یکی از توصیه های من به مشتری ها این است که برای خرید سنگ های گرانبها حتما با شناسنامه معتبر و قابل استعلام از آزمایشگاه گوهر شناسی صادر کننده خرید کنند.اما مشکل اینجاست بسیاری از مردم عادی کشورمان اطلاعی از اینکه یک شناسنامه معتبر چه خصوصیاتی باید داشته باشد ندارد. بخصوص وقتی شناسنامه گوهر از کشوری خارجی باشد، کار مشکل تر هم می شود زیرا برای استعلام مانند ایمیل زدن به صادر کننده یا چک کردن ریپورت در وبسایت خارجی زبان آنها باید با هم با زبان انگلیسی و هم رویه چک کردن شماره ریپورت آشنا باشید. اغلب وقتی قیمت ارزان را می بینند فرصت را غنیمت شمرده و بدون بررسی دقیق می خرند.

چه در ایران و چه در خارج ، لابراتوارهای معتبر معمولا از نظر قدمت، تحقیقاتی که ارائه داده اند، بازخورد آنها در بازار و فعال بودن آنها در وبسایت یا شبکه های اجتماعی ، بررسی دقیق بودن آیتم هایی که در سرتیفیکت (شناسنامه خود) می نویسند، شناخته شده اند. در این مطلب که سعی می شود ماهانه بروزرسانی شود ، تصمیم دارم تا اندکی بیشتر به بررسی شناسنامه های نامعتبر تا دارای اشکال بپردازم.

لابراتورهای سطح بالای فعال تا درجه متوسط

در هر کشوری از آزمایشگاه های گوهرشناسی بسته به تجهیزات و تخصص و آیتم هایی که در بالا اشاره شد، اعتبار بندی متفاوتی دارند. مثلا در بانکوک تایلند، Lotus Gemology یک آزمایشگاه گوهرشناسی سطح بالا است که همزمان تحقیقات بسیار خوبی در دنیای گوهرشناسی ارائه می کند. در آمریکا GIA و IGS و.. به صورت بین المللی فعال و مشهورند. در بلژیک HRD در زمینه الماس فعالیتی طولانی داشته و دارد. GRSو SSEF سوئیس نیز همینطور.

از آنجایی که بیشتر گوهرها در ایران اغلب از هند وارد میشوند سعی میشود در این مطلب شناسنامه های گوهرشناسی صادر شده از هند بیشتر تمرکز شود. هند یکی از کشورهای فعال و پیشرو در زمینه سنگهای قیمتی است. به عنوان مثال 90% تراش و پولیش الماس جهان در شهر سورات انجام می گیرد. در کشور ایران نیز بسیاری از واردکنندگان ، سنگهای قیمتی را از هند (گزینه اول) و یا تایلند (گزینه دوم) وارد می کنند. مراکز گوهرشناسی فعال و معتبر سطح بالایی در هند وجود دارد. مثلا نمایندگی های موسسه بین المللی IGI یا GIA در بمبئی یکی از آنهاست. آنها شناسنامه دقیق دارند. موسسه های دیگری مانند GII و IDI و JTL نیز به طور فعال در آنجا وجود دارند.

البته لابراتوارهای درجه 2 تا 3 نیز دیده می شود. دیده شده برخی لابراتوارهای گوهرشناسی متوسط در آنجا برای بهسازی سخت گیری نمی کنند و به عبارتی تجاری تر عمل کرده و گاهی ممکن هست هیت شدگی یا .. را ذکر نکنند. بیشتر آنها ممکن است اسامی شبیه و یا عین آنها با اختلافی در معنای اختصاری خود داشته باشند.بنابراین باید همیشه نام را در گوگل سرچ کرده تا برای شما مشخص شود دقیقا آیا همان موسسه معروف است یا صرفا نامی شبیه آن.

یک نمونه از شناسنامه سنگ از لابراتوار نه چندان دقیق

در مورد شناسنامه هایی که از لابراتوارهای درجه متوسط می آیند بنظرم چنانچه می خواهید گوهری زیر 2-3 میلیون تومان هزینه کنید، چندان مشکل حادی ندارند.معمولا طبیعی بودن را درست میزند ولی دربهسازی یا مسائل فنی کم کاری می کند. برای همین است که میگویم سنگهای گرانبها را نباید با این شناسنامه ها خرید. به عنوان مثال من در فروشگاه وبسایت سنگ شناس وقتی یک این محصول توپاز آبی را با شناسنامه زیر از هند قرار دادم، که در وبسایتش قابل استعلام هم بود. همانطور که می بینید در ریپورت آنها ابعاد محصول را وارد نکرده اند وبرای بهسازی به صورت عرفی / تجاری عمل کردهو قسمت comment عبارت N/A گذاشته که یعنی نظر خاصی ندارند.

در بررسی های ضریب شکست و میکروسکوپی که در اینپست اینستاگرامنیز ویدئو از بررسی اینکلوژنهای این محصول گذاشتم ، طبیعی بودن منشا گوهر تایید شد. آثاری از کوتینگ یا رنگ شیمیایی نیز مشاهده نشد. از آنجایی که توپاز آبی بدون بهسازی قیمت بالاتری دارد و رنگ 99% چنین توپاز هایی بهسازی شده است ، بنابراین در مشخصات محصول ذکر کردم که این توپاز بهسازی با روش استاندارد پرتودهی (irradiation) است.

در مثالی دیگر ، آکوامارین هایی با شناسنامه GRS (دقت کنید این نام چقدر شبیه لابراتور معروف GRS سوئیس است) صادر شده بود که در واقع بریل سفید بی رنگ بودند. این ریپورت نیز از وبسایت صادرکننده قابل استعلام است. هرچند آکوامارین و گوشنایت (بریل بی رنگ) هردو بریل هستند با این حال استفاده از نام آکوامارین تجاری بوده زیرا شناخته شده است. درواقع ما آکوامارین سفید نداریم. در بررسی من زیر میکروسکوپ از آنها ، تیوب های رشدی معروف در بریل مشاهده شد که طبیعی بودن سنگ اشاره داشت که در اینپست در اینستاگراممیتوانید ببینید. بنابراین من تحت نام گوشنایت در وبسایت قرار دادم. حتی برای یک نمونه ، از آزمایشگاه معتبر داخلی AGSI کرج نیز شناسنامه گرفتم که دراینجامیتوانید مشاهده کنید.

داستان سرتیفیکیت های بدردنخور!

متاسفانه مانند هر چیز دیگر ، بازار تقلب و کلاهبرداری در زمینه گوهرسنگ و صدور شناسنامه گوهرشناسی جعلی در هرجایی از دنیا چه هند باشد چه تایلند و چه ایران وجود دارد. بسیاری از تاجران ، حتی قبل از خرید هم میدانند که برخی از این سرتیفیکیت ها یا شناسنامه ها ارزش و اعتباری ندارند.

چندی پیش با یکی از همکاران کم اطلاع در ایران که فروش خوبی هم در اینستاگرام دارد صحبت می کردم. سرتیفیکیت های صادر شده از هند که در آن یاقوت های سرخ بدون بهسازی همه منشا برمه ذکر کرده شده بود و از قضا قیمت ناچیزی هم داشتند (قیراطی 30 دلار). حقیقت امر این است که در پشت برخی از این شناسنامه ها ، اساسا یک آزمایشگاه گوهرشناسی وجود ندارد! .برخی از آنها گوهرفروش هستند و در کنار کار خود ، برای سنگ خود کارت چاپ می کنند. هزینه آن لیبل و پرینتر و یک وبسایت ارزان قیمت است. در صحبتی که با یکی از تاجران واردکننده داشتم عنوان میکرد کهبسیاری از فروشندگان گوهرسنگ همچنین با چنین دفاتری سروکار دارند که ابزار گوهرشناسی استاندارد موجود است با این حال هرچه مشتری بخواهد (بر اساس پول دریافتی) در قسمت بهسازی می نویسند.

مثلا اگر دوست داشته باشید بنویسد بدون بهسازی مشکلی ندارند. در تعداد بالا، با قیمتی اندک ریپورت برای گوهر تولید می کنند. هزینه صدور شناسنامه از نیم دلار تا چند دلار نهایتا می باشد.اگر مثلا دوست داشتید ، اسم خودتان را اول شناسنامه گوهر نیز می نویسد.در منشاشناسی ، برمه برای یاقوت، کلمبیا برای زمرد و.. می نویسند. لازم است بدانید منشا شناسی موردی است که نیاز به تجهیزات بسیار پیشرفته ، دانش و هزینه دارد و کارشناس باید ذکر کند با چه ابزار و روشی و چه شواهدی به این منشا رسیده است. حالا تصور کنید 20 عدد شناسنامه یک شکل با یاقوت های بدون بهسازی منشا برمه و قیمتی ارزان می بینید. فکر کنم دیگر در خریدشان احتیاط خواهید کرد .

مثال از شناسنامه نامعتبر

یک خریدار که از قضا در زمینه گوهر هم وارد است در ebay این تورمالین هندوانه ای 84.04 قیراطی را با قیمتی فقط معادل 1.29 دلار آمریکا خرید. هرچند او از اینکه این گوهر با این قیمت نمی تواند تورمالین باشد آگاه بود، ولی شناسنامه آن توجهش را جلب کرد و داستانش را در این مقاله نوشت. فروشنده 4237 بازخورد داشت، با 95.6٪ مثبت، از سال 2017 عضو و فروشنده با رتبه برتر eBay بود.

وقتی این قطعه به دستش رسید متوجه شد از دو تکه شیشه به هم چسبیده ساخته شده است. قسمتی از شیشه قبل از چسباندن آنها شکسته شده بود!. روی کارت، لوگو یک الماس آبی با حروف AGI است – که با جستجوی گوگل مشخص می شود که لوگوی واقعی موسسه معتبر گوهرشناسی نیویورک (AGI) است.

وقتی به آدرس وبسایت agilabsindia.com مراجعه کنید یک سایت با ظاهری حرفه ای می بینید که گزینه Track Certificate به طور برجسته وجود دارد. وقتی کد ریپورت شناسنامه که L140 است را وارد کنید خیلی سریع اطلاعات و عکس شناسنامه ظاهر می شود که تمامی آنها با کارت چاپ شده و ابعاد و وزن سنگی که خریداری شده است مطابقت دارد!

به سابقه و بازخورد توجه کنید نه فقط مدرک!

این شناسنامه را که می‌بینید مربوط به یک مرکز گوهرشناسی در اندونزی هست. چیزی که مشخص است منیزیت (مگنسایت) را تحت عنوان فیروزه سفید آن هم با منشا آمریکا عنوان کرده است.همانطور که می دانید اساسا چیزی به اسم فیروزه سفید در گوهرشناسی نداریم.البته با یک جستجو می بینید نام CGL در چند لابراتور در سایر نقاط جهان که برخی از آنها معتبر هم هستند، دیده میشود. بررسی وارد سایت صادرکننده این سرتیفیکیت شدم که به زبان اندونزی بود بنابراین با مرورگر حالت ترجمه انگلیسی را وارد کردم.

نکته جالب اینکه حتی شخص کارشناس عکس دوره دیده GIA که البته دوره صرفا ضروری ابتدایی گوهرهای رنگی gia هست را عنوان کرده بود.) البته در یک تصویر دیگه کلی از موسسات داخلی اندونزی حدود 8 تا افتخار و مدرک و دوره چسبونده بود رو دیوار و عکس گرفته بود). وقتی جهت استعلام با شماره ای که وجود داشت در واتس آپ پیام دادم بعد از یک ساعت پاسخ داد که بله این را من صادر کردم و مشکلی ندارد! چنین اشتباه ها و سهل انگاری هایی بنظرم نشان دهنده نامعتبر بودن این مرکز است ، زیرا تحت هیچ عنوانی برای من قابل قبول نیست.حتی تصور اینکه یک سافایر چند هزار دلاری را با این شناسنامه بخرید، ترسناک است.

در مثالی دیگر این شناسنامه های الماس سیاه (کربنادو) که همانند نقل و نبات در ایران پخش شده است دقت کنید حتی رنج وزن مخصوص و ضریب شکست الماس را ندارند.بسیاری از لابراتوارها در ایران بعد از بررسی گفته اند اینها مویزنایت یا بورن کارباید هستندو اساسا ارزش بسیار پایینی دارند که متاسفانه سبب کلاهبرداری های زیادی شده است. الماس سیاه گرانبها است. البته نمونه های خارجی این نوع الماس های سیاه تقلبی نیز کم نیستند!

در تصویر بالا می بینید که در سایت هایی مثل ایسام یا ترب یا دیوار یا اینستاگرام الماس های سیاهی با قیمت هایی که بیشتر شبیه جُک است برای فروش قرار داده اند. شناسنامه بالا مربوط به یک لابراتوار از جیپور هند است . هرچند شخص کارشناس در پایین سمت راست سرتیفیکیت گفته است دوره دیده GIA است (که استفاده از نام GIA در شناسنامه هم غیر قانونی است) اطلاعات فنی ناقص و این نمونه با این قیمت احتمالا مویزنایت / بورون کارباید / شیشه نانوسیال می باشد. نکته جالب اینکه وقتی نامش را در گوگل سرچ کنید می بنید این لابراتورا برای همیشه بسته شده است.احتمالا کلاهبراری های خود را انجام داده و حالا با یک اسم دیگر در حال فعالیت است ?

شناسنامه های گوهرشناسی جعلی !

وقتی حرف از جعل خوب می آید کار بسیار دشوار تر است. این دیگر یک اشتباه یا سهل انگاری نیست. هدف فروش و کلاه برداری است.

AIGS که یک موسسه معتبر آسیایی (تایلند) در علوم گوهرشناسی است ، اخیراً هشداری در تجارت بین‌الملل داده است مبنی بر اینکه گزارش‌های جعلی سنگ‌های قیمتی با نشان AIGS در بازار در گردش هستند. در یک نمونه، یک مشتری به لابراتور گزارش می دهد که شماره ریپورت در سایت ظاهر اصلی نمی شود. مشتری تصویری از شناسنامه را برای آزمایشگاه ارسال کرد و AIGS متوجه شد که جعلی است. این لابراتوار گفت که شناسنامه های جعلی دارای کدهای QR هستند، اما وقتی اسکن می‌شوند، کاربران را به جای وب‌سایت صحیح، AIGSThailand.com، به AIGSThailand.co می‌برند.

تصویر شناسنامه واقعی این سنگ را وقتی ببینید متوجه می شوید که چقدر حرفه ای عمل کرده اند:

در یکی از ماهرانه ترین تقلب کاری ها درباره الماسمربوط به جعل کردن شناسنامه GIA بود که داستان آن را در این مقالهنوشته ام. بنابراینهمیشه باید از وبسایت اصلی آزمایشگاه گوهرشناسی استعلام (تماس/ایمیل / چک ریپورت) کنید.