مجموعه:بیماری ها و راه درمان

بیماری های مربوط به زوال عقل می توانند موجب آنوسمی شوند

آنوسمی (Anosmia) شاید واژه ای باشد که تاکنون به گوش شما نخورده باشد، اما به مشکلی آشنا اشاره دارد که از دست دادن نسبی یا کامل حس بویایی است. آنوسمی به واسطه شرایط سلامت روانی و جسمانی مختلفی می تواند شکل بگیرد.

آنوسمی یااز دست دادن حس بویاییمشکلی نسبتا ناشناخته باقی مانده است زیرا مطالعات یا داده های جامعی در زمینه بررسی این موضوع وجود ندارند. گفته شده است، افرادی که به این شرایط مبتلا می شوند وضعیتی ناامیدکننده را تجربه می کنند. اما چه چیزهای می توانند دلیل شکل گیری آنوسمی باشند؟

آسیب مغزی

درک ما از آسیب مغزی - چه در نتیجه جراحت های ورزشی، تصادف خودرو، یا چیز دیگر - همچنان در حال شکل گیری و توسعه است. برای افرادی که از آسیب مغزی چشمگیر رنج می برند، علائم بسیاری وجود دارند و اغلب سال ها پس از حادثه نیز طول می کشند.

یکی از این علائم می تواند آنوسمی باشد. آسیب وارد شده به مغز اغلب موجب از دست دادن حس بویایی می شود که می تواند برای یک دوره زمانی کوتاه یا بلند مدت باقی بماند. به طور ویژه، آسیب دیدن لوب فرونتال مغز، جایی که بو پردازش می شود، می تواند به از دست دادن حس بویایی منجر شود. آسیب مستقیم به بینی نیز می تواند موجب از دست دادن حس بویایی شود، اگرچه این موضوع پس از بهبودی آسیب وارده به سرعت برطرف می شود.

عفونت ویروسی دستگاه تنفس

هر فردی که به یک سرماخوردگی بد یا آنفلوآنزا مبتلا شده باشد، آگاه است که این شرایط می تواند به از دست دادن قدرت بویایی به میزان اندک یا قابل توجه منجر شود. این نوع از عفونت ها می توانند به آسیب دیدگی دیواره داخلی بینی و سینوس ها منجر شوند و تشخیص روایح را برای فرد دشوار سازند.

به طور ویژه، عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی در این زمینه مشکل آفرین هستند. در شرایطی که آنها اغلب به آنوسمی منجر می شوند، در بیشتر موارد نتیجه بویایی پریشی یاپاروسمی(Parosmia)، یک احساس تحریف شده از بو است، که می تواند موجب شود افراد در برابر روایحی که به طور معمول دلپذیر هستند، واکنش منفی نشان دهند. این شرایط به دلیل آسیب دیدگی سلول های گیرنده بویایی رخ می دهد. خبر خوب این است که درمان موثر منبع عفونت به طور معمول نتایج مثبت بلند مدت را در پی دارد.

آنوسمی ایدیوپاتیک

در تعداد بسیار بالایی از موارد، هیچ توضیح جسمانی برای بیماری که از دست دادن نسبی یا کامل حس بویایی را گزارش می کند، وجود ندارد. حتی پس از انجام آزمایش های مختلف - از جمله آزمایش خون و اسکن های مغزی - یافتن دلیل جسمانی برای ناتوانی قدرت بویایی می تواند دشوار باشد.

بیمارانی که از دست دادن حس بویایی را گزارش می کنند، اما شرایط جسمانی را نشان می دهند که می تواند ابتلا به این وضعیت را توضیح دهد، ممکن است در ادامه با مشکلات مرتبط با زوال عقل از جمله بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر مواجه شوند. بر همین اساس است که افراد مسن باید در صورت مواجهه با نشانه های مرتبط با آنوسمی با پزشک خود مشورت کنند.

آنوسمی یا از دست دادن حس بویایی مشکلی نسبتا ناشناخته باقی مانده است

آسیب بینی یا سینوس

افرادی که با آسیب بینی قابل توجه - مانند شکستگی بینی - مواجه شده اند می دانند که چه شرایط دردناکی هم در زمان جراحت و هم در هفته های پس از آن شکل می گیرد.

جدا از احساس درد، یکی دیگر از عوارض جانبی آسیب وارده به بینی و سینوس ها می تواند از دست دادن قدرت بویایی یا آنوسمی باشد. تورم اطراف بینی و سینوس ها می تواند موجب از دست دادن توانایی بویایی شود. این شرایط پس از فروکش کردن التهاب بهبود می یابد. شایان ذکر است که سرماخوردگی شدید، پولیپ های بینی، و آلرژی های فصلی نیز می توانند موجب آنوسمی شوند.

آنوسمی مادرزادی

درصد بسیار کمی از افرادی که با از دست دادن نسبی یا کامل حس بویایی مواجه هستند، به عنوان افرادی با آنوسمی مادرزادی شناخته می شوند. در این موارد افراد بدون هیچ توانایی بویایی متولد می شوند.

این شرایط ممکن است با سندرم کالمن، بیماری که در نتیجه تولید هورمون ناکافی توسط غده هیپوفیز شکل می گیرد، مرتبط باشد. این وضعیت به طور معمول با یک نقص در هیپوتالاموس مرتبط است که می تواند شامل مشکلات باروری نیز شود.

زوال عقل

بیماری های مربوط به زوال عقل - از جمله بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر - می توانند موجب آنوسمی شوند. در حقیقت، از دست دادن قدرت بویایی ممکن است خود را چند ماه یا حتی چند سال پیش از پدیدار شدن بیماری پارکینسون یا بیماری آلزایمر نشان دهد.

در همین راستا، آنوسمی می تواند روشی موثر برای تشخیص بیماری های مرتبط با زوال عقل پیش از ظهور آنها باشد. بر همین اساس است که افراد بزرگسال و به ویژه افراد پیر باید در صورت مواجهه با از دست دادن نسبی یا کامل قدرت بویایی خود به پزشک مراجعه کنند.

موارد دیگر

تعداد دیگری از شرایط سلامت می توانند به از دست دادن اندک یا قابل توجه حس بویایی منجر شوند. به عنوان مثال، برخی مشکلات کبد و غده تیروئید می توانند موجب تجربه آنوسمی در بیمار شوند. افزون بر این، برخی بیماران مبتلا به دیابت یا صرع ممکن است از دست دادن حس بویایی خود را تجربه کنند.

صرف نظر از وضعیت سلامت، افرادی که هر گونه از دست دادن حس بویایی - اندک یا چشمگیر - را تجربه می کنند باید به سرعت به پزشک مراجعه کنند. آزمایش های خون، اسکن های مغزی و دیگر انواع بررسی ها می توانند به تشخیص این که مشکل موقتی است - به عنوان مثال در نتیجه آلرژی های فصلی، سرماخوردگی یا آنفلوآنزا - یا به واسط موضوعی جدی‌تر مانند بیماری های مرتبط با زوال عقل یا مشکلات کبدی شکل گرفته است، کمک کند.

منبع:asriran.com