با دانستن این 33 نکته مینی فرز دیگر ابزار وحشتناکی نیست! نکات ایمنی مینی فرز که کاربران آماتور آن ها را با تجربه های تلخی بدست می آورند.

نکته مهم ایمنی استفاده از مینی فرز و فرزها را در این ویدئوی آیچوب بررسی کردیم. فرز و مینی فرز یکی از پر استفاده ترین ابزار در صنایع مختلف هستند که میزان فعالیت و زنده بودن یک کارگاه بسیاری اوقات با صدای گوش خراش انواع مختلف این ابزار بسیار پر استفاده قابل سنجش است.

تصاویر حادثه با مینی فرز

اگر فکر می‌کنید بحث ایمنی نمایشی و کسل کننده هست مراحل زیر را دنبال کنید
1. وارد سایت گوگل شوید به نشانی google.com

2. قسمت image را انتخاب کنید
   3. جمله “angle grinder accidents” را وارد کنید و جستجو کنید

تصاویری که می بینید و ما قادر به انتشار آن نیستیم اتفاقی است که در کسری از ثانیه برای شما اتفاق خواهد افتاد اگر استفاده از این دستگاه و ایمنی آن را جدی نگیرید.

در این مقاله آیچوب و در ادامه مقاله قبلی که در مورد نکات ایمنی قبل از روشن کردن فرز مواردی را یادآور شدیم، با موضوع ایمنی هنگام کار کردن با فرزها و مینی فرز آموزش هایی را خواهیم داشت.

مقاله مرتبط:
نکات ایمنی قبل از روشن کردن مینی فرز

فرز، سنگ فرز یا مینی فرز چیست؟

فرز و مینی فرز یک ابزار برای برش، لایه برداری، خشن کاری، پرداخت و سابیدن انواع متریال است که کاربرد بسیار گسترده ای در انواع صنایع از جمله صنعت چوب، سنگ و فلز دارد.

در نجاری و صنعت چوب از این ابزار برای برش سنگ و مصالح بنایی هنگام نصب سازه ها، اتصال براش برای سندبلاست، لایه برداری از سطوح فلزی و… استفاده می‌شود.

سنگ فرز و مینی فرز به انگلیسی چه می‌شود؟

فرز، مینی فرز یا سنگ فرز نامی است که در ایران شناخته شده است و ریشه ای آلمانی دارد و از واژه (fres) برداشته شده است؛ اما در عمل فرز نوعی ابزار تراشکاری است که نه در شکل و در کارکرد هیچ ارتباطی با کارکردی که ما از فرز و سنگ فرز می شناسیم ندارد.

در انگلیسی فرز و مینی فرز را (angle grinder) می نامند که معنی ساینده سطوح به صورت زاویه دار را می‌دهد.

زاویه دار بودن در این تعریف ا به زاویه 90 درجه ای اشاره دارد که محور گردان موتور با محور گیربکس در این دستگاه ایجاد می‌کند به همین دلیل در بعضی منابع این ابزار با side grinder نیز می نامند.

فرق فرز و مینی فرز چیست؟
فرق عمده و مشهود مینی فرز و فرزها در اندازه صفحه آن ها است که در فرزهای بزرگ قطر این صفحه از 7 تا 9 اینچ معادل با 180 تا 230 میلی متر است ولی در مینی فرز ها قطر صفحه بین 4 تا 6 اینچ معادل با 110 تا 125 میلی متر است.

همچنین مینی فرزها در انواع مختلف دارای وزنی تا 3 کیلوگرم هستند اما فرزها از سه و نیم کیلو بیشتر و معمولاً بین 6 تا 8 کیلو وزن دارد.

تفاوت سوم در توان دستگاه ها است که در مینی فرز ها این توان از 750 وات تا 2200 وات متغیر است که متوسط توان مینی فرزهای موجود در ایران را می‌توانیم 1250 وات در نظر بگیریم. توان های بیشتر از این در بازه فرزهای بزرگ جای می‌گیرند.

آموزش کامل تر در مقاله زیر:
مینی فرز و فرز چه فرقی دارند؟ چطور تشخیص دهیم؟

1. رابطه سایز صفحه مینی فرز و تعداد دور چیست؟
   هر چه صفحه بزرگتر باشد باید دور اسپیندل دستگاه کمتر باشد. برای مثال برای صفحات 180 میلی متر یا 7 اینچ بیشترین سرعت فرز نباید بیشتر از 8500 دور بر دقیقه (rpm) و برای صفحات 230 میلی متر یا 9 اینچ این تعداد باید حداکثر 6650 دور بر دقیقه باشد.

اما در مینی فرزها مثلاً برای صفحات 5 اینچی ماکزیمم دور 12000 دور بر دقیقه و برای صفحات 6 اینچ حداکثر 10 هزار دور خواهد بود که رعایت این محدودیت ها ارتباط مستقیمی با ایمنی کاربر دارد و احتمال کیک بک و یا شکستن صفحه برشی ناشی از نیروی گریز از مرکز را کاهش می‌دهد.

مقاله مرتبط:
دور در ابزار نجاری یعنی چه | همراه با تست با دستگاه

فیلم آموزش کار با سنگ فرز و مینی فرز

تمامی نکاتی که تلاش داریم در مقاله جای دهیم را در ویدئویی که با همین موضوع ساخته ایم به صورت کامل و تصویری توضیح دادیم. برای درک بهتر پیشنهاد می‌کنیم در کنار خواندن مقاله این ویدئو را هم حتماً ببینید.

حجم مصرفی برای دیدن این ویدئو برای شما نیم بها محاسبه می‌شود

انواع فرز و مینی فرز به لحاظ اندازه

سه دسته کلی به لحاظ اندازه داریم که شامل اندازه کوچک، اندازه متوسط و اندازه بزرگ می‌شود. نمونه‌های متوسط در ایران با نام مینی فرز دسته بلند نیز شناخته می‌شود که هر سه را می‌توانیم با دسته بندی که بالاتر به لحاظ توان و وزن معرفی کردیم هم جای داد.

اما در ظاهر هم می‌توانید با نگاه کردن به سوئیچ دستگاه به آن پی ببرید. همه مینی فرزهای کوچک کلید خاموش رو روشن آن ها در قسمت جلوی دستگاه و نزدیک تیغه قرار دارد اما انواع بزرگ و متوسط کلید دستگاه روی دسته عقبی قرار گرفته است.

2. روش های اتصال صفحه به فرز و مینی فرز
   دو نوع اتصال برای وصل کردن صفحه به دستگاه وجود دارد. نوع اول صفحاتی هستند که مستقیم و با مهره های قلاویز شده ای که روی صفحه وجود دارد به رزوه های اسپیندل وصل می‌شوند و نوع دوم توسط مهره و انواع فلنج به دستگاه متصل می‌شوند.

نکته مهم در دسته بندی دوم استفاده از فلنچ های پشتی (backing flange) و فلنچ بالایی (locking flange) مناسب برای هر صفحه است که باید در کاتالوگ دستگاه یا کاتالوگ صفحه آن را مطالعه کنید. به مهره روی صفحه فلنچ و به مهره پشتی فلنچ پشتی یا بوشن گفته می‌شود.

در مینی فرز ها فلنج پشتی و جلویی یک اندازه و یک قطر دارند (قطر خارجی) اما در فرزهای بزرگتر فلنج پایینی می‌تواند قطر بزرگتری از فلنج جلویی داشته باشد (برای نگهداری بیشتر پشت صفحه).

هشدار: برای استفاده از صفحات برشی (cut off) هیچ وقت از فلنج های با قطر مختلف استفاده نکنید و هر دو فلنج تکیه گاه و نگه دارنده باید یک اندازه و یک قطر باشند.

در ایران نوع فلنچ دار بسیار مرسوم است و از نوع اول معمولاً برای پولیش کاری استفاده می شود.

3. استفاده از گارد محافظ دور صفحه

برای همه کاربری های فرز و مینی فرز گارد تیغه وجود دارد البته در مواردی مانند صفحات براش سیمی ممکن است گارد استفاده نشود که باید به کاتالوگ آن مراجعه کرد.

نکته نخستی که باید رعایت کنید سازگاری اندازه و شکل صفحه انتخابی و گارد تیغه است. گارد تیغه باید دور تیغه و لبه آن را کاملاً در بر بگیرد. اگر از صفحات خاصی مانند صفحات فنجانی استفاده می‌کنید نیاز به گارد مخصوص دارید.

گارد محافظ را با توجه به جهتی که در ویدئو نشان دادیم طوری قرار دهید که در صورت کیک بک یا شکسته شدن صفحه، به سمت کاربر ابزار پرت نشود.

توجه کنید که هر تایپ از صفحه فرز می‌تواند گارد مخصوص خود را داشته باشد.

همچنین قطر و ارتفاع گارد محافظت باید طوری باشد که کمتر از 3 میلی متر با صفحه فاصله نداشته باشد.

4. نکته سالم بودن فلنج بالایی و ضربه نزدن با پیچ گوشی و مغار به سوراخ فلنج

بسیار دیده شده که برای باز کردن یا بستن مهره فلنج بالایی با چکش و پیچ گوشتی به آن ضربه می‌زنند که باعث لب پر شدن لبه ها می‌شود.

این لبه برآمده در صورت قرار گرفتن فلنج روی صفحه باعث فشار نقطه ای به صفحه شده که در دور بالا باعث شکستن صفحه و ایجاد تنش در دستگاه می‌شود.

5. از لوازم ایمنی استفاده از مینی فرز

استفاده از محافظ گوش، استفاده از دستکش و عینک محافظ برای این کار کاملاً ضروری است و در کارهای با مداومت بالا استفاده از پیش بند چرمی، ماسک تنفسی و گارد محافظ تمام صورت پیشنهاد بهتری است.

6. از گوش گیر و عینک محافظ استفاده کنید

مینی فرز حتی در حالت بی باری صدای بسیار زیادی دارد که از آستانه تحمل شنوایی خارج است. در ویدئو اندازه صدای تولید شده مینی فرز حین کار کردن را سنجش کردیم که این اندازه از صدا نیاز به گوش گیر محافظ را ضروری می‌کند.

7. با یک مثال ساده میزان خطر عدم استفاده از عینک محافظ را بررسی می‌کنیم

تیغه 125 میلی متری را روی مینی فرز با دور 11 هزار دور بر دقیقه تصور کنید. این چرخش یعنی اگر تکه ای از صفحه جدا شود و یا صفحه به جسمی برخورد و موجب پرتاب آن شود این پرتابه با سرعتی حدودی 260 کیلومتر بر ساعت به شلیک خواهد شد!
تصویر اثر برخورد جسمی با این سرعت با چشم ترسناک خواهد بود.

8. معاینه دستگاه و محل کار قبل از شروع

قبل از شروع محیط کار را از نظر وجود مواد اشتعال زا و گاز یا مواد سوختی بررسی کنید. همچنین از محیط هایی که گردش هوای کافی و نور مناسب دارد کار کنید. در ادامه دستگاه را قبل از شروع کار به لحاظ سالم بودن قطعات الکتریکی و مکانیکی معاینه کنید.

در این معاینه به دنبال شکستگی روی دستگاه، ترک های ریز، شل بودن پیچ ها، اثر سوختگی و… باشید. نکات ایمنی قبل از شروع کار را می‌توانید در مقاله ای که قبل تر در این موضوع نوشته ایم مطالعه کنید.

9. برای هر کاری از صفحه استاندارد استفاده کنید
   هیچ وقت از صفحه ساب برای برش و از صفحات برشی برای ساب زدن استفاده نکنید. مخصوصاً صفحات برشی به دلیل مقطعه نازکی که دارند به راحتی شکسته خواهند شد.

کاربری صفحات مختلف با کدی که جلوی Type آن ها نوشته شده است مشخص می‌شود. علاوه بر کاربری هر صفحه به تعداد دور مجاز هر صفحه و نوع اتصال به فرز و نوع فلنج و نوع گارد مورد نیاز حتماً توجه کنید.

10. فلنج های نگه دارنده و جلویی صفحه را اشتباه نبندید
    برای بستن بسیاری از صفحات (به جز صفحات دارای قلاویز) باید از فلنج برای محکم کردن صفحه استفاده کنید. اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که فلنج جلویی در دو طرف متفاوت است. یک طرح فلنج کاملاً صاف و سمت دیگر یک برجستگی واشر مانند دارد.

همیشه دقت کنید که در بستن صفحات برش که نازک هستند فلنج را از سمت صاف خود روی صفحه ببینید و برای صفحات ساب که ضخامت بیشتری دارند فلنج را از قسمتی که برجستگی دارد باید روی صفحه قرار دهید.

11. صفحه ساب و برش فرز را در کدام جهت سفت کنیم؟
    این سؤالی هست که پاسخی چالشی دارد و تولید کنندگان مختلف پاسخ های متفاوتی می‌دهند اما استفاده کنندگان حرفه ای فرز و مینی فرز در صفحاتی که امکان بسته شدن در دو سمت را دارند (مثلاً صفحه برش استیل) پیشنهاد می‌کنند قسمتی که واشر فلزی در آن مشخص است در زیر قرار گیرد. این قسمت معمولاً همان روی صفحه و جایی است که تولید کننده صفحه برش اطلاعات را در آن چاپ می‌کند.

دلیل ساده‌ای دارد! اگر کمی دقت کنید روی قسمت واشر مانند فلزی صفحه برش زایده های وجود دارد و مانند همان برجستگی ها را در فلنج زیرین می بینیم. با روبروی هم قرار گرفتن این دو برجستگی کنار هم درگیری بیشتری ایجاد می‌شود و احتمال شل شدن صفحه ناشی از فشار و تنش ها کاهش می‌یابد.

12. صفحه را دقیق جا گذاری کنید

صفحاتی که دارای سوراخ میانی هستند را دقیقاً روی فلنج پایینی قرار دهید طوری که هنگام چرخش دچار لنگی در صفحه نشوید.

13. در برش های قوسی با شعاع کم احتمال قلاب کردن و شکستن صفحه بسیار بالا هست

در برش های قوسی هر چه اندازه شعاع قوس کمتر باشد احتمال کیک بک بیشتر می‌شود. در این گونه برش ها در کورس های کوتاه و با دقت بالا کار کنید.

14. عمر صفحه برش را ده برابر کنید!
    دو نوع روش برش کلی داریم در کات کردن با فرز و مینی فرز پیشنهاد می‌شود.

یکی روش gouge که لایه لایه از سطح کار باربرداری می‌شود در چندین کورس برش انجام خواهد شد.

و روش دوم برش عمقی (plunge) است که تمام ضخامت فلز یا سنگ با صفحه درگیر می‌شود.

روش اول علاوه بر اینکه ایمن تر است و فشار کمتری به دستگاه وارد می‌کند عمر صفحه برش را تا ده برابر افزایش می‌شود.

15. مهره فلنج قفل کننده یا فلنج بالایی را بررسی کنید

فلنج ها مخصوصاً فلنج بالایی را قبل از استفاده معاینه کنید تا دچار برآمدگی ناشی از ضربه نشده باشد. بهترین حالت برای فلنچ ها داشتن بیشترین سطح تماس با صفحه برش یا ساب هست و در صورت وجود برآمدگی این سطح تماس کاهش می‌یابد. خطر بیشتر اما بر می گردد به ایجاد فشار نقطه ای روی یک قسمت صفحه و عدم وجود فشار در قسمت های دیگر که موجب شکسته شدن صفحه مخصوصاً در صفحات برشی می‌شود.

16. سالم بودن صفحه برش را معاینه کنید

از صفحات برشی ساب که خیس شده‌اند استفاده نکنید. صفحاتی که رینگ فلزی درون آن ها شل شده یا زنگ زده‌اند استفاده نکنید. اگر در پروژه‌ای صفحه‌ای نیمه استفاده شده پیدا کردید از استفاده مجدد آن خودداری کنید.

17. تاریخ انقضای صفحه را پیدا کنید

صفحات برش یا ساب مینی فرز روی خود یک تاریخ به میلادی درج می‌کنند که نشان دهنده تاریخ انقضای آن است. اگر صفحه ای چنین تاریخی نداشت یا از تاریخ انقضای آن گذشته بود خرید نکنید. مواد تشکیل دهنده صفحات توسط چسب های مخصوصی به هم پرس می‌شوند و این چسب تاریخ انقضا دارد.

18. مراقب انفجار صفحه برش مینی فرز باشید!

دیسک های برش یا ساب زنی فلزات معمولاً حاوی اکسید آلومینیوم هستند و دیسک های مخصوص سنگ حاوی کارباید سیلیکون هستند. توجه کنید که برای برش فلزاتی مانند آلومینیوم یا منگنز یا حتی مس از دیسک های برش حاوی اکسید آلومینیوم استفاده نکنید چرا که خطر آتش سوزی و انفجار خواهد داشت و در چنین مواردی دیسک های برش مخصوص سنگ پیشنهاد می‌شود. از دیسک های برشی حاوی اکسید آلومینیوم فقط برای برش فولاد و آلیاژ های آهنی استفاده کنید.

19. استفاده درست از مینی فرز و سنگ فرز
    برای ساب زدن فلزات یا سنگ با فرز و مینی فرز هیچ وقت از لبه صفحه استفاده نکنید. صفحه را مستقیماً و بدون زاویه روی قطعه کار قرار ندهید چرا که موجب برخورد فلنج با صفحه خواهد شد و در صورت نبود فلنج هم احتمال کیک بک دستگاه بالا می‌رود. زاویه پیشنهادی برای استفاده از صفحات ساب زاویه 15 درجه ای صفحه ساب با قطعه کار است.

زاویه و نحوه کاربری هر صفحه را می‌توانید به شماره تایپ صفحه جستجو کنید و مطابق با آن استفاده کنید.

20. قبل از ایستادن صفحه آن را از کار جدا نکنید

قبل از اینکه دستگاه کاملاً خاموش شود و صفحه کاملاً از دور باز بماند دستگاه را از سطح کار جدا نکنید. در مدل هایی برای حل چنین مشکلی از ترمز های الکتریکی و مکانیکی استفاده شده است.

21. دستگاه را در حالت روشن جابجا نکنید

اگر نیاز به جابجایی دارید مینی فرز را ابتدا خاموش کنید و بعد جابجا کنید. عدم توجه به این نکته می‌تواند باعث جراحات شدیدی شود.

22. روشن کردن مینی فرز و فرز

برای شروع و پس از رعایت نکات ایمنی قبل از شروع ابتدا مینی فرز را روشن کنید و پس از زمان حدود سه ثانیه که به دور نامی خود در حالت بی باری رسید شروع به درگیر شدن با قطعه کار کنید. هیچ وقت قبل از دور گرفتن دستگاه آن را به قطعه کار تکیه ندهید.

23. دست گرفتن درست مینی فرز

فرز و مینی فرز را حتماً و حتماً با دو دست خود بگیری و مهار کنید. حتماً از دسته کمکی با توجه به چپ دست یا راست دست بودن خود استفاده کنید. خطر ناشی از کیک بک با گرفتن فرز و مینی فرز با دو دست بسیار بسیار کاهش می‌یابد.

24. از تیغه چوب بر مینی فرز و فرز استفاده نکنید

هیچ پیشنهادی از طرف هیچ سازنده مینی فرز بابت استفاده از صفحاتی مانند چوب بر یا اره زنجیری مینی فرز یا مانند آن حتی صفحات منبت نشده است. پیشنهاد ما در آیچوب هم این است که از این تیغه ها مخصوصاً نوع چوب بر آن استفاده نکنید. خطر کیک بک در این تیغه ها بسیار بسیار زیاد است.

25. از ناحیه کیک بک صفحه دوری کنید!
    اگر این نکته را رعایت کنید خطر کیک بک را به بیشتر از نصف کاهش می‌دهید. همیشه از یک چهارم پایین صفحه تیغه استفاده کنید در برش ها و هیچ وقت یک چهار جلویی بالای صفحه را با کار درگیر نکنید. این ناحیه کیک بک های شدیدی را به سمت پا و قسمت پایین بدن کاربر خواهد داشت. در ویدئوی آموزشی این قسمت با کاملاً توضیح دادیم.

26. جلوگیری از گیر کردن صفحه برش

حتماً قبل از برش قطعه کار را بررسی کنید تا در حین برش صفحه را به دلیل تغییر نقطه ثقل قفل نکنید. با مهار کردن قطعه کار و قرار دادن در گیره یا گذاشتن خر پا زیر قطعه کار می‌توانید جلوی پانچ شدن تیغه را بگیرید.

27. به صدای دستگاه گوش دهید!
    هیچ وقت فشار بیش از حد به دستگاه مخصوصاً در برشکاری با فرز و مینی فرز وارد نکنید. این فشار بیش از حد را می‌توانید با گوش دادن به صدای دستگاه حس کنید.

28. ایمنی استفاده از سنباده براش سیمی در مینی فرز و سنگ فرز

اگر از براش های سیمی برای سندبلاست یا زنگ برداری استفاده می‌کنید فشار بیش از حد به آن وارد نکنید چرا که سیم های آن به راحتی جدا می‌شود و می‌توانید خیلی سریع وارد پوست و چشم کاربر شود.

با توجه به اینکه براش های سیمی معمولاً بدون گارد استفاده می‌شوند این نکته ایمنی را باید جدی بگیرید.

29. آماده قطع کردن شوید!
    در استفاده از انواع فرزها و مینی فرزها یک دست را که معمولاً دست راست است روی بدنه قرار دهید طوری که شست دست شما روی کلید و آماده قطع کردن باشد و دست دوم را روی دسته کناری دستگاه قرار دهید.

این‌گونه هم کنترل کاملی روی دستگاه دارید و هم از لحاظ ایمنی آماده خاموش کردن دستگاه با سرعت بالاتری خواهید شد.

30. پس از برش فرز و سنگ فرز را به پشت قرار دهید

پس از برش دستگاه فرز یا سنگ فرز را به پشت روی زمین قرار دهید طوری که صفحه برخوردی با اطراف نداشته باشد

همچنین هنگام قرار دادن روی زمین مراقب سنگ ریزه یا براده های فلزات باشد تا به ورودی هواکش دستگاه نفوذ نکند

31. مراقب دمای قطعه کار باشید

قطعه کاری که در حال برش هستید به شدت داغ می‌شود و پس از برش این حرارت باقی می‌ماند. در تماس با محل برش حتماً از دستکش استفاده کنید.

32. محل برش را قبل از شروع به کار بررسی کنید

قبل از شروع محل برش را از لحاظ وجود لوله های آب، گاز، هوای تحت فشار و کابل برق بررسی کنید

33. قبل از اتصال دوشاخه سوئیچ مینی فرز را بررسی کنید

قبل از اینکه مینی سنگ را به برق متصل کنید مطمئن باشید که کلید دستگاه در حالت خاموش قرار گرفته باشد. گشتاور راه اندازی ناشی از روشن شدن یکباره دستگاه می‌تواند مینی فرز را از کنترل خارج کند و به اطراف و به دستگاه آسیب وارد کند.

منبع:آیچوب