مجموعه:بیماری ها و راه درمان

همه ساله در فصول سرد و معتدل بيماريهاي عفونيدستگاه تنفس فوقانيشيوع مي يابد و در اين بين عفونت و درگيري لوزه ها از موضوعات سؤال برانگيز است. در اين رابطه نكاتي راجع به ساختار، بيماريها و درمان بيماريهاي لوزه ارائه مي شود.

ساختار لوزه ها

لوزه ها بخشي از سيستم لنفاوي بدن و قسمتي از حلقه لنفي والداير هستند كه اين حلقه به صورتي دايره وار دور تا دور قسمت انتهايي دهان را در برمي گيرد و شامل لوزه هاي حلقي، زباني و لوزه سوم يا آدنوييد و بافتهاي لنفي كف حلق است. در هر صورت بحث اصلي در اين بين راجع به دو توده لنفي طرفين حلق يا لوزه هاي حلقي است.

عفونت حلق و لوزه

(تانسيلوفارنژيت ها يا فارنژيت فوليكولر حاد)

عفونت حاد حلق و لوزه مي تواند در هر سني اتفاق افتد ولي در سنين زير 10 سال شايع تر است. عفونت از طريق تماس نزديك و قطرات بزاق قابل انتقال است. عامل ميكروبي اصلي در اين بيماري باكتري استرپتوكوك بتا همولييتيك گروه A است ولي عوامل ميكروبي ديگر نيز مي توانند عامل بيماري باشند ولي در كل شايع ترين علت گلو درد ويروسها هستند.

علائم بيماري

گلودرد:كودكان كم سن و سال، نوزادان و هر بيماري كه قدرت اظهار شكايت را ندارد ممكن است از خوردن امتناع كند.

درد گوش:به علت عصب گيري حسي مشترك حلق و مجراي گوش و يا عفونت همزمان گوش و حلق.

سردرد و بي حالي:در معاينه معمولا تب، زبان باردار و احتقان و تورم گلو، بزرگي لوزه ها و وجود اگزوداي سفيد رنگ در تمام يا قسمتي از لوزه و نهايتا تورم غدد لنفاوي ديده مي شود.

در كنار عفونت حاد لوزه، التهاب و عفونت مزمن لوزه ها نيز شناخته شده است و از علائم آن گلو درد مكرر، التهاب و تورم مكرر لوزه ها يا عدم بهبودي گلودرد است كه در اين وضعيت مي توان عامل عفوني را توسط روشهاي آزمايشگاهي تشخيص داد.

بيماري هايي كه علائم عفونت حلق و لوزه را تقليد مي كنند

بيماريهايي چون ديفتري، مونو نوكلئوز عفوني، آنژين ونسان و مخملك علائم عفونت حلق و لوزه را تقليد مي كنند و از آنجا كه درمان اين بيماريها (غير از مخملك) با يكديگر متفاوت است، ضروري است در ابتدا به تشخيص صحيح رسيده سپس درمان را شروع كرد.

عوارض عفونت لوزه ها

مهمترين عواملي كه باعث عفونت لوزه ها مي شود شامل: آبسه دور لوزه، عفونتهاي ريوي، تب روماتيسمي (در اصطلاح عام روماتيسم قلبي)، گلومرولونفريت حاد يا التهاب و عفونت در كليه است.

درمان عفونت در لوزه ها

براي درمان عفونت در لوزه ها يكي از روشهاي زير پيشنهاد مي شود:

الف- درمان طبي:پس از اثبات عفونت باكتريايي لوزه ها مي توان درمان با آنتي بيوتيك را شروع كرد. درمان اساسي عفونت استرپتوككي حلق و لوزه كه عامل اصلي ابتلا به تب روماتيسمي و گلومرولونفريت است. پني سيلين است كه به صورتهاي خوراكي يا تزريقي قابل تجويز است كه بنا به صلاحديد پزشك و با توجه به شرايط سني و شغلي بيمار و فرهنگ مصرف داروي بيمار صورت مي گيرد و در صورت حساسيت بيمار به اين دارو جايگزين هايي چون اريترومايسين و تتراسايكلين مورد استفاده قرار مي گيرد.

ب- درمان جراحي لوزه ها:عمل جراحي در لوزه هاي حلقي به علل مختلف پيشنهاد مي شود كه برخي از مهمترين اين دلايل به شرح زير هستند:

1- شخصي كه به علت عفونتهاي چركي مكرر لوزه روزهاي زيادي از مدرسه و كار را از دست بدهد و با درمان طبي بهبود يابد (تعداد دفعات ابتلا به عفونت ميزان مطلقي نيست ولي برخي از مكاتب ابتلاي بيشتر از 6 بار در سال به عفونت چركي لوزه را ملاك عمل مي دانند.)

2- كودكي كه به خاطر عفونت چركي مكرر لوزه ها تب و تشنج ناشي از تب داشته باشد ممكن است از اين عمل جراحي به منظور حذف يكي از عوامل مهم تشنج ناشي از تب سود ببرد.

3- كودكاني كه در اثر عفونت و التهاب شديد لوزه ها، تنفس و بلع شان مختل شود تحت عمل جراحي لوزه قرار مي گيرند.

4- بيماراني كه آبسه دور لوزه دارند.

5- حاملان ميكروب ديفتري (ديفتري لوزه ها و حلق را درگير مي كند.)

6- در سرطان لوزه نيز برداشتن لوزه ها توصيه مي شود.

اما هميشه سؤال اين نيست كه چه لوزه هايي بايد عمل شوند، اين سؤال كه چه لوزه هايي نبايد مورد عمل جراحي قرار گيرند نيز به همان اندازه مهم است كه اين موارد نيز به طور خلاصه عنوان مي شوند.

1- در صورتي كه بيمار نقص ايمني مثل هيپوگاما گلبولينمي و يا اختلالات خوني داشته باشد.

2- در زمان عفونت حاد ريه و راههاي هوايي، حلق و حنجره و...

3- در زمان شيوع فلج اطفال كه معمولا اين شيوع در تابستان و اوايل پاييز بيشتر است لذا بهتر است عمل لوزه براي حتي الامكان در اين فصول انجام نشود.

4- در صورت بزرگ شدن لوزه ها بدون اين كه راه هوايي مسدود شده باشد.

5- وجود و گير كردن ذرات غذا در حفره هاي لوزه كه در اين مورد نيز نيازي به عمل جراحي نيست.

در تمام موارد فوق نظر قطعي با پزشك معالج است و ديگر اين كه برداشتن لوزه ها تأثير چنداني در كم كردن عفونت هاي مجاري تنفسي فوقاني ندارد و اعضاي لنفي در گلو نقش مهمي در ايمني بدن دارند. در هر صورت مطالب فوق در حد امكان خلاصه و ساده عنوان شد و اميد است مورد استفاده خواننده واقع شود. بديهي است اطلاعات تكميلي را همكاران محترم پزشك به بيماران خود ارائه خواهند كرد.

منبع:tebyan.net