اختلال جنون آتش افروزی

پایرومانیا یا اختلال آتش افروزیاختلال روانی نادری است که در ساده ترین تعریف عبارت است از علاقه به آتش و وسایل مرتبط با آن و روشن کردن عمدی و مکرر آتش در موقعیت های مختلف و خطرناک.

اختلال پایرومانیا یا جنون آتش افروزی یک اختلال پاتولوژیک نادر است که با ایجاد مکرر آتش به صورت عمدی مشخص می شود. افراد مبتلا به اختلال پایرومانیا یا جنون آتش افروزی عمیقا تحت تأثير آتش و وسايل مرتبط با آن قرار می گیرند. آنها ممکن است هنگامی که آتش برافروخته می شود، احساس رضایت، رهایی از تنش یا اضطراب داخلی را حس کنند.

افرادی که مبتلا به جنون آتش افروزی هستند علاقه شدیدی در بر پا کردن مکرر حریق عمدی دارند و احساس رضایت پس از انجام عمل آتش افروزی می‌کنند. این افراد علاقه‌ مندی، شیفتگی و کنجکاوی زیادی نسبت به وسایل آتش نشانی دارند.

پایرومانیا می تواند در نوجوانان و بزرگسالان ایجاد شود و در مردان شایع تر از زنان است، هرچند که در هر دو جنسیت می تواند رخ دهد. این اختلال مخصوصا در افراد دارای معلولیت یادگیری و کسانی که مهارت های اجتماعی زیادی ندارند بسیار رایج است.

افراد مبتلا به اختلال پایرومانیا پیش از آتش افروزی، تنش یا برانگیختگی عاطفی را تجربه می‌کنند. شیفتگی، علاقه مندی، کنجکاوی یا مجذوب شدن به آتش و زمینه موقعیتی آن (وسایل آتش افروزی، کاربرد‌های آتش، پیامد‌های آتش سوزی) وجود داشته و افراد دچار این اختلال به صورت مرتب تماشاگر آتش‌ها در همسایگی خود هستند، ممکن است زنگ هشدار‌ها را به صدا اندازند و از موسسه ها، ابزار و کارکنان مرتبط با آتش لذت ببرند. آن‌ها ممکن است اوقاتی را در مراکز محلی آتش نشانی سپری کنند، برای مرتبط شدن با مراکز آتش نشانی آتش بیفروزند، یا حتی آتش نشان شوند.

این افراد هنگام آتش افروختن، تماشای تاثیرات آن یا مشارکت در عواقب پس از آن، لذت، ارضا یا تسکین را تجربه می‌کنند. این آتش افروزی برای بیان منافع مادی، بیان عقاید اجتماعی سیاسی، پنهان کردن فعالیت مجرمانه، بیان خشم یا کینه توزی، برای بهبود شرایط زندگی فرد، یا در پاسخ به یک هذیان یا توهم انجام نشده و حاصل اختلال در قضاوت (اختلال هوشی رشد) نمی‌باشد.

نشانه های اختلال آتش افروزی یا پایرومانیا

پیش از مرور نشانه های فرد مبتلا به جنون آتش افروزی لازم است متذکر شویم که تشخیص این اختلال را به متخصصین بسپارید و از برچسب زدن به خود یا اطرافیان بپرهیزید.

نشانه ها عبارتند از:

• خلق افسرده، افکارخودکشی، مشکل در روابط

• علاقه و شیفتگی نسبت به آتش و وسایل مربوط به آن

• احساس تنش در فرد قبل از شروع رفتار آتش افروزی

• احساس رضایت و لذت فرد از روشن کردن یا مشاهده آتش

• نبود انگیزه دیگری مثل سنت ملی یا مذهبی، خشم، انتقام، و آسیب

• بیماری دیگری مثل اعتیاد به مواد مخدر، عقب ماندگی ذهنی، وآسیب مغزیباعث این رفتار نباشد. اختلال سلوک،شخصیت ضد اجتماعی، ودوقطبیباید از اختلال آتش افروزی تفکیک شود.

دلایل ایجاد اختلال آتش افروزی

اگرچه علت دقیق آن ناشناخته است ولی اختلال اغلب با ساير شرايط روانپزشکی مانند اختلالات خلقی يامصرف مواد مخدرهمراه است. از آنجا که یک اختلال نادر است، مطالعات بسیاری در مورد ریشه های آن انجام نشده است. برخی از تحقیقات، اختلال پایرومانیا را به اختلالات رفتاری ربط داده است؛ برخی از کارشناسان پیشنهاد کرده اند که بین چنین شرایطی ارتباط ژنتیکی وجود دارد.

فرد مبتلا بهاختلال آتش افروزی، این رفتار را به قصد خرابکاری یا کسب منفعتی انجام نمی دهد بلکه آتش را برای آتش روشن می کند به طوری که از آن لذت می برد و باعث ارضای او می شود. فرد ممکن است هیچ گونه توجهی به خسارات ناشی از عمل خود نداشته باشد و اهمیتی به پیامد آن ندهد.

جنون آتش افروزی ممکن است در واکنش به بحران های گذشته از جمله طلاق والدین،تجاوز جنسی، و یا مرگ عزیز به وجود آید.

جنون آتش افروزی ممکن است با مشاهده رفتار پرخطر والدین در مواجهه با آتش و یا نظارت ضعیف بر رفتار کودک شعله ور شود.

درمان اختلال آتش افروزی یا پایرومانیا

با توجه به مخاطرات جنون آتش افروزی برای فرد مبتلا و اطرافیان، از جمله آسیب جدی جانی و مالی و حتی مرگ، شروع درمان بلافاصله بعد از تشخیص ضروری است. یکی از مؤثرترین روش های درمانیجنون آتش افروزیدرمان شناختی - رفتاری است، لازم است همراه با جلوگیری از عود رفتار انجام پذیرد. ماهیت عودکننده بیماری باعث می شود فرد حتی در طول درمان رفتار آتش افروزی را از خود نشان دهد که با کنترل شدید فرد قابل پیشگیری است.

آموزش مهارت های حل مسأله، مدیریت خشم، و مهارت های ارتباطی به فرد مبتلا به جنون آتش افروزی می تواند در کاهش تکرار نشانه مؤثر واقع شود.

جنون آتش افروزی هر چند در کودکی آغاز می شود اما با افزایش سن بیمار و در بزرگسالی ادامه پیدا می کند و نمی توان به تنبیه یا گذر زمان به عنوان راه حل نگریست.

برای افراد بزرگسال با توجه به عدم آگاهی فرد به شرایط خود، درمان دارویی در کنار روان درمانی می تواند روند درمان را ارتقا بخشد و معمولا همراه با هم تجویز می شوند.