درمان‌های جدید واریس

ممکن است برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در کودکی با کنجکاوی به جوراب‌های ضخیم یکی از بستگان مسن خود که رگه‌های آبی و مارپیچ روی پوست پای خود را پوشانده بود خیره شده باشید. این رگ‌های خونی که با عنوان وریدهای واریسی شناخته می‌شوند، خون را از پاها به قلب بازمی‌گردانند.
دکتر رابرت ای ویس، این‌گونه بیان می‌کند که در واقع سیستم وریدی در پاها عمیق‌تر است. این خبر خوبی است، زیرا اگر رگ‌های سطحی شروع به متورم و برآمده‌شدن کنند، بدون ایجاد اختلال در گردش خون در پاها می‌توان آنها را برداشت یا از بین برد.

در موسسه ملی بهداشت تخمین زده‌ شده است که ۶۰ درصد از زنان و مردان از نوعی اختلال وریدی رنج می‌برند. یک‌چهارم مبتلایان به واریس، مردان هستند، اگرچه دکتر ویس خاطرنشان می‌کند که تقریباً همیشه زنانی وجود دارند که برای درمان رگ‌های موسوم به عنکبوتی به دنبال کمک هستند.
رگ‌های عنکبوتی، خطوط ظریف‌تر به رنگ‌های قرمز یا آبی هستند که بر روی سطح پوست شبیه به تارهای عنکبوت ظاهر می‌شوند و نوعی خفیف از رگ‌های واریسی هستند که می‌توانند باعث افزایش اثرات ناخوشایند در این وضعیت شده یا باعث بروز مشکلاتی برای مسئله زیبایی شوند. با قرار گرفتن در معرض آفتاب که باعث از بین رفتن کلاژن در پوست می‌شود این وضعیت ممکن است وخیم‌تر شود.

واریس

هر دو وضعیت رگ‌های واریسی ورگ‌های عنکبوتیزمانی ایجاد می‌شوند که دریچه‌های موجود جهت جلوگیری از بازگشت خون از سمت قلب و برگشت به پا ضعیف شده و یا از بین رفته باشند. چراکه این امر باعث منبسط شدن رگ‌ها و نفوذ تدریجی خون در مچ و بافت پا و ایجاد تورم در آن ناحیه می‌شود.
اگر از اثر ظاهری این به ‌اصطلاح “مار بنفش” بگذریم، رگ‌های واریسی می‌توانند در طول شب دچار گرفتگی یا تپش شوند. در این وضعیت آن‌قدر خون در پاها جمع می‌شود که باعث می‌شود سنگینی بسیار زیادی در پاها احساس شود. اگر مایعی شفاف از رگ‌های منبسط‌شده به بافت‌های داخل بدن منتقل شود، می‌تواند جلوی گردش خون در پوست بگیرد و باعث ایجاد ورم،خارشیا حتی زخم دردناک شود.

چه عواملی باعث ایجاد واریس می‌شوند؟

دکتر ویس عقیده دارد علت دقیق این به‌اصطلاح هنر نقاشی ناخواسته توسط بدن، مشخص نیست، اما گرایش ژنتیکی به سمت تضعیف دریچه‌های رگ‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. هورمون‌ها نیز در این رابطه اثرگذار هستند. هورمون‌ها همچنین عامل افزایش شیوع این بیماری در زنان هستند. عواملی مانند بلوغ،بارداری(زنان باردار بسیار مستعد هستند) ویائسگیو همچنین مصرف استروژن، پروژسترون و قرص‌های ضدبارداری می‌توانند دریچه رگ‌ها را تضعیف کرده و گردش خون در پا را مختل کنند.
دکتر ویس معتقد است که در دوران بارداری، با افزایش حجم خون مادر برای خودش و جنین او می‌تواند باعث منبسط شدن رگ‌ها شود. زمانی که خانم باردار زیاد می‌نشیند خون به سهولت به سمت قلب باز نمی‌گردد (رگ‌های واریسی که در دوران بارداری ظاهر می‌شوند تورم در آنها معمولاً در طی سه ماه کاهش می‌یابد، اگرچه ممکن است در بارداری‌های بعدی مجدداً این وضعیت عود کند و گاهی هم باقی بماند).

بالا رفتن سن،چاقیو ایستادن طولانی‌مدت نیز می‌تواند باعث ایجاد تورم در رگ‌های پا شود.

تشخیص و درمان واریس

اگر مادر یا مادربزرگ شما تحت درمان واریس قرار گرفته است و از نظر شما درمان آن از خود بیماری بدتر بوده است، خوشبین باشید. زمان در حال تغییر است. دکتر ویس عقیده دارد: “اکنون ما از سونوگرافی مضاعف برای بررسی سیستم گردش خون در ساق پا استفاده می‌کنیم.” این به معنای گرفتن عکسی دقیق و به‌صورت دوبعدی است به‌جای آنکه پزشک با دستگاه داپلر به صدای جریان خون در پای بیمار گوش کند تا متوجه شود که چه رگ‌هایی و در کدام قسمت، تحت تأثیر این مشکل قرار دارند.

دکتر سندی اس تیساو، متخصص پوست و مو می‌گوید: سونوگرافی مضاعف (Duplex) نیز می‌تواند در این راستا سودمند باشد. او معتقد است این امر به آن دلیل است که آگاهی از جای دقیق رگ‌های آسیب‌دیده می‌تواند به پزشک کمک کند تا از روش درمانی مناسب استفاده کند.
در گذشته، ابزار فلزی انعطاف‌پذیری در رگ موجود در کشاله ران وارد می‌شد، از رگ عبور کرده و از انتهای دیگر خارج می‌شد، یعنی جایی که یک کلاهک فلزی روی آن متصل شده بود. سپس این ابزار از میان پا به ‌عقب کشیده شده و رگ را از طریق برش ایجادشده در کشاله ران خارج می‌کرد. با برداشتن این رگ، سیستم گردش خون در نواحی عمیق‌تر عمل کرده و رگ‌های برجسته دیگر قابل‌مشاهده نبودند.

اکنون دیگر به‌ندرت برای انجام این کار در بدن برش ایجاد می‌شود. دکتر تیساو ادعا می‌کند “ما در واقع مرزهای پیشرفت را درنوردیده‌ایم!” امروزه پزشک یک کاتتر نازک (میل جراحی بول) را به داخل رگ آسیب‌دیده و تمام بخش داخلی رگ وارد می‌کند، که لومن نامیده می‌شود و توسط امواج رادیویی گرم می‌شود و در نتیجه کلاژن سخت در دیواره رگ را خرد می‌کند و باعث فروپاشی و جذب مجدد آن می‌شود. ابتدا باید بیمار بی‌هوش شده و از سرم مایع برای او استفاده شود تا روند این عمل بدون درد انجام شود و در عین ‌حال خون با فشار از داخل رگ خارج شود. زخم ایجادشده تقریباً غیرقابل مشاهده است، اگرچه ممکن استکبودیبه وجود آید و ۸ هفته طول بکشد تا رگ تخریب‌شده مجدداً جذب شود.

از لیزرها همچنین برای ارسال پیوسته نور متمرکز به داخل رگ و از بین بردن آن استفاده می‌شود. زمانی که لیزر به پوست برخورد می‌کند در بیمار احساس ناراحتی به وجود می‌آورد اما پزشک به‌سرعت پوست را خنک می‌کند. دکتر ویس در مورد تکنیک جدید دیگری به نام اسکلروتراپی فوم توضیح می‌دهد. در این شیوه از عاملی با عنوان کف مواد شوینده مانند امولسیون استفاده می‌شود. به‌طوری‌که کف به داخل رگ دچار مشکل تزریق ‌شده و به‌تدریج باعث می‌شود که دیواره‌ها متورم شده و به هم بچسبند و باعث مسدود شدن آن رگ می‌شوند. به ‌این‌ ترتیب جریان خون در سیستم‌های وریدی عمیق‌تر ادامه پیدا می‌کند.

بااین‌حال تیساو می‌گوید که او استفاده از اسکلروتراپی فوم را برای رگ‌های عنکبوتی ترجیح می‌دهد. به گفته وی، رگ‌های واریسی حاوی عروق متورم بزرگ‌تر هستند و به درمان تهاجمی‌تری نیاز دارند.

یکی دیگر از تکنیک‌های قدیمی که هنوز هم غالباً مورد استفاده قرار می‌گیرد، فلبکتومی سیار نامیده می‌شود، که در آن رگ با وسیله‌ای قلاب مانند خارج می‌شود. انجام این عمل سریع است. پس از اتمام عمل دیگر نیازی نیست که منتظر جذب مجدد رگ شویم. دکتر ویس می‌گوید: “بعضی از مردم هنوز هم ترجیح می‌دهند برای بهبودی و جذب رگ مدتی را استراحت کنند”.

در چه شرایطی خون لخته می‌شود؟ پزشکان ترجیح می‌دهند این روش‌ها را روی افرادی انجام دهند که توانایی مقابله با لخته شدن خون به‌طور طبیعی را داشته باشند. افرادی که دارویآسپرینیاوارفارینمصرف می‌کنند نیاز به توجه ویژه دارند.

در پاسخ به این پرسش که آیا امکان بازگشت واریس وجود دارد یا خیر، باید بگوییم بله، این احتمال وجود دارد. دکتر ویس معتقد است: “درصورتی‌که فردی به لحاظ سابقه ژنتیکی مستعد این مشکل باشد، ممکن است این بیماری به‌صورت خفیف‌تر در او بروز پیدا کند، اگرچه حتی ممکن است عاری از بیماری نیز باشد.” و فرد می‌تواند در صورت لزوم روش درمانی دیگری را اتخاذ کند.

آیا درمان‌های کلی‌نگرانه می‌توانند کمک کنند؟

در موقعیتی که مادربزرگ خانواده تمایل دارد به پزشک مراجعه کند و مادر خانواده به سراغ داروهای موجود در منزل می‌رود، مبتلایان جوان‌تر به فروشگاه‌های عرضه مواد غذایی سالم مراجعه می‌کنند. مالی کیمبال متخصص تغذیه ورزشی،رژیم غذاییباکربوهیدراتکم و سرشار ازفیبررا برایکاهش وزنو تقویت تمام سیستم‌های گردش خون توصیه می‌کند.

او معتقد است که مصرف ۱۰۰میلی‌گرم کوآنزیم به گردش خون و اکسیژن‌رسانی به بافت کمک می‌کند. روغن‌هایامگا۳(روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم) به حفظ خاصیت ارتجاعی رگ‌های خونی کمک می‌کنند. همچنین می‌توان از ژنگو وویتامین Kبرای ترمیم رگ‌های واریسی استفاده کرد. کیمبال معتقد است “شما می‌توانید با دوز ۶۰ میلی‌گرم، دو بار در روز مصرف ژنگو را شروع کنید و این میزان را به ۱۲۰ میلی‌گرم دو بار در روز افزایش دهید.” با این‌ حال دکتر تیساو و دکتر ویس هر دو در مورد مصرف ژنگو تردید دارند. تیساو می‌گوید: “هیچ ارزیابی رسمی در مورد اثرات آن بر روی واریس انجام ‌نشده است.” وی می‌افزاید: اگر به میزان طبیعی ویتامین K در بدن فرد وجود داشته باشد، دیگر نیازی به میزان بیشتر آن نیست.

دکتر ویس توصیه می‌کند، بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد واریس در صورتی‌که دیگر اعضای خانواده به آن مبتلا باشند، عدم ایستادن به مدت طولانی است. نکات دیگر شامل موارد زیر هستند:

• باید از نشستن به‌صورت چهارزانو خودداری شود، چراکه فشار بسیار زیادی به رگ‌ها وارد می‌کند.
• هنگام استراحت، باید پاها بالا نگه‌داشته شوند. این امر خصوصاً در مورد زنان باردار لازم است.
• اگر فرد سوار هواپیما بوده و سفر هوایی طولانی را پشت سر می‌گذارد باید هر یک ساعت از جای خود بلند شده و کمی پیاده‌روی کند. این امر در خصوص نشستن پشت میز رایانه نیز صدق می‌کند.
• پوشیدنجوراب‌های بلند مخصوص درمان واریس برای هر فردی که دارای رگ‌های واریسی قابل‌مشاهده است یا برای افرادی که عمل داشته‌اند توصیه می‌شود. تیساو می‌گوید: “این جوراب‌ها را در ساعات بیداری بپوشید.”