اطلاعات نادرست دریافت شده پس از یک رویدادسبب تداخل در حافظه فردوایجادخاطرات دروغینمی شود. تحقیقات نشان داده است که معرفی اطلاعات جدید حتی نسبتاً ظریف می تواند تأثیر چشمگیری بر نحوه به خاطر سپردن رویدادهایی که افراد دیده یا تجربه کرده اند داشته باشد.

تاثیر اطلاعات نادرست نشان می دهد که چگونه می توان به راحتی خاطرات را تحت تأثیر قرار داد. همچنین نگرانی هایی را در موردقابلیت اطمینان حافظهایجاد می کند – به ویژه زمانی که از خاطرات شاهدان عینی برای تعیین جرم جنایی استفاده می شود که به آن شهادت شاهدان عینی گفته می شود .

تاثیر اطلاعات غلط چیست؟

الیزابت لوفتوس، روانشناس، که به دلیل مطالعه خاطرات نادرست شهرت دارد، می گوید: “اثر اطلاعات نادرست به اختلال در حافظه برای گذشته اشاره دارد که پس از قرار گرفتن در معرض اطلاعات گمراه کننده ایجاد می شود.”

کار لوفتوس و همکارانش نشان داده است که سؤالاتی که پس از مشاهده یک رویداد پرسیده می‌شود، در واقع می‌تواند بر حافظه فرد از آن رویداد تأثیر بگذارد.به عبارت دیگر، اگر سؤالی حاوی اطلاعات گمراه‌کننده باشد، می‌تواند حافظه رویداد را مخدوش کند، پدیده‌ای کهروانشناسانآن را «اثر اطلاعات غلط» نامیده‌اند.

مثال اثر اطلاعات غلط بر خاطرات دروغین

در آزمایش معروفی که توسط Loftus انجام شد، به شرکت کنندگان فیلمی از یک تصادف رانندگی نشان داده شد. پس از تماشای کلیپ، از شرکت کنندگان سوالاتی در مورد آنچه مشاهده کرده بودند پرسیده شد، دقیقاً به همان روشی که افسران پلیس، بازرسان تصادفات و وکلا ممکن است از یک شاهد عینی سؤال کنند.

یکی از سوالاتی که پرسیده شد این بودکه ماشین ها با چه سرعتی به یکدیگر برخورد کردند؟با این حال، در برخی موارد، یک تغییر ظریف ایجاد شد.در عوض از شرکت‌کنندگان پرسیده شد که ماشین‌ها با چه سرعتیبهیکدیگر برخورد کردند.محققان دریافتند که استفاده از کلمه ”smashed” به جای ”ضربه” می تواند نحوه یادآوری شرکت کنندگان از حادثه را تغییر دهد.

یک هفته بعد، بار دیگر از شرکت کنندگان یک سری سوالات پرسیده شد، از جمله ”آیا شیشه شکسته را دیدید؟” اکثر شرکت کنندگان به درستی پاسخ منفی دادند.اما کسانی کهدر مصاحبه اولیه از آنها نسخه ”شکسته ” سوال پرسیده شده بود، بهاحتمال زیاد به اشتباه باور می کردند که واقعا شیشه شکسته را دیده اند.

نظریه های اثر اطلاعات نادرست

چرا اثر اطلاعات نادرست رخ می دهد و به طور بالقوه منجر به شکل گیری خاطرات نادرست می شود ؟ چند نظریه مختلف وجود دارد.

• ترکیب خاطرات: یک توضیح این است که اطلاعات اصلی و اطلاعات گمراه‌کننده ارائه شده پس از این واقعیت در حافظه فرد با هم ترکیب می‌شوند.
• جایگزینی حافظه ها:احتمال دیگر این است که اطلاعات گمراه کننده در واقع حافظه اصلی رویداد را بازنویسی کند.
• بازیابی خاطرات : محققان همچنین پیشنهاد کرده‌اند که از آنجایی که اطلاعات گمراه‌کننده جدیدتر در حافظه هستند،بازیابی آن‌ها آسان‌تر است.
• پر کردن شکاف‌های حافظه: در برخی موارد، داده‌های مربوطه از رویداد اصلی ممکن است از ابتدا در حافظه رمزگذاری نشده باشند.بنابراین، هنگامی که اطلاعات گمراه‌کننده ارائه می‌شود، برای پر کردن این شکاف‌های حافظه، درروایت ذهنی گنجانده می‌شود.

عوامل مؤثر بر اثر اطلاعات نادرست

تحقیقات نشان داده است که عوامل متعددی می‌توانند در اثر اطلاعات نادرست نقش داشته باشند و احتمال تحریف رویدادها و ایجاد خاطرات نادرست را افزایش دهند.

• بحث در مورد رویداد با شاهدان دیگر:صحبت با شاهدان دیگر پس از یک رویداد می تواند حافظه اصلی شخص را مخدوش کند. گزارش آنها ممکن است با حافظه اصلی یک رویداد تضاد داشته باشد، و اطلاعات جدید ممکن است حافظه اصلی شاهد را از رویدادهایی که رخ داده اند تغییر شکل دهد یا تحریف کند.
• خواندن یا تماشای گزارش‌های خبری:خواندن داستان‌های خبری و تماشای گزارش‌های تلویزیونی از یک تصادف یا رویداد نیز می‌تواند در اثر اطلاعات نادرست نقش داشته باشد.مردم اغلب منبع اصلی اطلاعات را فراموش می کنند، به این معنی که ممکن است به اشتباه تصور کنند که یک قطعه اطلاعات چیزی است که شخصا مشاهده کرده اند، در حالی که در واقعیت، چیزی است که در یک گزارش خبری پس از رویداد شنیده اند.
• قرار گرفتن مکرر در معرض اطلاعات نادرست: هرچه افراد بیشتر در معرض اطلاعات گمراه کننده قرار گیرند، احتمال بیشتری وجود دارد که به اشتباه باور کنند که اطلاعات نادرست بخشی از رویداد اصلی بوده است.
• گذر زمان:اگر اطلاعات گمراه کننده مدتی پس از حافظه اصلی ارائه شود، احتمالاً در حافظه بسیار قابل دسترسی است. در این موارد، بازیابی اطلاعات گمراه کننده بسیار آسان تر است و به طور موثر بازیابی اطلاعات اصلی و صحیح را مسدود می کند.

چگونه تاثیر اطلاعات نادرست را کاهش دهیم

چه چیزی می تواند مانع از تغییر خاطرات و یا حتیایجاد خاطرات دروغین اطلاعات و رویدادهای مداخله گر شود؟یادداشت کردن حافظه خود از یک رویداد مهم بلافاصله پس از وقوع آن یکی از راهبردهایی است که ممکن است به به حداقل رساندن اثرات کمک کند.

آگاهی از اینکه حافظه شما می تواند تحت تاثیر قرار گیرد، یکی دیگر از استراتژی های مفید و مهم است.در حالی که ممکن است حافظه خوبی داشته باشید، بدانید که همه افراد مستعد تأثیر اطلاعات نادرست هستند.

با این حال، حساسیت ممکن است برای افرادی که نیاز کمی به شناخت دارند، بیشتر باشد. تحقیقاتی که الگوی اثر اطلاعات نادرست را بررسی می‌کند نشان می‌دهد که افراد با نیازهای شناختی بالا در تشخیص تفاوت‌های بین حافظه رویداد اصلی و اطلاعات نادرست بهتر عمل می‌کنند. افراد با نیازهای شناختی بالا تمایل دارند به ایده‌ها فکر کنند و کارهای چالش برانگیز ذهنی مانند پازل را دنبال کنند.

چگونه خاطرات دروغین را تشخیص دهیم

برخی استدلال می کنند که هیچ راهی برای تشخیص یک خاطره کاذب از یک خاطره واقعی وجود ندارد. این امر نه تنها هنگام تلاش برای به خاطر سپردن یک رویداد خاص، بلکه در تحقیقات حافظه نیز چالش ایجاد می کند.

اگر فیلم‌های ویدیویی از این رویداد وجود دارد، مرور آن می‌تواند به شما کمک کند که تصمیم بگیرید آیا خاطراتتان واقعی هستند یا ممکن است نادرست باشند.همچنین ممکن است در نظر گرفتن خاطرات دیگران از این رویداد مفید باشد.اگر همه آنها یک چیز را می گویند، و با آنچه شما به یاد دارید متفاوت است، ممکن است اثر اطلاعات نادرست در بازی وجود داشته باشد.

مرکز مشاوره ستاره ایرانیان

اثر اطلاعات نادرست می تواند تأثیر عمیقی بر خاطرات ما داشته باشد و گاهی اوقات باعث می شود باور کنیم که خاطرات نادرست واقعی هستند.وقت گذاشتن برای نوشتن رویدادها پس از وقوع آنها می تواند به کاهش این تأثیر کمک کند – تا زمانی که رویدادها همانطور که ما آنها را یادداشت کردیم رخ داده اند.

هر کسی می تواند اثر اطلاعات نادرست را تجربه کند.با این حال، آگاهی از این موضوع می تواند به شما کمک کند هنگام تلاش برای یادآوری یک رویداد هوشیارتر باشید و به طور بالقوه حساسیت شما را نسبت به ایجاد خاطرات نادرست کاهش می دهد.