فیروزه و معادن تشکیل آن (بخش دوم)

به گفته مقاله گذشته، فاز فلوئید موجود در دانه‌های فیروزه ای وجود دارد که درجه حرارت همگن شدن را 90 تا 190 درجه سانتیگراد (194 تا 374 درجه فارنهایت) افزایش می‌‌دهد که این مسئله نیاز به توضیح کاملی دارد. فیروزه تقریبا همیشه کریستوفسکی و عظیم است و هیچ شکل خارجی مشخصی ندارد. بلورها، حتی در مقیاس میکروسکوپی، بسیار نادر هستند و انسان با دیدن آن هاست که می‌تواند به وجود خدای با این عظمت پی ببرد.

به طور معمول، اشکال این کانی‌های ارزشمند پر از شكستگی و یا خط و خطوط زیباست. و بیشتر آن‌ها دارای نقش و نگارهای بسیار زیبایی هستند. فیروزه ممکن است به طور مساوی جایگزین فلدسپات، آپاتیت و سایر مواد معدنی یا حتی فسیل‌ها شود. فیروزه استخوانی یک نوع استخوان فسیلی یا عاج است که به طور سنتی تصور می‌‌شود که توسط فیروزه یا مواد معدنی فسفات مشابه مانند فسفات آهن ویویانیت تغییر یافته است. همگام سازی با دیگر مواد ثانویه مس مانند کریکولا نیز رایج است.

رخداد

فیروزه یکی از نخستین جواهرات معدنی بود و در حالی که بسیاری از سایت‌های تاریخی از بین رفته اند، برخی هنوز به توصیف و یا حتی فروش این سنگ ارزشمند مشغول هستند. این‌ها همه عمدتا، به دلیل گستردگی و دور بودن رسوبات فصلی بوده و هر کدام از آن‌ها زیبایی به خصوصی دارند. اکثر آنها با دست یا با مکانیزاسیون کم یا بدون آن کار می‌‌کنند. با این حال، فیروزه اغلب به عنوان یک محصول جانبی و بسیار زیبا معرفی شده که در ایالات متحده آمریکا نیز از ارزش به خصوصی برخوردار است.

تولید سنگ فیروزه در ایران

حداقل 2000 سال پیش در ایران، در قسمت‌های غربی آن، منبع مهمی از فیروزه وجود داشت که در ابتدا توسط ایرانیان به نام "پیروزه" به معنای "پیروزی" و بعد از آن پس از حمله اعراب به ایران " فیروزه" نامگذاری شده است. در معماری ایران، فیروزه ای آبی برای پوشش گنبدهای کاخ‌های ایرانی استفاده می‌شد زیرا رنگ آبی نمادی از بهشت بر روی زمین بود و از نظر روان شناسی حس خوبی را به افراد بازدیدکننده منتقل می‌نمود.

این کانی که به طور طبیعی به رنگ آبی روشن است و با تغییر دما گاهی رنگ خود را از دست می‌دهد، محدود به یک منطقه معدن‌کاری شده در نیشاپور، قله کوهی و علی مرسای که ده‌ها کیلومتر از مشهد فاصله دارد، بوده است. تراکشی فرسوده و شکسته برای فیروزه ای است که در بین لایه‌های لیمونیت و ماسه سنگ یافت می‌‌شود و در میان پایه‌های کوهستانی قرار دارد. این کارها، همراه با شبه جزیره سینا، قدیمی‌ترین مکان‌ها برای تولید این کانی ارزشمند شناخته شده است.

شبه جزیره سینا

از آنجا که حداقل سلسله اول (3000 قبل از میلاد) و احتمالا قبل از آن، سنگ فیروزه توسط مصری‌ها مورد استفاده قرار گرفت و توسط آنها در شبه جزیره سینا، به "کشور فیروزه ای" معروف شد.

شش معدن در این مناطق وجود دارد، که همه معمولا در ساحل جنوب غربی شبه جزیره، به مساحتی حدود 650 کیلومتر مربع وجود دارد. دو مورد از مهم‌ترین این معادن، از دیدگاه تاریخی، عبارتند از سرابیط الخادم، که معتقدند یکی از قدیمی‌ترین معادن معروف است. این معدن حدود 4 کیلومتر از یک معبد باستانی اختصاص داده شده است.

کانی فیروزه ممکن است در ماسه و سنگ یافت ‌‌شود که اساسا در اصل، توسط بازالت متورم شده است. البته این سنگ‌ها معمولا در مناطقی یافت می‌شوند که فعالیت‌های مس و آهن در آن منطقه بیشتر است. معادن سنگ فیروزه در مقیاس بزرگ امروز سودآور نیست، اما سپرده‌ها به صورت پراکنده توسط مردم با استفاده از باروت خانگی ساخته می‌شد. در ماه‌های بارانی زمستان، معدنچیان با خطر فرسایش سیلاب مواجه هستند؛ حتی در فصل خشک، مرگ ناشی از فروپاشی دیوارهای معدن ماسه سنگی به طور ناگهانی مورد سوء استفاده قرار نگرفته است.

رنگ سنگ‌های موجود در شبه جزیره سینا معمولا سبزتر از کانی‌های فیروزه ایرانی است؛ اما طبق تحقیقات زمین شناسان، به نظر می‌رسد که کانی‌های ایرانی بسیار پایدارتر و نسبتا با دوام‌تر باشند. زمانی که نام فیروزه به میان می‌آید اغلب از فیروزه مصری یاد می‌‌شود، اما سنگ‌های شبه جزیره سینا معمولا شفاف‌تر هستند و در زیر میکروسکوپ ساختار سطح آن به رنگ آبی تیره که در مواد دیگر از نقاط دیگر مشاهده نمی‌شود، دیده می‌‌شود.