بازدید :

زمان تقریبی مطالعه :

تاریخ :دوشنبه 1403/05/29 ساعت 17:23

پول‌شویی همان طور که از نامش پیداست به معنای شستن پول‌های کثیف است. پول‌شویی به این معناست که فرد و یا گروهی پولی را از راه نامشروع به دست آورده و آن را از راه‌های مختلف وارد بازار و نظام مالی ‌کنند.

ارتباط پول‌شویی و حرام‌خوری

حرام‌خواری عبارتست از استفاده از مال حرام، و مال حرام وقتی حرام است که از راه غیر مشروع بدست آید. آموزه‌های دینی برای حمایت از حیات اجتماعی انسان‌ها، راه‌های مشروعی در قوانین خود بیان داشته که باعث سعادت فرد می‌شود.

هدف نهایی در پول‌شویی؛ استفاده راحت از درآمدهای نامشروع و در امان ماندن از پیگردهای قانونی است. پول کثیف، مال نامشروعی است که در روایات، از آن به مال حرام نام برده شده است.

بنابر این بهره‌گرفتن از هر نوع درآمد نامشروع به منزله حرام‌خواری است. که در قرآن کریم تعبیر اکل مال به باطل شده است. خداوند در آیه 188 سوره بقره "لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل"؛ به حرمت خوردن مال دیگران از طریق نامشروع اشاره می‌کند.

اهمیت پرهیز از حرام‌خواری

در اسلام به پرهیز از حرام‌خواری توصیه‌های بسیاری شده چرا که در بخش بخش زندگی تاثیر دارد. حرام‌خواری موجب نابودی همه دستاوردهای انسان می‌شود و ترک لقمه حرام نزد خداوند محبوب‌تر از خواندن هزار رکعت نماز است.(الحکم الزاهره، ص628) زمانی دعا مورد پذیرش خداوند قرار می‌گیرد که لقمه حرام در وجودش نباشد که اگر باشد، دعا و نمازش پذیرفته نمی‌شود. (بحارالانوار،ج63،ص314)

به حضرت موسی علیه‌السلام وحی شد: شش چیز در شش جا است، اما مردم جای دیگر طلب می‌کنند و هرگز آنها را نمی‌یابند: من آسایش را در بهشت قرار داده‌ام، مردم در دنیا می‌جویند؛ ... مستجاب‌شدن دعا را در غذای حلال مقرر کرده‌ام، در سر و صدا می‌جویند.(نصایح، فصل ششم،ص253)

از آموزه‌های دین در می‌یابیم که مال حرام در خصوصی‌ترین بُعد انسان یعنی راز و نیاز با خداوند تاثیر بسیار دارد، و قطعا در جنبه‌های اجتماعی نیز نقش دارد. از این رو پیامبر اکرم صلی اللَه علیه‌وآله فرمود :"وقتی فردی لقمه حرامی بدست می‌آورد، همه فرشتگان در آسمان‌ها و زمین او را لعن کنند و تا وقتی آن لقمه در درون او است، خداوند به او نظر نمی‌کند، کسی که لقمه حرامی ‌می‌خورد به‌خشم خدا گرفتار می‌شود، تا وقتی که توبه کند.(مدح الطعام‌الحلال و ذم‌الحرام،ص313،ح6)

مال حرام هیچ سودی ندارد و بی‌فایده است. امام کاظم علیه‌السلام فرمود: " مال حرام، زیاد نمی‌شود و اگر زیاد شود برای انسان برکت ندارد، و اگر از آن انفاق کند به او پاداش نمی‌دهند، و آنچه از خود بجای گذاشته توشه او برای جهنم است."(مسند الامام الکاظم‌علیه‌السلام، ج۲، ص۳۷۹)

یکی از دلائل مبارزه با حرام‌خواری، مبارزه با پولشویی است. بر اساس اصل 49 دولت موظف است مقابل ثروت‌های ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار، سوء استفاده از موقوفات و سایر موارد غیر مشروع بیاستد و به صاحب حق رد کند و در صورت معلوم نبودن او به بیت المال بدهد.

نوع نگاه اسلام به درآمد حاصل از مال حرام، دولت اسلامی را کمک می‌کند که بهتر به مبارزه با پول‌شویی بپردازد. از این رو، تقویت نگرش صحیح به پول کثیف و مال حرام، موجب مبارزه بهتری با پول‌شویی است.

پول‌شویی از طریق انفاق

خداوند در آیه۲۶۷سوره بقره که در مورد انفاق است می‌فرماید باید از مالی انفاق نمود که حلال باشد:

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّباتِ ما کَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَیَمَّمُوا الْخَبیثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بآخِذیهِ إِلاَّ أَنْ تُغْمِضُوا فیهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمیدٌ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بخش‌های پاکیزه اموالی که (از طریق تجارت) به دست آورده‌اید و از آنچه از زمین برای شما خارج ساخته‌ایم (از منابع و معادن و درختان و گیاهان) انفاق کنید و برای انفاق به سراغ قسمت‌های ناپاک نروید در حالی که خود شما (به‌هنگام پذیرش اموال) حاضر نیستید آنها را بپذیرید مگر از روی اغماض و کراهت، و بدانید خداوند، بی‌نیاز و شایسته ستایش است.

امام ‌صادق علیه‌السلام در مورد شان نزول این آیه فرمود: درباره جمعى نازل شده که ثروت‌هایى از طریق رباخوارى در زمان جاهلیت جمع‌آورى کرده بودند و از آن در راه خدا انفاق مى‌کردند، خداوند آنها را از این کار نهى کرد و دستور داد از اموال پاک و حلال در راه خدا انفاق کنند.

گاهی افرادی هستند که از طریق نامشروع و حرام اموالی را بدست می‌آورند و از آن در راه‌های مشروع استفاده می‌کنند و انفاق می‌دهند تا به خیال خود آن پول را پاک کنند. ولی این اعمال کوچکترین تاثیری در پاک و حلال شدن مال حرام ندارد و این مصداق پول‌شویی است که همچنان پول، کثیف می‌ماند.

در حقیقت پول کثیف، همان مال حرام مورد نکوهش و ممنوع در اسلام است. از این رو، میان پول‌شویی و حرام‌خواری ارتباط بسیار تنگاتنگی وجود دارد. بنابر این یکی از مهمترین راهکارهای مبارزه با پول‌شویی تقویت نگرش منفی به حرام‌خواری با تکیه به آیات و روایات است.