تیتربرتر؛کودکانهم مثل بزرگسالاننیاز به مراقبت های روانی علاوه بر جسمی دارند. شاید شما این تصور را داشته باشید که کودکان کمتر دچار بیماری های روانی شوند و یا اصلاً نمی شوند اما چنین چیزی حقیقت ندارد و تمام بیماری ها برای اکثر سنین اتفاق می افتد.

بیماری های روانی کودکان کدامند؟

مشکلات دلبستگی

ایجاد احساس دلبستگی یا تعلق بهوالدینو سایر عزیزان یکی از مراحل طبیعی در دوران نوزادی است. این دلبستگی‌ها حسی از امنیت را برای نوزاد فراهم می‌سازند و در ایجاد اعتماد به نفس ومهارت‌های مقابله‌ای برای آیندهبه آن‌ها کمک می‌کنند. دلبستگی هنگامی شکل می‌گیرد که نوزاد دائما در معرض نوازش، راحتی، و مراقبت باشد – هم‌چنین، هنگامی که نیازهای‌شان برآورده می‌شوند، و احساس امنیت، محافظت، و دوست داشته شدن می‌کنند.

ایجاد دلبستگی سالم و قوی نخستین مرحلهبرای یادگیری عشق ورزیدن و اعتماد کردن به دیگرانو هم‌چنین ایجاد آگاهی از احساسات و نیازهای سایر آدم‌ها است. این مرحله راه را جهت ایجاد و حفظ روابط سالم با دیگران در تمام طول زندگی هموار می‌کند.

در صورتی که نوزاد نادیده گرفته شود یا آزار ببیند، از یک پرستار به پرستار دیگر دست به دست شود، از والدین‌اش جدا بیفتد یا هنگامی که والدین (احتمالا به دلیلافسردگییا بیماری) از لحاظ عاطفی و هیجانی سرد و بی‌احساس باشند، ممکن است دلبستگی به طور کامل در نوزاد تشکیل نشود یا دچار اختلال شود. مشکلات دلبستگی می‌توانند تا سنین بزرگسالی همراه فرد باشند، و باعث ایجاد بسیاری از چالش‌های روانی برای وی شوند.

گاهی اوقات،علائم اولیه‌ی اختلال دلبستگیممکن است مشابه‌ینشانه‌های اوتیسم و اختلال کم توجهی – بیش فعالیباشند؛ این علائم عبارت هستند از بی‌قراری و عدم احساس راحتی، گوشه‌گیری و عدم ایجاد رابطه، تنفر از برقراری تماس بدنی، و ناتوانی در ایجاد تماس چشمی یا خندیدن.

دارای والدینی قربانی و بازمانده از سوءرفتار

ضروری‌ترین اقدامی که یک قربانی وبازمانده از سوءرفتارمی‌تواند برای کودکان‌اش انجام دهد، درخواست کمک برای مقابله با اهریمنی است که از گذشته در وجودش وی را عذاب می‌دهد؛ اشتباه بزرگی که ممکن است این گونه افراد مرتکب شوند تلاش برای پنهان‌سازی این اهریمن و ادامه‌ی تحمل آن است. سوءرفتارهای گذشته می‌توانند اثر پروانه‌ای مخربی بر زندگی این افراد بگذارند – حتی اثر منفی این سوء رفتارها می‌تواند به زندگی کودکان‌شان نیز سرایت کند. آگاهی از این حقایق دلیل کافی را برای اهمیت دریافت مشاوره از متخصصان فراهم می‌کند.

زندگی قربانیان و بازماندگان سوءرفتارهای گذشته غالبا مملو از بحران‌های متوالی است که بر روابط، حرفه، و استقلال مالی‌ این افراد تاثیر می‌گذارند. در اثر این بحران‌ها، زندگی این افراد ممکن استدائما دارای آشفتگی‌های داخلی (و حتی خارجی)باشد که در اثر این آشفتگی‌ها، توانایی‌شان برای ایجاد زندگی قابل پیش‌بینی، طبیعی، و باثبات سلب می‌شود.

از آن‌جا کهنوزادانبرای داشتن احساس امنیت،‌ ایجاد دلبستگی‌های سالم، و پیشرفت اساسی نیازمند زندگی با ثبات و طبیعی هستند،‌ وجود آشفتگی در زندگی می‌تواند تاثیری به شدت منفی بر آن‌ها بگذارد.

این وضعیت حتی می‌تواند به بروز مشکلات روانی در زندگی آینده‌شان منجر شود؛ مشکلاتی از جملهافسردگی، اضطراب، اعتیاد، اختلالاتتغذیه‌ای، و احتمالا ارتکاب خودکشی.

ناراحتی و تسکین ناپذیری نوزاد

مطالعات نشان داده‌اند،کودکانیکه از اختلالات رفتاری یا بیماری روانی رنج می‌برند، معمولا از همان دوران نوزادی نشانه‌هایی احتمالا به صورت گریه‌ی بیش از حد و / یا مشکلات خواب از خود بروز می‌دهند. با این‌که ناراحتی و تسکین ناپذیری کودک ممکن است دلیلی جدی‌تر از مشکلاتی نظیر کولیک نوزادان، حساسیت (آلرژی)، تحریک شدن، و حتی خستگی نداشته باشد، تسکین ناپذیری نوزاد می‌تواند پیش‌درآمدی برای سایر علائم و مشکلات در آینده باشد.

به همین دلیل، عدم دست کم گرفتن اهمیت گریه‌یبیش از اندازه‌ی نوزاد– به خصوص هنگامی که والدین احساس می‌کنند ممکن است موضوعی جدی در میان باشد – از اهمیت بالایی برخوردار است.

هنگامی کهوالدین در کنار نوزادهستند، حفظ آرامش و سرزندگی آن‌ها بسیار بااهمیت است؛ به این ترتیب، نوزاد می‌تواند امنیت و دریافت عشق را احساس می‌کند. از آن‌جا که گریه‌ی شدید و بیش از حد می‌تواند علامتی برای چالش‌های روانی آتی باشد، والدین در صورت نگرانی از این وضعیت، قطعا باید برای دریافت مشاوره با پزشک و فرد متخصص مشورت کنند.

چنان‌چه نوزاد از عارضه‌ای جدی‌تر از کولیک وخیم نوزادان رنج ببرد، اقدامات درمانی باید در اسرع وقت شروع شوند. هنگامی که صحبت از مقابله با مشکلات روانی احتمالی به میان می‌آید، هر چه اقدامات درمانی زودتر شروع شوند (چه از طریق مشاوره و چه حتی روان‌درمانی) برای آینده‌ی نوزاد بهتر است.

فقدان یا محدودیت تماس چشمی

برقراریتماس چشمییکی از مهم‌ترین نشانه‌های رفتاری برای نوزادان به شمار می‌رود. برقراری تماس چشمی از طریق ایجاد اتصال هیجانی میان نوزاد و سرپرست نوزاد، باعث پیشرفت فرایند ایجاد تعلق خاطر میان نوزاد و اطرافیان‌اش می‌شود. به علاوه، این مسئله به عنوان یکی از ابتدایی‌ترین اشکال برقراری رابطه میان انسان‌ها شناخته می‌شود، و بستری را برای ایجاد روابط طولانی‌ مدت با دیگران فراهم می‌کند.

اگر نوزاد تماس چشمی برقرار نکند یا به نظر برسد به طور کلی از برقراری تماس چشمی اجتناب می‌کند، گاهی اوقات این مسئله می‌تواند نشانه‌ای از مشکلی بزرگ‌تر باشد. عدم برقراریتماس چشمیممکن است نشانه‌ی هشدار اولیه‌ی اوتیسم یا مشکلات روانی از قبیلاضطراب،افسردگی، و حتی اسکیزوفرنیباشد. در هر حالت، ارزیابی کامل نوزاد توسط یک فرد متخصص ضرری به همراه ندارد – حتی اگر در نهایت پزشک مسئله‌ی نگران کننده‌ای را تشخیص ندهد.

وقتی صحبت از احتمال وجود مشکلات روانی به میان می‌آید، نوزادان‌ و والدین‌شان، هر دو، از تشخیص و مداخله‌ی به موقع در بیماری نفع خواهند برد. مراجعه نزد افراد متخصص می‌تواند فرایندی طولانی مدت و فرسایشی باشد؛ از این رو، شروع اقدامات درمانی به محض بروز و مشاهده‌ی علائم بیماری بسیار عقلانی است.

ابتلای والدین به بیماری روانی

اگر یکی از والدین نوزاد (یا هر دو) مبتلا به بیماری روانی (از جمله افسردگی پس از زایمان) باشند، خطر ابتلای این نوزاد به مشکلات روانی مشابه، قطعا بالاتر خواهد بود. این مسئله ممکن است دلایل ژنتیکی داشته باشد، یا به خاطر بی‌ثباتی و تحولات هیجانی باشد که ممکن است در طول دوران نوزادی و کودکی اتفاق بیفتند.

خوشبختانه، جهت کمک به کاهش عوامل خطر بروز مشکلات روانی برای کودک، اقدامات بسیاری می‌تواند صورت داد؛ از جمله

الف. عدم پنهان‌سازی بیماری والدین یا عدم تظاهر به این‌که همه چیز خوب پیش می‌رود. این مسئله بسیار مهم و حیاتی است. هر چه کودک اطلاعات بیش‌تری درباره‌ی بیماری والدین داشته باشد، احتمال افزایش اضطراب وی در این خصوص کم‌تر می‌شود.

ب. ایجاد محیطی باثبات و برنامه‌ی روزانه‌ای پیش‌بینی پذیر برای نوزاد / کودک. وقتی والدین (یا یکی از آن‌ها) از بیماری روانی رنج ببرد، عملی کردن این مسئله بسیار دشوار خواهد بود.

پ. دریافت مشاوره یا حتی اقدام برای روان‌درمانی. صحبت کردن با یک متخصص می‌تواند برای والدین و کودک، به اندازه‌ی یک دنیا تفاوت مثبت ایجاد کند.

ت. ترغیب به ایجاد و پرورش رابطه‌ی میان کودک و پدر یا مادری که دچار بیماری روانی است. دریافت عشق از سمت والدین برای کودک بسیار لازم و حیاتی است؛ حتی اگر والدین (یکی از آن‌ها یا هر دو) دچار بیماری باشند.

ث. معرفی مدل‌های سالم و بالغی از افراد بزرگسال به نوزاد / کودک، و هم‌زمان ترغیب وی به ایجاد رابطه با افراد هم سن و سال در خارج از خانه. این کار به کودک کمک می‌کند حس قدرتمندی از خود ایجاد کند.

مشکلات شدید خواب

بیدار شدن نوزاددر طول شب برای غذا خوردن، تعویض پوشک، و در آغوش گرفته شدن مسئله‌ای کاملا طبیعی است. با این حال، تفاوت برجسته‌ای میان الگوهای بیدار شدن معمولی برای غذا و تعویض پوشک، و ابتلا به اختلال واقعی خواب وجود دارد. طبق نتایج مطالعات علمی،۲۰ الی ۴۰ درصدتمام نوزادان و خردسالان، به نوعی، دچار مشکلات خواب هستند – اگرچه این مشکلات لزوما شامل اختلالات بالینی خواب نمی‌شوند.

مشکلات خواببه صورت غیر قابل انکاری با بیماری روانی در ارتباط هستند. در حقیقت، پژوهشگران نروژی دریافته‌اند، اختلالات خواب در نوزادان می‌تواند پیامدهای بلند مدتی داشته باشند و حتی ممکن است نشانه‌ای از بروز مشکلات روانی در آینده باشند. بنابراین، آیا عادات نامناسب خواب به مشکلات روانی منجر می‌شوند یا مشکلات روانی باعث بروز مشکلات خواب می‌شوند؟ پژوهشگران معتقدند هر دو عامل بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند و می‌توانند به ایجاد چرخه‌ی معیوب بی‌پایانی منجر شوند.

شایع‌ترین اختلال خوابی که در نوزادان و کودکان تشخیص داده می‌شود، بی‌خوابی است – در اثر این اختلال، کودکان با دشواری به خواب می‌روند و هنگامی که می‌خوابند، ممکن است به آسانی از خواب بیدار شوند. سایر مشکلات مربوط به خواب عبارت هستند از پُر خوابی (کودک می‌خواهد دائما بخوابد) و خواب‌پریشی (دچار شدن به کابوس، ترس‌های شبانه، و خواب‌گردی).

گردآورنده: الهام معتمدی