مجموعه:بیماری ها و راه درمان

با تاخير در عمل جراحی آب مروارید به تدريج بينايی فرد كاهش می یابد

آب مرواريد، كدر شدن عدسي چشم است كه منجر به مشكلات بينايي مي‌شود. در مراحل اوليه، استفاده از نور قوي و عينك،مشكلات بينايي ناشي از آب مرواريد را كمتر مي‌كند. اما در مراحل بعدی بيماری، انجام جراحی برای بهبود بينايی ضروریاست. امروزه عمل جراحی آب مرواريد كم خطر و بسيار موثر است.

انواع مختلف آب مرورايد كدامند؟

آب مرورايد ناشي از افزايش سن:عدسی نيز همانند ساير قسمت‌های بدن،‌ در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد ولايه‌هايی به سطح خارجی آن اضافه مي‌شود كه با گذشت زمان لنز سخت می شود و شفافيت خود را از دست مي‌دهد.آب مرواريد ناشی از افزايش سن شايع‌ترين نوع آب مرواريد است و بين سنين 65 تا 74 سالگی، 50 درصد افراد و بالای سن 75سالگی، 70 درصد افراد به آن مبتلا می شوند، اما مي‌تواند از 35 سالگی به بعد شروع شود.

آب مرواريد ناشي از ساير بيماري‌ها:اين نوع آب مرواريد در افرادي كه بيماري‌هاي مشخص ديگري از جمله ديابت (بيماري قند) دارند ديده مي‌شود. گاهي بروز آب مرواريد در رابطه با مصرف داروهاي كورتون دار است.

آب مرواريد ناشي از ضربه:گاهي بلافاصله پس از صدمات چشمي و گاهي سالها بعد از آن ديده مي‌شود.

آب مرواريد مادرزادي:برخي بچه‌ها با آب مرورايد به دنيا مي‌آيند يا اين‌كه در كودكی به آن مبتلا می شوند كه معمولا درهر دو چشم است. اين آب مرواريد ممكن است در بينايی اختلال ايجاد نكند، اما در صورت ايجاد اختلال حتما بايد جراحیشود.

علائم شايع آب مرواريد عبارتند از:

تار شدن ديد چشم كه بدون درد است

حساسيت به نور

تغييرات مكرر نمره عينك

دو بينی در يك چشم

احتياج به نور بيشتر برای مطالعه

كاهش ديد در شب

محو شدن يا زرد شدن رنگ ها

اگر آب مرواريد عمل نشود چه اتفاقي مي‌افتد؟

با تاخير در عمل جراحی به تدريج بينايی فرد كاهش يافته به طوری كه در حد شمارش انگشتان و يا فقط درك نور خواهدرسيد، در اين مرحله در تعداد كمی از بيماران ممكن است منجر به افزايش فشار داخل چشم (آب سياه) شود و در نتيجه نيازبه جراحی اورژانس پيدا مي‌كند كه عوارض و خطرات آن بيشتر از جراحي معمول است.

بنابراين در صورتی كه تشخيص آب مرواريد داده شده اما به عللي جراحي آن امكان‌پذير نيست، بيمار بايد تحت نظر چشمپزشك باشد تا به مرحله اورژانس نرسد.

عدسی نيز همانند ساير قسمت‌های بدن،‌ در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد

درمان آب مرواريد چگونه است و چه زمانی عمل می شود؟

در مراحل اوليه آب مرواريد، وضعيت بينايی با استفاده از عينك، عدسي‌های بزرگ نما و نورهای قوی تر بهبود می يابد. اما اگر اين تدابير كمك كننده نباشد، جراحی تنها راه درمان است كه شامل خارج كردن عدسی كدر شده و جايگزينی آن با عدسیمصنوعی است. دارو، قطره، ورزش يا عينك مانع بروز يا بهبود آب مرواريد نمی شوند.

زمان عمل با توجه به نياز و شرايط هر فرد متفاوت است. در افراد مسن كه نياز چنداني به ديد كامل ندارند ممكن است ديرترنياز به انجام جراحی باشد. به هرحال شما با كمك چشم پزشك در اين زمينه تصميم خواهيد گرفت.

آب مرواريد زمانی نياز به جراحی دارد كه اختلال بينايی، انجام فعاليت‌های شغلی يا روزمره مانند رانندگی،مطالعه و تماشایتلويزيون را مختل كند و نيازي به رسيدن آب مرواريد نيست .

دارو، قطره، ورزش يا عينك مانع بروز يا بهبود آب مرواريد نمی شوند

تکنیک عمل آب مروارید

به­ طور کلی عمل آب­ مروارید شامل خارج کردن عدسی کدر شده و در اغلب موارد کار گذاشتن لنز مصنوعی داخل چشمیبه جای عدسی طبیعی چشم است. با این وجود در بعضی شرایط نادر ممکن است لنزی داخل چشم کارگذاشته نشود.

متداول ترین برش ایجاد شده برای انجام این عمل، یک برش 3 میلی­متری، یعنی برشی کمتر از 1/3 سانتی­ متر است. این برشبه دلیل کوچک بودن احتیاجی به بخیه و ترمیم ندارد و پس از عمل خود به ­خود بهبود می­ یابد.

جراح سپس یک دریچه دایره ای در کپسول عدسی- غشای بسیار نازکی که عدسی را می­ پوشاند- ایجاد کرده که این فرآیندcapsulorhexis نامیده می­ شود که این عمل به دقت بسیار زیادی نیاز دارد زیرا ضخامت کپسول عدسی 4/1000 میلی­ متراست.

در روش Phacoemulsification از امواج اولترا سونیک (مافوق صوت) برای شکستن عدسی به ذرات ریزتر استفاده می­ شود.

این ذرات سپس با کمک یک لوله مکشی بیرون آورده می­ شوند. قسمت خلفی(عقبی) کپسول عدسی دست­ نخورده در جایخود باقی می­ ماند تا عدسی مصنوعی بر روی آن کار گذاشته ­شود.

روش Extracapsular cataract extraction زمانی به کار می­ رود که عدسی بسیار سفت شده باشد و امواج به کار رفته درPhacoemulsification قادر به شکستن آن به ذرات ریزتر نباشند. در این روش برشی در حدود 10 میلی­ متر در چشم ایجادمی­ شود و هسته عدسی به صورت یک تکه خارج شده و برش ایجاد شده نیاز به بخیه دارد.

در عمل فیکو عدسی داخل چشمی به صورت تاشو بوده و از طریق منفذ کوچک ایجاد شده به داخل چشم فرستاده می­ شود.این عدسی در مجاورت کپسول خلفی باز شده و اندازه اپتیک آن به 6 میلی­ متر می­رسد و به وسیله بازوهای کناری که به آنهاhaptic گفته می­شود در داخل کپسول، محکم قرار می گیرد. معمولاً برای ثابت نگاه داشتن عدسی ­ها در داخل چشماحتیاجی به بخیه وجود ندارد.

قبل از عمل جراحي چه بايد كرد؟

اگر شما مي خواهيد تحت اين عمل قرار بگيريد در نظر داشته باشيد كه يك يا دو هفته قبل از جراحی، پزشك آزمايش‌هايیدرخواست مي‌كند كه شامل آزمايش‌های خون و ادرار، عكسبرداری از قفسه سينه و تعيين قدرت لنز داخل چشمی است. در صورتی كه دچار افزايش فشار خون يا قند خون هستيد قبل از عمل بايد حتما زير نظر متخصص داخلی، درمان و تحت كنترلقرار بگيريد. روز قبل از عمل حمام كنيد و 6 ساعت قبل از عمل نبايد چيزی بخوريد.

در حين جراحی چه اتفاقاتی رخ می دهد؟

پس از ورود به اتاق عمل كلينيك يا بيمارستان، قطره چشمي براي گشاد كردن مردمك استفاده مي‌شود، سپس اطراف چشم‌هابا محلول ضد عفونی كننده شسته و تميز می شود. عمل جراحی معمولا حدود يك ساعت طول می كشد و بدون درد است. جراحی مي‌تواند تحت تاثير بي حسی موضعی (با تزريق ماده بی حس كننده در زير چشم و اطراف پلك) و يا با بيهوشي عمومیانجام گيرد كه بستگي به وضعيت جسمانی شما و نظر متخصص قلب و جراح چشم دارد.

در روش بيهوشی عمومی معمولا در طول عمل هيچ چيز حس نخواهيد كرد و پس از برخاستن از بيهوشی از عمل جراحی چيزیبه خاطر نخواهيد داشت. بعد از عمل روی چشم شما پانسمان گذاشته می شود و سپس مدتی در بيمارستان استراحت می كنيد واز شما مراقبت خواهد شد تا دچار مشكلی نشويد. تقريبا تمامی بيماران در همان روز می توانند مرخص شوند.

عمل آب­ مروارید شامل خارج کردن عدسی کدر شد کار گذاشتن لنز مصنوعی است

مراقبت های بعد از عمل جراحی

1- چند روز اول بعد از عمل جراحی با کوچک ترین فشار، زخم ممکن است باز شود. بنابراین محافظ پلاستیکی را به خصوصهنگام خواب به چشم داشته باشید.

2- محافظ پلاستیکی قابل شستشو است، لذا روزانه با آب و صابون شسته شود.

3- داروها را طبق دستور پزشک استفاده کنید و از استفاده خودسرانه آنها خودداری نمایید.

4- در هر مراجعه به پزشک، داروها را با خودتان ببرید و یا نام آن ها را به خاطر بسپارید.

5- بهتر است قطره چشمی توسط فرد دیگری در چشم شما چکانده شود.

6- تا یک هفته از سجده کردن در هنگام نماز خودداری کنید و مهر را با دست به پیشانی نزدیک کنید.

7- در صورتی که بیش از یک نوع قطره استفاده می کنید، قطره دوم حداقل 5 دقیقه بعد از قطره اول ریخته شود.

8- بعد از چکاندن قطره، حداقل یک دقیقه چشم ها را ببندید و از پلک زدن های شدید خودداری کنید.

9- در هنگام چکاندن قطره چشمی نباید نوک قطره چکان با سطح قرنیه، مژه ها یا پلک تماس پیدا کند.

10- پنج روز بعد از جراحی آب مروارید بدون عارضه، استحمام بلامانع است.

11- مطالعه، تماشای تلویزیون و فعالیت های عادی زندگی که توام با فعالیت شدید جسمانی نباشد بلامانع است. انجامفعالیت شدید جسمانی پس از جراحی کاتاراکت عواقب جبران ناپذیری را به همراه دارد.

12- سرما یا گرمای هوا آسیبی به چشم عمل شده وارد نمی کند.

13-بعد از جراحی آب مروارید، در صورتی که شماره لنز شما بر اساس بهترین دید دور تعیین شده باشد، برای دید نزدیک نیازبه عینک مطالعه خواهید داشت.

14- دید شما در چند روز اول بعد از عمل جراحی ممکن است کامل نباشد که احتمالا به علت ورم موقتی قرنیه و یا وجودبخیه ها است.

15- به محض ایجاد درد چشم، قرمزی، حساسیت به نور، کاهش دید و ترشح چرکی از چشم فورا به پزشک مراجعه کنید. درصورتی که به جراح خود دسترسی نداشتید، به درمانگاه اورژانس چشم مراجعه کنید.

16- کپسول عدسی ممکن است ماه ها یا سال ها بعد از عمل کدر شده و باعث کاهش بینایی شود. این پدیده به سهولت و بالیزر به طور سرپایی درمان می شود.

17- بسیاری از افراد در معرض مشکلات و بیماری های چشمی نظیر آب سیاه چشم و جدا شدن شبکیه هستند. این بیماری هادر افرادی که تحت جراحی های چشم قرار گرفته اند، حتی اگر نتیجه عمل موفقیت آمیز باشد شایع تر است و چون درمراحل اولیه، این بیماری ها بدون علامت واضح هستند، همه افراد به خصوص کسانی که جراحی های چشم داشته اند، باید درفواصل منظم (حداقل یک بار در سال) توسط چشم پزشک معاینه شوند تا در صورت وجود این مشکلات، درمان به موقع انجامپذیرد.

پنج روز بعد از جراحی آب مروارید بدون عارضه، استحمام بلامانع است

عوارض بعد از جراحی آب مروارید کدامند ؟

۱-عفونت

۲-التهاب بعد از عمل

۳-خونریزی

۴-ورم بخش مرکزی شبکیه (ماکولا)

۵-افزایش فشار داخل چشم

۶-تورم شبکیه چشم

۷-جدا شدگی پرده شبکیه

۸-تورم قرینه

۹-پارگی شبکیه

بدیهی است هر جراحی ای دارای عوارضی است و عمل آب مروارید نیز از آن مستثناء نیست.در برخی افراد بعد از عمل جراحی آب مروارید ممکن است بعضی از این عوارض بروز کند و در برخی نیز هیچ کدام از آنهاایجاد نشود.

دقت چشم پزشک در حین جراحی آب مروارید ، مراقبت های بیمار پس از عمل آب مروارید در کاهش این عوارض تاثیر گذاراست .

چه زمانی بينايی طبيعی می شود؟

چند روز پس از عمل می توان فعاليت‌های روزانه را شروع كرد. اما بينايی ممكن است تا مدتی كامل نباشد. پس از عمل، چشمبرای عادت كردن با شرايط جديد نياز به زمان دارد تا به طور مناسبی با چشم ديگر هماهنگی ايجاد كند، بخصوص اگر چشممقابل دچار آب مرواريد باشد. در مورد زمان شروع مجدد رانندگی در صورتی كه ديد كافی داشته باشيد مانعی وجود ندارد.

اگر IOL در چشم تعبيه شده باشد ممكن است رنگ‌ها خيلی روشن و يا مختصری آبی به نظر برسند. همچنين اگر در نور شديد خورشيد قرار بگيريد همه چيز برای چند ساعت كمی قرمز به نظر می رسد. اين اختلالات به اين دليل است كه عدسی مصنوعیدر چشم شما كاملا شفاف است و نور زيادی به داخل چشم راه می يابد. در عرض چند ماه پس از تعبيه IOL اين تغييرات ازبين مي‌رود. پس از عمل چشم ممكن است نياز به عينك جديدي پيدا كنيد كه بعد از 2 تا 3 ماه تجويز خواهد شد.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته