همانطور که می‌دانید،پلاستیک‌ها نقش مهمی در زندگی روزانه همه ما دارند و هر طرف را که نگاه کنیم کاربرد این ماده را به وضوح میبینیم؛ در ساخت تلویزیون، کامپیوتر، خودرو، ساختمان، لوازم خانگی و ...از انواعپلاستیکاستفاده می‌ شود. اما باید بدانید کهانواع پلاستیک، شیوه‌ های تولید و ویژگی‌ های متفاوتی دارند؛ در این بخش شما را با عنوان پلاستیک‌ های رایج و کاربرد و ویژگی هر کدام آشنا می‌ کنیم.

انواع پلاستیک‌های رایج و مهم در دنیا کدامند؟

•آکریلیک یا پلی متیل متاکریلات (PMMA): این ماده ترموپلاستی شفاف است که مقاومت بالایی در برابر اشعه یو‌ وی، گلوله و سایش دارد. اینپلاستیکعلاوه بر این که بسیار مقاوم‌ تر از شیشه است، فرآیند پردازش و نیز استفاده از آن بسیار راحت‌ تر است، در نتیجه کاربرد های فراوانی از جمله در تولید چراغ‌ های اتومبیل، تجهیزات پزشکی مانند لنزهای چشمی، مواد ترمیم‌ کننده دندان و قطعات دستگاه دیالیز،رنگ‌ های پلاستیکیو تولید وان، سینک و اجزای سرویس بهداشتی دارد.

•پلی کربنات (PC): پلی کربنات از دیگرپلاستیک‌های مهندسی است که 250 برابر از شیشه و 35 برابر از اکرلیک مقاوم‌ تر است. اینپلاستیکدر حین مقاوم بودن، بسیار انعطاف‌ پذیر است و به‌ صورت شیشه تولید می‌ شود. از جمله کاربردهای مختلف پلی کربنات یا PC می‌ توان به ساخت گلخانه‌ ها، پوشش استخرها و نورگیرها، عینک‌ های آفتابی، شیشه‌ های نشکن، کلاه ایمنی و چرخ‌ دنده‌ها اشاره کرد.

•پلی اتیلن (PE): پلی اتیلن از رایج‌ ترین و پرکاربردترینپلاستیک‌ های مهنسیاست. این ماده در چگالی‌های مختلفی تولید می‌شود و هر یک ویژگی منحصر بفردی دارند. انواع مختلف پلی اتیلن، LDPE یا پلی اتیلن کم چگالی (که در تولید کیسه‌ های پلاستیکی، کیسه‌ های خرید، ظروف غذا و بسته‌ بندی‌های یک‌ بار مصرف کاربرد دارد)؛ MDPE یا پلی اتیلن با چگالی متوسط (که در تولید لوله‌ های گاز، فیلم‌ های کوچک، کیسه‌ های حامل و ... کاربرد دارد)؛ HDPE یا پلی اتیلن با چگالی بالا (که در تولید بطری‌ های پلاستیکی، لوله‌ کشی آب و فاضلاب، تولید اسنوبردها، قایق‌ها و صندلی‌ های تاشو کاربرد دارد)؛ و UHMWPE یا پلی اتیلن با وزن مولکولی بسیار بالا ( که در ساخت و تولید زره نظامی، مهر و موم هیدرولیک، ایمپلنت لگن، زانو و ستون فقرات و اسکیت روی یخ مصنوعی کاربرد دارد).

•پلی پروپیلن (PP): این ماده از انعطاف‌ پذیرترین پلاستیک‌ های جهان است که مقاومت بالایی در برابر حرارت و اسید ها دارد. پایداری و قیمت پایین اینپلاستیکسبب شده تا کابرد های فراوانی در صنایع مختلف از جمله ساخت خودرو، تجهیزات پزشکی، ظروف مواد غذایی، ساخت چمدان، ظروف دارو، پوشش باطری‌ ها، تولید طناب و الیاف، و ساخت مخازن سوخت و مواد شیمیایی داشته باشد. همجینین ازضایعات پلاستیکاین نوع استفاده های بسیار زیادی میشود.

•پلی اتیلین ترفتالات (PET/PETE): این ماده از جمله پلی استرهایی است که مقاومت شیمیایی بالایی دارد و قابل بازیافت نیز هست.پلاستیک پتدر مقایسه با وزن پایین خود، دارای مقاومت بالایی بوده و ضد آلودگی نیز هست. این ویژگی‌ ها سبب شده تا این ماده پلاستیکی در تولید لباس، ظروف غذا و مایعات، نانو لوله‌ های کربنی، عایق دیوارها، سینی‌ های مایکروویو و فیبر شیشه‌‌ ای برای رزین‌های مهندسی مورد استفاده قرار گیرد.

•پلی وینیل کلراید (PVC): این ماده از جملهپلاستیک‌های ترکیبی بوده که بسیار انعطاف‌پذیر و مقاوم است و از ورقه‌های آن در ساخت ویترین فروشگاه‌ ها، نمایشگاه‌‌ ها و کیوسک‌ ها استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای PCV می‌توان مصالح ساختمانی، ساخت درب‌ ها، پنجره‌ ها، تولید بسته‌ بندی‌های مواد غذایی، محصولات لوله‌ کشی، روکش کابل‌ های برق، پوشاک، لوله‌ های پزشکی، لوله‌های آب و فاضلاب، بسته‌ بندی قرص‌ها، دمپایی‌ های پلاستیکی، شلنگ، قایق و کف‌ پوش ساختمان را نام برد.

•آکریلونیتریل بوتادین استیرن (ABS):پلاستیک ABSاز طریق پلیمریزاسیون استیرن و آکریلونیتریل در حضور پلیبوتادین به دست می‌آید و از ویژگی‌ های آن می‌ توان به استحکام، انعطاف‌ پذیری، براق بودن، واکنش‌پذیری بالا و مقاومت در برابر ضربه اشاره کرد. هزینه تولید نسبتا پایین این ماده سبب شده تا کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله صنعت ساخت خودرو داشته باشد. ازکاربردهای پلاستیک ABSمی‌ توان به تولید جعبه‌ ها، چمدان، اسباب‌ بازی، ساخت صفحه پلاستیکی پریزهای دیواری، کلیدهای کیبورد کامپیوتر، اندازه سنج‌ها و قطعات جاروبرقی اشاره کرد.

•پلی‌آمید (PA): این ماده که بعنوان نایلون نیز شناخته می‌شود، از جملهپلاستیک‌های مقاوم است که در مقایسه با پلاستیک‌ های دیگر قیمت نسبتا بالاتری دارد. اینپلاستیک، استحکام و مقاومت بالایی دارد و در مواردی که به مقاومت بالا، فشار زیاد و انعطاف‌ پذیری بالا نیاز باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله کابردهای مختلف پلی آمید می‌توان به ساخت دسته کمربند ایمنی، لولا، تولید لباس‌ های ضد آب، لوله، بنر و اجزای داخلی خودرو اشاره کرد.

•پلی اورتان (PU): پلی اروتان از جمله انعطاف‌ پذیرترینپلاستیک‌ های شیمیاییاست که می‌تواند گرماسنج یا گرمازا باشد. قابلیت نرمی و انعطاف‌ پذیری پلی اورتان سبب شده تا از آن در مهر و موم داخلی و حفاظت از ضربه استفاده شود. از پلی اروتان می‌توان در جلا دادن چوب و کف ساختمان، ساخت فوم، صندلی خودرو، الیاف لباس ورزشی، چرخ اسکیت، کفی کفش، تولید چسب، توپ والیبال و فوتبال و چرم مصنوعی استفاده کرد.

•پلی اکسی متیلن (POM): این ماده از جملهپلاستیک‌های مهندسی و پرقدرت است که مقاومت بالایی در برابر گرما داشته و اصطکاک کمی دارد؛ همچنین اینپلاستیک، سفت‌تر ازپلاستیک PCاست. این ماده بر خلاف PC، روشن نیست، به سختی رنگ می‌گیرد و بهتر شکل خود را حفظ می‌کند. از اینپلاستیک مهندسیدر تولید قطعاتی نظیر گیربکس، چرخ، چرخ دنده و قطعات قفل استفاده می‌شود. همچنین POM در حوزه شیمی سبز، تولید فلش مموری، زیپ، چفت کوله پشتی و درپوش لنزهای دوربین کاربرد دارد.

•پلی استایرن (PS): پلی استایرن پلاستیکی محکم، ضربه‌پذیر و شفاف است که در تولید ظروف یک‌ بار مصرف غذا، ساخت قطعات الکتریکی، عایق برودتی در یخچال و فریزر، عایق صوتی و حرارتی در سقف و دیوار، بدنه تلویزیون، رادیو و ساعت، لوازم ساختمانی و انواع فوم بسته‌ بندی کاربرد دارد. همچنین از اینپلاستیکدر پوشش دوچرخه و موتورسیکلت استفاده می‌شود.

•پلی لاکتیک اسید (PLA): این ماده در مقایسه با سایرپلاستیک‌های سنتی، تجزیه‌پذیری بهتری دارد، همچنین PLA دارای قابلیت چاپ سه بعدی نیز هست. پلی لاکتیک اسید علاوه بر چاپ سه بعدی در تولید کیسه‌ های تی‌ بگ، بسته‌بندی مواد غذایی، ساخت بطری و تجهیزات پزشکی کاربرد دارد.

ناگفته نماندترموپلاستیکنشاسته یا TPS (بیوپلاستیکی است که در تولید ظروف غذا کاربرد دارد) و پلی هیدروکسی بوتیرات PHB (پلی استری که از طریق باکتری‌های پردازش گلوکز، نشاسته ذرت یا فاضلاب به دست می‌آید) نیز از جمله شناخته‌شده‌ ترین پلاستیک‌های تجزیه‌ پذیر هستند.