اصفهان و هنرهای دستی آن

اصفهان یکی از شهرهایی است که می‌تواند به عنوان مرکز اصلی صنایع دستی در ایران شناخته شود و یکی از این راه‌هایی که باعث می‌شود مردم در سراسر جهان با ایران آشنا شوند انواع مختلف صنایع دستی است. گردشگران دوست دارند از خرید هدایای ویژه به عنوان سوغاتی برای خانواده، اقوام و دوستان خود استفاده کنند و اصفهان قرار است یکی از بهترین مکان‌ها برای این هدف و رفع نیاز آن‌ها باشد.

هنرهای اصفهان

هنرهای اصفهان حدود 125 سال پیش از سال 1598 را پوشش می‌دهد، هنگامی که شاه عباس کبیر پایتخت ایران را به اصفهان منتقل کرد، در سال 1722 توسط افغان‌ها فتح این شهر را به دست آورد.

فرش اصفهان

استان اصفهان یکی از مراکز مهم فرش ماشینی ایران است. فرش شهرهای اصفهان، نائین و میمه به دلیل کیفیت و طراحی خوبی که دارند بسیار مشهور هستند. در اصفهان کارگاه‌های معروف فرش وجود دارد.

فرش اصفهان جزو یکی از اولین صنایع دستی هنری است که از زمان‌های قدیم در ایران بافته می‌شده است. فرش‌های ایرانی همیشه در سراسر جهان مشهور بوده اند و از نام و جایگاه بسیار خوبی در این کار بهره مند بوده اند. تقریباً می‌توان گفت که گردشگران بین المللی در سفرهای خود به ایران، یک فرش کوچک ایرانی خریداری می‌کنند و یا حتی اگر خرید هم نکنند قطعا زیبایی و نقش این فرش‌ها در خاطرشان خواهد ماند. با توجه به شواهدی که از باستان شناسان ایران به یادگار مانده است، می‌توان گفت که قدیمی ترین فرش ایرانی در سیبری یافت شد و قدمت آن به 500 سال قبل از میلاد باز می‌گردد.

این فرش بسیار ارزشمند که از نظر تاریخی و نقش و نگار دارای ارزش است، در حال حاضر در موزه آرمیتاژ (هرمیتاژ) در روسیه (سن پترزبورگ) تحت شرایط خوب و مناسبی نگهداری می‌شود.

گلدوزی

از جمله صنایع دستی اصفهان منسوجات هستند. صنایع دستی قلمکار پیش از این به عنوان منحصر به فردترین محصول اصفهان معرفی می‌شد. با این وجود، گلدوزی ظریف نقوش ایرانی بر روی پارچه‌های با ارزش مختلف نیز یکی از صنایع دستی اصفهان است که به آن گلدوزی گفته می‌شود. اگرچه می‌توان گفت که استان هرمزگان در جنوب ایران مرکز اصلی این هنر است.

قرن هاست که اصفهان گوشه ای از هنرها و صنایع دستی ایران بوده است که در هنگام بازدید از شهر و بناهای باشکوه آن چندان به چشم نمی‌خورد. همین تسلط با ظرافت در صنایع دستی اصفهان اعمال می‌شود، که طیف گسترده ای از هنرها مانند قالی بافی، آثار فلزی، کارهای چوب، نقاشی، سرامیک و نساجی را در بر می‌گیرد. میدان نقش جهان در اصفهان بازارچه صنایع دستی اصفهان است.

هنر کار مینا (Minakari)

هنر میناکاری یا Enamelling را مینیاتور آتش و همچنین تزیین فلز و کاشی با لعاب مینا می‌نامند. Minakari یا Enamelling هنر نقاشی، رنگ آمیزی و تزیین سطح فلزات با تلفیق بر روی آن رنگ‌های درخشان است که در یک طرح پیچیده کشیده شده اند.

مینا شکل زنانه کلمه بسیار زیبای مینو در فارسی است که معنای بهشت را در دل خود جای داده است. این نام بیشتر به علت رنگ لاجوردی بهشت اشاره دارد که در نگاه اول در چشم انسان دلنشین به نظر آمده و خاص می‌باشد.

خاتم (Inlaid Work)

Khātam (فارسی: خاتم) یک نسخه فارسی از هنرهای تزیینی است، که با انواع اشکال هنری بر روی سطح چوب‌های مناسب با تکه‌های ظریف چوب، استخوان و فلز، شکل‌های هندسی دقیق و زیبایی به خود می‌گیرد. خاتم دارای ابعاد گسترده ای می‌باشد. اصفهان مرکز خاتم در ایران است و در کنار تمام هنرهای شگفت انگیز اصفهان، خاتم نیز یکی دیگر از این هنرها می‌باشد. خاتم کاری هنر ساختن خاتم است به طوری که می‌توان گفت مواد متداول مورد استفاده در ساخت وسایل منبت کاری شده عبارتند از: طلا، نقره، برنج، آلومینیوم و … . آثار هنری دستی که معمولا با استفاده از قطعات تزیینی کوچک تر ساخته می‌شوند، بسیار با ارزش تر هستند و قیمت بالاتری نیز دارند.

حکاکی (قلم زنی)

هنر حکاکی یکی از صنایع دستی سنتی ایران است که منشأ آن به دوره سوگیان برمی گردد. به طوری که می‌توان گفت این قوم در حدود 5000 تا 7000 سال پیش در قفقاز زندگی کرده اند و منشأ آریایی داشتند. هنر حکاکی بر روی فلزات مختلفی مانند مس، برنج، نقره، طلا و همچنین برخی آلیاژها انجام می‌شود. برای حکاکی، ابتدا قسمت عقب کار توسط تار پوشانده می‌شود تا از ایجاد سر و صدای زیاد کار جلوگیری شده و همچنین در اثر چکش زدن سوراخ نشود.

خطاطی اصفهان

خط عربی درست پس از فتح اسلام در سال 642 میلادی در ایران به تصویب رسید. این خط بیشتر به این دلیل که این رسمنامه رسمی دولت جدید است در ایران گنجانده شد.

در حالت کلی می‌توان گفت که خوشنویسی، بالاترین شکل هنری تمدن اسلامی است و مانند همه اشکال هنری که با ایران در ارتباط بود، توسط ایرانیان تقویت و توسعه یافت.

کاشی کاری

تاریخچه کاشی (آجر لعاب دار)، ساخت و دکوراسیون در ایران، به دوره ماقبل تاریخ باز می‌گردد. این جایگاه مهم در بین هنرهای مختلف تزیینی در معماری ایرانی دارد. چهار ویژگی اصلی تزیینی را می‌توان در اینجا طبقه بندی کرد. آن‌ها به مواردی مانند حک شده‌های سنگی، آجر کاری، پنل‌های گچبری و کاشی تقسیم می‌شوند. روش پیچیده ساخت، طرح‌ها و نوع مواد مورد استفاده در این چهار روش در نتیجه عوامل طبیعی، اثرات اقتصادی و سیاسی تکامل یافته است.

مینیاتور اصفهان

مینیاتور فارسی، نقاشی مینیاتور با جزئیات است که مضامین مذهبی یا اساطیری را از منطقه خاورمیانه که اکنون ایران نیز جزو آن است به تصویر می‌کند. هنر نقاشی مینیاتور در ایران از قرن سیزدهم تا قرن شانزدهم شکوفا شد و تا امروز ادامه دارد. هرچند حضور چندین هنرمند معاصر در این عرصه هنری، به هنر مینیاتورهای برجسته ایرانی جان بخشیده و همواره آن را توسعه می‌دهد. این نقاشی‌های ظریف و سرسبز به طور معمول از نظر بصری خیره کننده هستند، و جزییات عمیق و پیچیده ای را از نظر مفهومی به بیننده انتقال می‌دهند.

هنر فیروزه

هنر فیروزه روی فلز (مس، برنج، برنز و نقره) یکی از بهترین صنایع دستی اصفهان است. این کار دست شامل قرار دادن قطعات کوچک سنگ گرانبهای فیروزه است که یکی یکی روی سطح عروق فلزی قرار می‌گیرد. هرچه این مراحل به هم نزدیک تر شوند، کیفیت محصول بالاتر می‌باشد.