پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که وقتی بدن استخوان بیش از حد از دست می‌دهد، و در عوض استخوان بسیار کمی می‌سازد، رخ می‌دهد. در نتیجه، استخوان‌ها ضعیف می‌شوند و ممکن است در اثر سقوط و یا در موارد جدی و شدید در اثر عطسه یا ضربه‌های جزئی، شکسته شوند. پوکی استخوان به معنی “استخوان متخلخل است.” در زیر میکروسکوپ، استخوان سالم مانند لانه زنبور به نظر می‌رسد. اما وقتی که پوکی استخوان رخ می‌دهد، سوراخ‌ها و فضاهای موجود در این اشکال لانه زنبوری، بسیار بزرگ‌تر از استخوان سالم هستند. استخوان‌های پوک، تراکم یا جرم خود را از دست داده و ساختار و بافت غیر طبیعی دارند. همراه با کاهش تراکم استخوان‌ها، آنها تضعیف می‌شوند و احتمال بیشتری دارد که شکسته شوند. اگر شما 50 سال یا بیشتر دارید و دچار شکستگی استخوان شده‌اید، از پزشک خود بخواهید یک آزمایش بررسی تراکم استخوان را برای شما تجویز کند. یک فرد اغلب آگاه نیست که ممکن است پوکی استخوان داشته باشد. اما گاهی اوقات علائم اختلالی وجود دارد. که آنها عبارتند از:

• کمر درد
• کوتاه شدن تدریجی قد و دولا شدن به همراه با آن
• شکستگی‌های ستون فقرات، مچ دست یا ران

پوکی استخوان چیست؟

استخوان از یک پوسته بیرونی تشکیل شده است که به نام استخوان کورتیک شناخته شده و یک مش درون استخوان تراپالیک دارا است. این مش داخلی اندکی شبیه لانه زنبور به نظر می‌رسد. استخوان بافتی زنده است و دائما در حال تغییر است. استخوان با افزایش سن، فرسوده می‌شود، این استخوان فرسوده ایجاد شده سپس توسط استئوکلاست‌ها تجزیه می‌شود. این استخوان تجزیه شده، توسط سلول‌هایی به نام استئوبلاست‌ها جایگزین می‌شود. این فرایند، گردش استخوان نامیده می‌شود و به طور مداوم اتفاق می‌افتد. در یک کودک این ساخت و ساز مجدد استخوانی برای کل بدن در طی 2 سال کامل می‌شود. در بزرگسالان این فرایند بین 7 تا 10 سال طول می‌کشد. وقتی که ما بزرگ‌تر می‌شویم، معمولا حدود اواسط دهه 30، این تولید استخوان توسط استئوبلاست‌ها کند می‌شود، یعنی استخوان شکسته می‌شود اما بازسازی نمی‌شود، در نتیجه منجر به کاهش مقدار استخوان و در نهایت پوکی استخوان می‌شود. این کاهش تراکم استخوانی برای زنان بعد از یائسگی حتی بیشتر است.

کارهای بسیاری وجود دارد که یک فرد می‌تواند انجام دهد تا استخوان‌های سالم مجددا ساخته شوند، ساده‌ترین و بهترین راه از طریق ورزش است. انجام ورزش بر روی قدرت تحمل وزن استخوان‌ها تاثیر می‌گذارد و این امر به آنها کمک می‌کند تا قوی‌تر شوند و به همین علت انجام برخی از تمرینات ایروبیک و یا ورزش دو، سودمند است. بدیهی است، اگر بیمار پوکی استخوان داشته باشید، و از نوع شدید باشد، انجام ورزش‌های شدید توصیه نمی‌شود، اما هنوز هم باید فعال باشید و ورزش کردن به طور عمومی توصیه می‌شود، بنابراین شنا، پیاده روی، باغبانی و تای چی مفید خواهد بود.

رژیم غذایی نیز یک عامل کمک کننده است، خوردن مقدار زیادی میوه و سبزی و همچنین غذاهای نشاسته‌ای، و همچنین لبنیات، بسیار مفید خواهد بود. اطمینان حاصل کنید که پروتئین کافی در رژیم غذایی شما گنجانده شده است، بنابراین رژیم شما باید حاوی گوشت، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، توفو و غیره باشد. بخشی دیگر از رژیم غذایی شما که ممکن است روی استخوان‌ها تاثیر بگذارد این مسئله است که آیا سیگار می‌کشید یا خیر. سموم حاصل از مصرف سیگار باعث آسیب به استئوبلاست‌ها می‌شود و بنابراین تولید سلول‌های استخوانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نوشیدن مواد الکلی بیش از حد نیز باعث آسیب به استخوان می‌شود و احتمال افتادن را افزایش می‌دهد که منجر به شکستگی می‌شود.

ویتامین D بسیار مهم است زیرا به بدن کمک می‌کند که کلسیم مورد نیاز را جذب کند، 99 درصد از کلسیم موجود در بدن یک فرد در استخوان ذخیره می‌شود. بهترین منبع ویتامین D از خورشید است، بنابراین توصیه می‌شود در معرض خورشید قرار بگیرید و در مورد تامین آن می‌توانید از مکمل نیز استفاده کنید، در صورتی که نمی‌توانید در معرض خورشید باشید، یا باید برای دلایل فرهنگی یا مذهبی از پوشش استفاده کنید.

علائم پوکی استخوان

پوکی استخوان اغلب به عنوان یک بیماری خاموش نامیده می‌شود زیرا از دست دادن استخوان بدون علائم رخ می‌دهد. افراد ممکن است ندانند که پوکی استخوان دارند تا زمانی که استخوان‌هایشان ضعیف شود، فشار ناگهانی، ضربه زدن و یا افتادن باعث ایجاد شکستگی در مفصل ران و یا شکستن مهره می‌شود. مهره‌های شکسته ممکن است در ابتدا بادرد شدید در پشت، کوتاه شدن قد یا تغییر شکل ستون فقرات مانندکیفوز(وضعیت دولا شدن شدید) احساس شده یا دیده شود.

تشخیص پوکی استخوان

پس از ارزیابی جامع پزشکی، پزشک ممکن است توصیه کند که میزان توده استخوانی شما اندازه گیری شود. آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) یک شاخص مهم در سلامت استخوان شماست. آزمایشات BMD می‌تواند پوکی استخوان را شناسایی کند، خطر ابتلا به شکستگی استخوان را تعیین کند و پاسخ شما را به درمان برای پوکی استخوان، اندازه گیری کند. بیشترین تست BMD با جذب سنجش اشعه ایکس یا آزمون DXA مرکزی انجام می‌گیرد. این تست بدون درد است- کمی شبیه تست اشعه ایکس است، اما در معرض اشعه قرار گرفتن برای این آزمایش بسیار کمتر است. این تست می‌تواند تراکم استخوان را در لگن و ستون فقرات اندازه گیری کند. تست BMD می‌تواند:

• استخوان‌های کم تراکم را قبل از شکستگی تشخیص دهد.
• تشخیص پوکی استخوان را اگر قبلا یک یا چند شکستگی داشته باشید، تأیید کند.
• احتمال شکستگی در آینده را پیش بینی کنید.
• تعیین میزان از دست دادن تراکم استخوان و بررسی اثرات درمان، اگر آزمون در فواصل یک سال یا بیشتر انجام شود.

درمان پوکی استخوان

درمان پوکی استخوان برنامه جامعی دارد که شامل تمرکز بر تغذیه مناسب، ورزش و رعایت مسائل ایمنی برای جلوگیری از افتادن است که ممکن است باعث شکستگی شود. علاوه بر این، پزشک شما ممکن است دارویی تجویز کند تا به کاهش استخوان‌ها، افزایش تراکم آنها و کاهش خطر شکستگی کمک کند.

عوامل خطر آفرین

عوامل خطری که شما نمی‌توانید آنها را تغییر دهید:

• جنسیت:شانس ابتلا به پوکی استخوان اگر شما یک زن هستید، بیشتر است. زنان بافت استخوانی کمتری دارند و به دلیل تغییراتی که با یائسگی اتفاق می‌افتد، پوکی استخوان سریع‌تر از مردان ایجاد می‌شود.
• سن:افزایش سن، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. با کهولت سن استخوان‌های شما ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود.
• اندازه بدن:زنان ریز و لاغر اندام در معرض خطر بیشتری هستند.
• نژاد:زنان قفقازی و آسیایی بیشترین احتمال خطر را دارند. زنان آفریقایی تبار و اسپانیایی مستعد خطر کمتری هستند.
• سابقه خانوادگی:بخشی از خطر شکستگی ممکن است مربوط به عوامل ارثی باشد. به نظر می‌رسد افرادی که والدینشان سابقه شکستگی دارند، تراکم توده استخوانی کمتری داشته و ممکن است بیشتر در معرض شکستگی قرار بگیرند.

عوامل خطر آفرینی که شما می‌توانید آنها را تغییر دهید:

• هورمون‌های جنسی:جلوگیری از دوره قاعدگی (آمنوره)، کاهش سطح استروژن (یائسگی) و سطح پایین تستوسترون در مردان می‌تواند سبب پوکی استخوان شود.
• بی‌اشتهایی عصبی:این اختلال در خوردن با ترس غیر منطقی از افزایش وزن، خطر ابتلا بهپوکی استخوانرا افزایش می‌دهد.
• مصرف کلسیم و ویتامین D:رژیم غذایی که دارای کلسیم و ویتامین D کم است، موجب افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می‌شود.
• مصرف دارو:استفاده طولانی مدت از داروهای خاصی نظیر گلوکوکورتیکوئیدها و برخی از داروهای ضد انعقادی می‌تواند منجر به از دست رفتن تراکم استخوان و شکستگی شود.
• سبک زندگی:یک شیوه زندگی غیر فعال یا استراحت مطلق، باعث تضعیف استخوان می‌شود.
• سیگار کشیدن:سیگار کشیدن برای استخوان‌ها و همچنین قلب و ریه‌ها مضر است.
• مصرف الکل:مصرف بیش از حد الکل باعث افزایش خطر شکستگی استخوان و آسیب پذیری می‌شود.

پیشگیری از پوکی استخوان

برای رسیدن به حداکثر توده استخوانی و ادامه یافتن ساخت بافت استخوانی جدید که با افزایش سن کاهش می‌یابد، شما باید عوامل متعددی را در نظر بگیرید.

• کلسیم:تامین نامناسب کلسیم در طول زندگی، باعث افزایش پوکی استخوان می‌شود. بسیاری از مطالعات منتشر شده نشان می‌دهد که مصرف کم کلسیم همراه با کمبود تراکم استخوان، کاهش سریع تراکم استخوان و افزایش میزان شکستگی‌ها همراه است. نظرسنجی‌های تغذیه‌ای ملی نشان می‌دهد که بسیاری از مردم کمتر از نصف کلسیم توصیه شده را مصرف می‌کنند که برای ساخت و حفظ استخوان‌های سالم، مورد نیاز است. منابع غذایی دارای کلسیم شامل محصولات لبنی کم چرب مانند شیر، ماست، پنیر و بستنی می‌باشند. سبزیجات تیره رنگ، گیاهان برگ دار، مانند کلم بروکلی و اسفناج؛ ساردین‌ها و ماهی قزل آلا، توفو؛ بادام‌ها؛ و غذاهای غنی شده با کلسیم، مانند آب پرتقال، غلات و نان، هستند. بسته به میزان کلسیمی که هر روز از غذا دریافت می‌کنید، ممکن است نیاز به مکمل کلسیم داشته باشید.
  نیاز به کلسیم در طول زندگی تغییر می‌کند. تقاضای بدن برای کلسیم در دوران کودکی و نوجوانی بیشتر است، همچنین زمانی که اسکلت به سرعت در حال رشد است و در دوران بارداری و تغذیه با شیر مادر نیز این میزان نیاز به کلسیم افزایش می‌یابد. زنان بعد از یائسگی و مردان مسن نیز نیاز به مصرف کلسیم بیشتری دارند. همچنین با افزایش سن، بدن شما کمتر کلسیم و سایر مواد مغذی را جذب می‌کند. بزرگسالان سالمند نیز به احتمال زیاد به مشکلات پزشکی مزمن دچار شده و از داروهایی که ممکن است جذب کلسیم را مختل کنند، مصرف می‌کنند.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”