چطور |
2 سال پیش

سنکوپ چیست انواع، نشانه ها، روش تشخیص درمان چطور

در دنیای پزشکی غش‌کردن یا بیهوش‌شدن را سنکوپ می‌نامند. این عارضه ممکن است بر اثر کاهش جریان خون در مغز رخ بدهد که به ازدست‌دادن هوشیاری و اختیار ماهیچه‌ها منجر می‌شود. وقتی فرد می‌افتد، جریان خون در مغز بیشتر می‌شود و فرد دوباره به هوش می‌آید. این اتفاق از آنچه فکر می‌کنید شایع‌تر است. هر فردی در هر سنی ممکن است دچار سنکوپ شود. برای پیشگیری از سنکوپ و آمادگی پیش از رخ‌دادن آن، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را بخوانید و با این عارضه آشنا شوید.

راهنمای مطالعهنمایش
سنکوپ چیست؟
انواع سنکوپ
علائم سنکوپ
هنگام سنکوپ یا غش‌کردن باید چه‌کار کنید؟
چه هنگام باید به پزشک مراجعه کنید؟
سنکوپ چگونه تشخیص داده می‌شود؟
درمان سنکوپ
تکرار سنکوپ
روش‌های پیشگیری از سنکوپ
سخن پایانی

سنکوپ چیست؟

سنکوپ اصطلاحی پزشکی به‌معنی غش‌کردن یا بیهوش‌شدن است که بر اثر کاهش جریان خون در مغز رخ می‌دهد. این عارضه ممکن است در چنین شرایطی رخ بدهد:

  • هنگامافت فشار خونناگهانی؛
  • افت ضربان قلب؛
  • تغییر میزان خون در نواحی مختلف بدن.

اگر از هوش بروید، به‌احتمال زیاد خیلی سریع دوباره به هوش می‌آیید، اما ممکن است تا مدتی احساس گیجی کنید.

سنکوپ نسبتا شایع است و ۳درصد مردان و ۳٫۵درصد زنان در طول عمرشان حداقل یک بار دچارش می‌شوند. خطر این شرایط با افزایش سن بیشتر می‌شود، مثلا ۶درصد از افراد بالای ۷۵ سال دچار این عارضه می‌شوند. البته امکان سنکوپ در هر سنی وجود دارد و ممکن است برای افراد سالم یا بیمار رخ بدهد.

انواع سنکوپ

این عارضه انواعی دارد که ناشی از عوامل زمینه‌ای آن هستند.

۱. سنکوپ وازوواگال

سنکوپ وازوواگال شایع‌ترین نوع این عارضه است و هنگامی رخ می‌دهد که بدن شما به بعضی محرک‌ها عکس‌العمل نشان می‌دهد. مثلا بعضی‌ها با دیدن خون یا آشفتگی احساسی شدید دچار سنکوپ می‌شوند که سنکوپ نوروکاردیوژنیک هم نامیده می‌شود.

در سنکوپ وازوواگال محرک‌ها باعث می‌شوند فشار خون وضربان قلبشما ناگهان افت کند. این مسئله جریان خون مغز را کاهش می‌دهد و موقتا هوشیاری خود را از دست می‌دهید. با اینکه این نوع سنکوپ بی‌خطر است و به درمان نیاز ندارد، ممکن است هنگام سنکوپ دچار آسیب شوید.

سیستم عصبیخودمختار هنگام بروز این عارضه دچار اختلال می‌شود و می‌توان ضربان قلب را پایین بیاورد و موجب گشادشدن عروق خونی پا شود. در این صورت خون به‌سمت پاهای شما می‌رود و با کاهش جریان خون در مغز، غش‌ می‌کنید. بعضی از عوامل محرک سنکوپ وازوواگال عبارت‌اند از:

  • سرپا بودن به‌مدت طولانی؛
  • قرارگرفتن در معرض دمای بالا؛
  • دیدن خون؛
  • خون‌دادن برای آزمایش یا اهدا؛
  • ترس از جراحت بدنی؛
  • فشارآوردن به بدن.

۲. سنکوپ وضعیتی

انواع سنکوپ

سنکوپ وضعیتی نوعی سنکوپ وازوواگال است. این اتفاق تنها در شرایط خاصی رخ می‌دهد که سیستم عصبی را تحت‌تأثیر قرار دهد، مثلا:

  • کمبود آب بدن؛
  • فشار احساسی شدید؛
  • اضطراب؛
  • ترس؛
  • درد؛
  • گرسنگی؛
  • مصرف الکلیا مواد مخدر؛
  • تنفس بسیار سریع؛
  • با زور سرفه‌کردن و چرخاندن گردن؛
  • دفع ادرار.

۳. سنکوپ ناشی از وضعیت بدن

این نوع سنکوپ هنگامی رخ می‌دهد که فشار خون ناگهان و به‌علت تغییر وضعیت بدن افت کند، مثلا تغییر از درازکشیدن به ایستادن. بعضی داروها و کمبود آب بدن هم ممکن است باعث این عارضه شوند. مبتلایان به این عارضه معمولا در حالت ایستاده فشار خون سیستولیک یا حداکثری‌شان دست‌کم ۲۰ میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک یا حداقلی‌شان دست‌کم ۱۰ میلی‌متر جیوه افت می‌کند.

۴. سنکوپ قلبی

سنکوپ قلبی بر اثربیماری‌های قلبیا عروق خونی رخ می‌دهد و بر جریان خون مغز تأثیر می‌گذارد. این بیماری شاید ضربان غیرعادی قلب یا اختلال جریان خون باشد که بعضی از علل آن عبارت‌اند از:

  • ایراد در ساختار قلب؛
  • گرفتگی رگ‌های قلبی؛
  • بیماری دریچه قلبی؛
  • تنگی آئورت؛
  • لخته خونی؛
  • حمله قلبی.

۵. سنکوپ مغزی

این عارضه به‌سبببیماری‌های مغز و اعصابمانندتشنج، سکته یا حمله ایسکمی گذرا ایجاد می‌شود. همچنین بیماری‌هایی نادرتر مانندمیگرنو هیدروسفالی نیز می‌توانند از عوامل سنکوپ مغزی باشند، هرچند فشار فرد عادی باشد.

لازم است بدانید علت سنکوپ یک‌سوم بیماران ناشناخته‌ است. همچنین افزایش خطر سنکوپ می‌تواند عارضه جانبی بعضی داروها باشد.

علائم سنکوپ

علائم شایع سنکوپ عبارت‌اند از:

  • بیهوشی؛
  • احساس منگی؛
  • افتادن بی‌دلیل؛
  • سرگیجه؛
  • احساس خواب‌آلودگی یا کندی؛
  • غش‌کردن، به‌مخصوص بعد از غذاخوردن یا ورزش؛
  • احساس بی‌ثباتی یا ضعف هنگام ایستادن؛
  • تغییر در وضعیت بینایی، مثلا دیدن نقطه.

بسیاری اوقات، بیماران می‌توانند از پیش وقوع سنکوپ را حس کنند. علائم هشداری سنکوپ عبارت‌اند از:

  • گیجی؛
  • تهوع؛
  • تپش قلب؛
  • اختلال در صحبت؛
  • نبض ضعیف؛
  • تغییر دمای بدن؛
  • عرق سرد؛
  • رنگ‌پریدگی؛
  • دید تار یا مردمک‌های گشادشده؛
  • احساس دوربودن صداها؛
  • بی‌حسی؛
  • سرگیجه؛
  • احساس چرخیدن اتاق؛
  • ضعف بدن؛
  • لرزیدن؛
  • سردرد.

در صورت حس‌کردن این علائم، می‌توانید با نشستن یا درازکشیدن و قراردادن پاهایتان در سطحی بالاتر، از سنکوپ جلوگیری کنید.

هنگام سنکوپ یا غش‌کردن باید چه‌کار کنید؟

کمک به فردی که دچار سنکوپ شده است

هنگامی که علائم این عارضه را حس کردید، دست از کار بکشید و بنشینید یا دراز بکشید. سعی کنید بدنتان هم‌سطح زمین باشد و پاهایتان را بالاتر از سرتان قرار دهید. با این کار خون به مغز برمی‌گردد که برای پیشگیری از سنکوپ مفید است. در حالت نشسته یا خوابیده حتی اگر غش کنید، دچار جراحت‌های ناشی از افتادن، مثلا ضربه‌خوردن به سر، نمی‌شوید.

اگر این احساس از بین نرفت یا بارها احساس غش‌کردن داشتید، با پزشک تماس بگیرید. اگر نیاز به مراجعه به پزشک بود، از شخص دیگری بخواهید رانندگی کند. رانندگی‌کردن هنگامی که علائم سنکوپ را دارید بسیار خطرناک است.

کمک به فردی که دچار سنکوپ شده است

اگر نگران هستید که یکی از اطرافیان شما غش کند، به او کمک کنید بنشیند یا دراز بکشد. همچنین می‌توانید لباس‌هایی که باعث اختلال تنفس می‌شوند، مثلا شال‌گردن یا کراوات را شل‌تر کنید.

اگر کسی در حضور شما دچار سنکوپ شد و پس از ۲ دقیقه هوشیاری خود را به دست نیاورد، با اورژانس تماس بگیرید. هنگامی که منتظر رسیدن کمک پزشکی هستید، فرد را به پهلو بچرخانید و مطمئن شوید که نفس می‌کشد. او را تنها نگذارید و تا رسیدن اورژانس مراقبش باشید.

چه هنگام باید به پزشک مراجعه کنید؟

غش‌کردن معمولا نشانه عارضه‌ای جدی نیست، اما خوب است که پزشکتان در جریان سنکوپ شما باشد. پس از وقوع این عارضه، می‌توانید با پزشک تماس بگیرید و در صورت لزوم به او مراجعه کنید. در این شرایط نیاز است که به پزشک مراجعه کنید:

  • بیشتر از یک بار غش کردید؛
  • بیهوشی بیشتر از ۲ دقیقه طول کشید؛
  • احتمال می‌دهید باردار هستید؛
  • هنگام غش‌کردن کنترل مثانه یا روده‌های خود را از دست داده‌اید؛
  • ضربان قلب نامنظم یا خیلی قوی دارید؛
  • درد قفسه سینهدارید؛
  • سابقه بیماری قلبی، فشار خون بالا یا پایین یادیابتداشته‌اید.

سنکوپ چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر دچار سنکوپ شده‌ باشید، پزشک شما را برای بررسی علت به متخصص سنکوپ ارجاع می‌دهد. ارزیابی بیماری با بررسی سابقه پزشکی شما و معاینه فیزیکی آغاز می‌شود. پزشک شما سؤال‌هایی دقیق راجع به علائم و تجربه سنکوپ می‌پرسد که شامل علائم قبل از غش‌کردن و حین آن می‌شود.

ممکن است نیاز باشد برای مشخص‌کردن علت سنکوپ یک یا چند آزمایش انجام بدهید. این آزمایش‌ها چنین مواردی را بررسی می‌کنند:

  • سلامت قلب؛
  • ضربان قلب؛
  • حجم خون؛
  • جریان خون در وضعیت‌های مختلف.

آزمایش‌هایی که ممکن است برای تشخیص بیماری عامل سنکوپ تجویز شوند

  • آزمایش خون: برای بررسی تغییرات متابولیک و کم‌خونی؛
  • الکتروکاردیوگرام (EKG):برای بررسی فعالیت‌های عصبی قلب؛
  • تست ورزش: برای بررسی فعالیت عصبی قلب با الکتروکاردیوگرام حین فعالیت؛
  • مانیتور قابل‌حمل قلب: این مانیتور روی بدن قرار می‌گیرد و اطلاعاتی راجع به تپش و ریتم قلب جمع‌آوری می‌کند؛
  • اکوکاردیوگرام: مشاهده تصویر ساختار قلب با امواج صوتی فرکانس بالا؛
  • تخت شیب‌دار: اندازه‌گیری فشار خون و ضربان قلب هنگام درازکشیدن روی شیب‌های مختلف؛
  • آزمایش حجم خون: بررسی میزان خون با توجه به جنسیت و قد و وزن؛
  • آزمایش واکنش‌های غیرارادی: سنجش واکنش‌ها مانند فشار خون، جریان خون، ضربان قلب، دمای پوست و تعریق به محرک‌های مختلف. پزشک به این روش از عملکرد صحیح دستگاه عصبی خودمختار شما مطمئن می‌شود.

با انجام این آزمایش‌ها، پزشک می‌تواند عامل زمینه‌ای سنکوپ را مشخص کند. ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز لازم باشند که پزشک توضیح می‌دهد.

درمان سنکوپ

درمان سنکوپ بر اساس بیماری عامل آن خواهد بود که پس از ارزیابی پزشک و انجام آزمایش‌ها مشخص می‌شود. هدف درمان این است که از سنکوپ جلوگیری شود. این درمان‌ها عبارت‌اند از:

  • مصرف دارو یا تغییر داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید؛
  • پوشیدن لباس‌های مخصوص، مثل جوراب‌های فشرده برایبهبود گردش خون؛
  • تغییر رژیم غذایی، مثلا خوردن وعده‌های کوچک و مکرر، مصرف نمک بیشتر، نوشیدن مایعات بیشتر، افزایش میزان پتاسیم رژیم غذایی و پرهیز از کافئین و الکل؛
  • بالابردن قسمت بالای تخت و سر خود حین خواب که می‌تواند با استفاده از بالشت‌های اضافه یا بالابردن پایه‌های تخت انجام شود؛
  • دوری از محرک‌ها یا شرایطی که ممکن است موجب سنکوپ شوند؛
  • درمان بیماری‌های قلبی زمینه‌ای.

تکرار سنکوپ

با تشخیص و درمان درست می‌شود سنکوپ را کنترل کرد. اگر تا به حال دچار این عارضه شده‌اید، ۳۰درصد احتمال دارد که دوباره به آن دچار شوید. خطر سنکوپ دوباره و تأثیر آن بر شما به عوامل مختلفی مانند دلیل زمینه‌ای، سن، جنسیت و بیماری‌های دیگرتان بستگی دارد.

روش‌های پیشگیری از سنکوپ

اگر غش‌کردن بر اثر عامل محرک مشخصی باشد، باید از آن‌ عامل دوری کنید. از محرک‌های شایع سنکوپ می‌توان به این موارد اشاره کرد:

  • تغییر وضعیت ناگهانی، مثلا سریع سرپا ایستادن؛
  • مدت‌ طولانی سرپا ایستادن؛
  • درد یا ترس شدید؛
  • بارداری؛
  • کم‌آبی؛
  • خستگی شدید.

اگر نگران جمع‌شدن خون در پاهای خود هستید، پاهایتان را منقبض کنید و ورزش دهید. همچنین می‌توانید از جوراب‌های فشرده استفاده کنید. پس از سنکوپ، مقدار زیادی مایعات بنوشید و از شرایط پراسترس دوری کنید.

سخن پایانی

سنکوپ معمولا عارضه‌ای جدی نیست، اما مهم است که علتش را بدانید. غش‌کردن می‌تواند نشانه این باشد که بایداسترسخود را کم کنید یا توجه بیشتری به مصرف آب و غذای خود داشته باشید. مهم‌ترین نکته این است هنگام احساس‌کردن علائم پیش از غش‌کردن، این کارها را بکنید:

  • آرامش خود را حفظ کنید و تنفس کنترل‌شده داشته باشید؛
  • بنشینید و سر خود را بین پاهایتان قرار دهید یا دراز بکشید و پاهاتان را بالاتر از سرتان بگذارید؛
  • اگر از هوش رفتید، به پزشک خود اطلاع دهید.

با توجه به زمان‌هایی که احساس غش‌کردن دارید، می‌توانید محرک‌های سنکوپ خود را شناسایی و از آن‌ها دوری کنید. با توجه به مطالب ذکرشده و مشورت با پزشک خود، می‌توانید به‌راحتی با سنکوپ مقابله کنید و زندگی سالم‌تری داشته باشید.



#‌حقوقی منبع: چطور

بیشتر...


تبلیغات

تبلیغات

مطالب مرتبط

کانتکت شیت و کاربردش در عکاسی آنالوگ و عکاسی دیجیتال. چاپ عکس

1 سال پیش

چگونه در شرایط کم نور مثل شب عکس های ورزشی با کیفیتی بگیریم. عکاسی ورزشی

8 ماه پیش

شما را با سازمان‌های مردم نهاد بیشتر آشنا می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که ngo چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. درباره انواع ngo در ایران هم می‌گوییم.

12 ماه پیش

مقدمه ای بر سایه ها در عکاسی. عکاسی از سایه ها, نورپردازی

1 سال پیش

کادر ها در ترکیب بندی عکاسی. ترکیب بندی

5 ماه پیش

نکات گرفتن عکس های بهتر – قسمت آخر.

5 ماه پیش

خطای اعوجاج رنگی یا کروماتیک ابریشن.

5 ماه پیش

چگونه تنها با ۲ تصمیم کوچک، عکاسی خود را به طرز چشمگیری بهبود بخشیدم!. پیشرفت در عکاسی

1 سال پیش

خطوط زیبایی در ترکیب بندی عکاسی. ترکیب بندی

5 ماه پیش

بیشتر...