دلایل نگرانی جوانان ترکیه درباره آینده تسنیم

به گزارش گروه بین المللخبرگزاری تسنیم، این روزها که ترکیه به طور همزمان دچار بحران اقتصادی و تنش سیاسی شده، بسیاری از کارشناسان حوزه آسیب شناسی اجتماعی، درباره وضعیت جوانان در این کشور هشدار می‌دهند. چرا که در جریان اعتراضات اخیر مخالفین اردوغان به دستگیری اکرم امام اوغلو، صدها هزار نفر از جوانان ترکیه در شهرهای مختلف به میدان آمدند و علیه اردوغان و حزب عدالت و توسعه شعار سر دادند.

وزارت کشور و نهادهای امنیتی و انتظامی ترکیه بیش از دو هزار نفر از جوانان معترض را دستگیر کردند و اردوغان آنان را تروریست‌های نقابدار نامید.

اما تحلیلگران می‌گویند: این فقط طرفداری از امام اوغلو نیست که باعث شده جوانان علیه اردوغان شعار سر دهند. مشکل اصلی آنها، نومیدی درباره آینده و ترس از شرایطی است که دولت مبتنی بر حزب عدالت و توسعه به وجود آورده است.

طاها آک یول از تحلیلگران سیاسی ترکیه در یک یادداشت تحلیلی، به بررسی کنش اجتماعی و سایسی جونان ترکیه و اعترضات آنها به عملکرد اردوغان و حزب حاکم پرداخته است.

نظرات آک یول درباره «دلایل نگرانی جوانان ترکیه درباره آینده» را با هم مرور می‌کنیم:

چرا جوانان به خیابان ریختند؟ چرا نگران هستند؟

قبل از آن که درباره نومیدی جوانان ترکیه در مورد شرایط آینده حرف بزنم، لازم می‌دانم تاکید کنم که در اعتراضات و تظاهرات اخیر، اغلب معترضین خیابانی، جوانان ما بودند.

حتی مقامات دولت اردوغان نیز با این سوال مواجه شدند: چرا تعداد جوانان معترض زیاد است؟ چرا به خیابان‌ها ریختند؟ بسیاری از دستگیر شدگان، درباره تاریخ امتحانات خود نگران بودند و از وکلای خود، فقط کتاب درسی می‌خواستند که در مدت بازداشت، از دروس خود عقب نمانند.

من فکر می‌کنم هدف سیاسی پشت این همه بازداشت و دستگیری، پناه بردن به سیاستِ «بازدارندگی» است. رئیس جمهور اردوغان در مورد این جوانان گفت: «تروریست‌های نقابدار را یک به یک شناسایی می‌کنیم و به قوه قضائیه تحویل می‌دهیم».

در شرایطی که پلیس، استاندار و وزیر کشور از لفظ تروریست استفاده نکردند، رئیس جمهور هم نباید به این راحتی جوانان را متهم کند. باید سعی کنیم بفهمیم چرا چنین خشم فرو خورده‌ای در جامعه انباشته شده و چرا جوانان تا این اندازه معترض و نگرانند.

یاغمور اوزون ارماک از کارشناسان موسسه مطالعات اجتماعی، یک مطالعه میدانی انجام داده و در مورد تظاهرکنندگان جوان در آنکارا می‌گوید: «بر اساس مصاحبه حضوری با 208 دانشجو، دریافتیم که 70.2 درصد از معترضان بین 18 تا 24 سال سن داشتند. این در حالی است که جمعیت جوان، 76.5 درصد معترضان را تشکیل داده است».

پس نمی‌توان به این راحتی جوانان را تروریست نامید. بر اساس این تحقیق، 46.9 درصد از معترضان در انتخابات به حزب جمهوری خلق رای داده‌اند و بقیه آنها هم از هواداران حزب ملی گرای خوب و حزب ملی گرای ظفر هستند. اما جوانان کُرد هوادار حزب دمپارتی در اعتراضات شرکت نکردند.

مهم‌ترین سوال این است: چرا در کلانشهرهای ترکیه، حزب عدالت و توسعه با سابقه‌ای 23 ساله، پایگاه اجتماعی خود را در بین دانشجویان و جوانان از دست داده است؟ بدون شک، یکی از دلایل واضح، این است که اردوغان در انتخاب روسای دانشگاه‌ها، به معیارهای علمی و دانشگاهی بی‌اعتنایی کرده و رفقای حزبی خود را به عنوان رییس انتخاب می‌کند و دانشجویان نیز به این مساله اعتراض دارند.

فراموش نکنیم طبق نتایج نظرسنجی موسسه مطالعاتی و تحقیقاتی KONDA در سال 2024، دو ارزشی که جوانان ترکیه در درجه اول از آن دفاع می‌کنند عبارتند از: «برابری» و «حقوق بشر».

جوانان ترکیه و سلاح «گزینش»

همچنان که گفتیم، برابری و حقوق بشر برای جوانان ما در اولویت است. این در حالی است که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، در هنگام استخدام نیرو، به راحتی افرادی را که با بالاترین نمره، آزمون کتبی را پشت سر گذاشته، در گزینش و مصاحبه حضوری رد می‌کند و این بالاترین نشانه ظلم و تبعیض است.

به همین دلیل است که در انتخابات غیررسمی حزب جمهوری خلق، دو روز پس از دستگیری امام اوغلو، پانزده میلیون نفر پای صندوق‌های رای رفتند و صراحتاً اعلام کردند که تمایل دارند اردوغان برود و امام اوغلو رییس جمهور شود!

این رفتار جوانان، واکنشی به اشتباهات و بی‌عدالتی‌های دولت و حزب اردوغان بود.

بنابراین چاره‌ای جز بازگشت به تفکیک قوا، استقلال قضایی، شایسته سالاری، حقوق و آزادی‌های اساسی وجود ندارد.

ما در شرایطی هستیم که اضطراب در مورد آینده به ویژه در میان جوانان ترکیه، روز به روز بیشتر می‌شود. آنها به سختی در کنکور قبول می‌شوند، درس می‌خوانند، با نمرات بالا فارغ التحصیل می‌شوند، در آزمون کتبی استخدامی بالاترین نمره را کسب می‌کنند، اما در مرحله گزینش، فردی جای آنها را می‌گیرد که نمرات و توان کمتری دارد، ولی خودی و هوادار آکپارتی است!

اردوغان زیر قول خودش زد

در 6 سال گذشته، لحاظ کردن مسائل گزینشی و عقیدتی به عنوان بدعتی از سوی دولت اردوغان، باعث شده که صدها هزار جوان توانمند، بیکار بمانند و از ترکیه بروند.

اردوغان در 11 آوریل سال 2023 میلادی، قبل از انتخابات ریاست جمهوری، به مردم قول داد اگر دوباره به او رای دهند، گزینش را از میان برمی دارد. اما حالا دقیقاً دو سال و دو هفته از آن قول و وعده گذشته و هنوز هم در این کشور گزینش وجود دارد و فقط جوانان طرفدار حزب اردوغان می‌توانند از فیلتر عبور کنند!

جالب اینجاست که دادگاه‌های اداری ترکیه «گزینش» را به شکل فعلی آن خلاف قانون اساسی دانسته و 9 بار آن را لغو کرده‌اند. اما دولت زیر بار حرف دادگاه نمی‌رود و همچنان ساز خودش را می‌زند.

این یک نمونه دم دستی است که منعکس‌کننده رفتار صاحبان قدرت است. دولت به اصل «شایسته سالاری» اهمیت نمی‌دهد و تلاش می‌کند جامعه را به دو جبهه بزرگ خودی و غیرخودی تقسیم کند و آنها را در تقابل با هم قرار دهد.

حفظ مفهوم «منافع عمومی»، در گروی پرهیز از دوقطبی‌سازی و پرهیز از تبعیض است. اما دولت اردوغان، از استخدام گرفته تا برگزاری مناقصه و مزایده، فقط به فکر هواداران حزب حاکم است و این یکی از موضوعاتی است که جوانان ما را عصبانی کرده است.

بگذارید مثالی بیاورم: بر اساس فرمان ریاست جمهوری در روزنامه رسمی مورخ 12 مارس 2024 میلادی، قرار شد اراضی وسیعی در داخل مرزهای استان موغلا به منظور اکتشاف زغال سنگ، حصارکشی و توسط دولت مصادره شود.

اما تنها یک روز پس از این ماجرا، اردوغان عقب نشینی و تصمیم خود را ابطال کرد! چرا؟ چون نامزد حزب عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری، شخصاً با رییس جمهور تماس گرفته و گفته بود: «اگر اراضی را مصادره کنید، حزب ما در انتخابات شهرداری شکست می‌خورد!»

اردوغان نیز خواسته او را قبول کرد و تصرف زمین را به وقتی دیگر موکول کرد! پس در ذهن حزب حاکم و دولت اردوغان، منافع عمومی همواره باید فدای منافع حزبی و فردی شود.

در دوران سلطنت پادشاهان، وفاداری به حاکم و خدمت به او، امری ضروری و اخلاقی بود! در قرن هفدهم، مونتسکیو در غرب و کوچی بیگ در ترکیه، این فرهنگ را به خوبی توصیف و محکوم کردند.

کوچی بیگ نوشت:«وقتی که توجه به میزان طرفداری و تبعیت، بر عنصر تخصص و شایستگی ارجحیت دارد، دولت به راحتی خراب و فاسد می‌شود».

در آن دوران، دولت هم در غرب و هم در شرق «مالک» بلامنازع همه چیز بود. اما در روند نوسازی، زمانی که ما از رعیت و «تبعه» به سوی مفهوم «شهروند» رفتیم، دولت دیگر «مالک» نیست و «منافع عمومی» به مهمترین معیار نهادهای دولتی تبدیل شده است. اما ترکیه هنوز هم یک کشور توسعه یافته نیست و در نتیجه ارزش‌های اساسی مانند منافع عمومی، حاکمیت قانون، تفکیک قوا، استقلال قضایی و شایستگی در مدیریت دولتی، به عنوان پیش‌نیازهای «کشور توسعه‌یافته»، توسط دولت اردوغان نادیده گرفته می‌شوند و به ویژه در دورانی که نظام پارلمانی به نظام ریاستی تبدیل شد، این روند بدتر و مخرب‌تر شده است.

دولت، همه چیز را نادیده می گیرد تا قدرت را در دست حزب خود نگه دارد و تمام امتیازات را به شکل رانت، بین هواداران خود، تقسیم می‌کند.

به همین دلیل است که نگرانی جوانان ما در مورد آینده در کشور افزایش می‌یابد. به قول استاد پروفسور سلجوق شیرین، اعتراضات جوانان، یک شاخص توسعه است. جامعه‌ای که این حقیقت را نبیند، نه تنها جوانان بلکه آینده خود را نیز از دست خواهد داد.
انتهای پیام/