل دیگر بررسی کنید.
4. اگر پوست پاهای شما خشک است، پس از شستن و خشک شدن پا، با استفاده از لوسیون آن را مرطوب نگه دارید. لوسیون را بین انگشتان پا نزنید.
5. میخچه ها و پینه ها را به آرامی با سوهان یا سنگ پا صاف کنید. این کار را بعد از استحمام، هنگامی که پوست نرم است انجام دهید.
6.هفته ای یک بار ناخن های پا را بررسی کنید. ناخن های پا را با ناخن گیرکوتاه کنید. گوشه های ناخن پا را گرد نکنید و از کناره های ناخن کوتاه نکنید. پس از کوتاه کردن ناخن ها، سطح ناخن را با سوهان صاف کنید.
7.همیشه کفش یا دمپایی جلو بسته بپوشید. صندل نپوشید و حتی در اطراف خانه نیز پابرهنه راه نروید.
8. همیشه جوراب بپوشید. جوراب هایی بپوشید که به خوبی روی پای شما قرار بگیرند و کشی باشند.
9. کفشی بپوشید که مناسب باشد. از کفش های برزنتی یا چرمی استفاده کنید. کفش های پهن تری نیز در فروشگاه های تخصصی موجود است که در صورت تغییر شکل پا، فضای بیشتری برای پا فراهم می کند.
10. همیشه داخل کفش ها را بررسی کنید تا مطمئن شوید چیزی داخل کفش نباشد.
11.از پاها در مقابل گرما و سرما محافظت کنید. در معابری که در اثر گرما داغ شدند بدون کفش راه نروید. در صورت سرد شدن پاها جوراب بپوشید.
12. جریان خون را به سمت پاهای خود حفظ کنید. هنگام نشستن پاها را بالا بگذارید، انگشتان پا را تکان دهید و مچ پا را چندین بار در روز حرکت دهید و برای مدت طولانی پاها را روی هم قرار ندهید.
13.اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید. سیگار کشیدن می تواند مشکلات جریان خون را تشدید کند.
14. اگر پاها دچار مشکلی شده که بدتر می شود یا بهبود نمی یابد، با پزشک خود تماس بگیرید.
15.اطمینان حاصل کنید که پزشک دیابت شما در هر نوبت معاینه، پاها را نیز معاینه کند. هر سال یک بار معاینه کامل روی پاها را انجام دهید.
16. هر 2 تا 3 ماه برای معاینه به پزشک مراجعه کنید؛ حتی اگر مشکلی در پا ها ندارید.
