اینکلوژنهای سوزنی و شعاعی در شیشه سرباره

چندی پیش یکی از کاربران پیج اینستاگرام عکس شیشه هایی با رنگ زرد مایل به سبز زیتونی تا اندکی ارغوانی ارسال کرد (تصویر بالا) . با زوم گوشی خود ، تصویری از اینکلوژن های نیدلی شعاعی از این شیشه نیز فرستاد که تصور داشت اوبسیدن هستند. با توجه به شکل نمونه ها و اینکه قبلا مشابه این نوع اینکلوژنها با نام “Devitrite” و یا “wollastonite” را دیده بودم و برایم مشخص بود اینها شیشه با بافت متبلور ساخت دست انسان و درواقع سرباره شیشه هستند. هرچند جدا از این ها، اوبسیدین با این رنگ و شفافیت معمولا نمیباشد. از او درخواست کردم که این نمونه ها را برایم ارسال کند تا بتوانم مطلبی در این خصوص بنویسم.

لازم به ذکر است ، سرباره شیشه درواقع ضایعات کوره های ذوب در صنایع شیشه سازی و .. است که اغلب در ته کوره و کف بستر آنها می تواند آهک یا مواد سیلیسی چسبیده شده به آنها باشد. این سرباره های شیشه را معمولا توسط کامیون به نقاط بیابانی و دوردست رها می سازند. دقیقا هفته پیش ، یک نفر یک شیشه سرباره دو کیلویی در واتس آپ برایم فرستاد، اینکلوژنهای درشت شعاعی و کشیده بلورین (ولاستونیت) که تصور داشت گارنت دمانتوئید است زیرا اینکلوژنهایی مشابه، با نام “دم اسبی” نیز در گارنت دمانتویید دیده می شود.

این اینکلوژنها از کجا می آیند؟

در تولید شیشه های اپتیک و باکیفیت همیشه احتمال نقص وجود دارد. اگرچه شیشه سیلیکاتی می توانند در ترکیب و خواص خود بسیار متفاوت باشند، تحت علل مشخصی، نقص های احتمالی مشابهی میتواند در آنها رخ دهد. علاوه بر اینکلوژنهای گازی (حباب)، نقص شیشه کریستالین در تولید روزمره رایج است. نقص های شیشه کریستالین بر اساس منشاء آنها می تواند:

1. آلاینده های مقاوم در برابر ذوب مواد خام و شیشه های بازیافتی قدیمی
2. ترکیبات مواد خام ذوب نشده
3. بقایای خوردگی مواد معدنی نسوز از کارخانه ذوب
4. محصولاتی که طی فرایند آن بافت شیشه‏ای ماده به بافت بلورین تبدیل شود.(Devitrification)

بررسی اینکلوژنهای کریستالین سرباره های شیشه

پس از دریافت نمونه ها ، آنها را با ابزار گوهر شناسی استاندارد بررسی کردم . وزن مخصوص 2.57 بود که معمولا هم در این رنج هستند. لازم به ذکر است رنج وزن مخصوص سرباره های شیشه بسته به نوع آنها ، اینکه حاوی مواد سنگین باشند یا خیر ، میتواند بسیار متغیر باشد. تحت پلاریسکوپ رفتاری مشابه AGG داشت.

در بررسی میکروسکوپی ، اینکلوژنهای نیدل مانند و بخصوص به فرم شعاعی ، بعضا حباب های گاز ریز و همچنین اینکلوژنهای سفید توپی کریستوبالیت وجود داشت. وجود نیدل های کشیده (ولاستونیت و دویترایت) گاهی شخص را از اینکه نمونه یک سنگ طبیعی است به اشتباه می اندازد. در ادامه این تصاویر را مشاهده می نمایید.