بایدها نبایدهای فیلترینگ پلتفرم ها در ایران

به گزارشسراج24؛«اینستاگرام و تلگرام برای دفتر داشتن در ایران باید به قواعد کشور پایبند باشند. نباید فضایی بدون نظارت و حکمرانی ایجاد شود.» این را سید ستار هاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه جلسه هفتگی هیئت دولت داد.

در آخرین گزارشی که مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) در مهرماه امسال منتشر کرد همچنان تلگرام و اینستاگرام به‌عنوان دو پلتفرم پرطرف‌دار در ایران هستند با وجود اینکه این دو پلتفرم به دلایل مختلف همچون امنیت ملی، کنترل بحران، تهدیدهای فرهنگی و اجتماعی و عدم امکان نظارت مستقیم بر محتواهایی که در این بستر منتشر می‌شوند، در ایران فیلتر شدند.

چرا پلتفرم‌های خارجی در ایران فیلتر شدند؟
پلتفرم‌هایی همچون تلگرام و اینستاگرام به دلیل محبوبیت و دسترسی‌های که در میان مردم داشتند به‌ویژه در زمان اغتشاشات و ناآرامی‌ها، به بستر و ابزاری برای هماهنگی و اطلاع‌رسانی تبدیل شدند.

از سوی دیگر محتوای موجود در تلگرام و اینستاگرام، سبک زندگی غربی و فرهنگ‌های بیگانه را ترویج می‌داد، موضوعی که نگرانی‌های فرهنگی را به وجود آورد.

همچنین، به دلیل آنکه سرورهای تلگرام و اینستاگرام در خارج از ایران قرار دارند، امکان دسترسی و کنترل مستقیم بر محتوای این شبکه‌ها برای مسئولین دشوار بود و این موضوع از دید مجریان یک تهدید به شمار می‌رفت به همین جهت بر اساس یک تصمیم جمعی این پلتفرم‌ها فیلتر شدند.

هر چند اظهارنظرها نشان می‌دهد، تصمیماتی که در سطح کلان کشور گرفته می‌شود همواره موافقان و مخالفانی دارد، برخی از موافقان معتقدند که این محدودیت‌ها می‌تواند به کاهش ناآرامی‌ها و حفظ امنیت کمک کند، از سوی دیگر، برخی نمایندگان مجلس و مسئولین دولتی با فیلترینگ کامل مخالف بوده و بر این باورند که این اقدامات مشکلات اقتصادی و اجتماعی را بیشتر می‌کند زیرا بسیاری از کسب‌وکارها به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، از این شبکه‌ها برای تبلیغ و فروش استفاده می‌کردند و فیلتر کردن آنها به کسب‌وکارهای دیجیتال لطمه می‌زند.

عدم تمکین از قوانین سرزمین ایران توسط مدیران پلتفرم‌ها
البته به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که حاکمیت همچنان تصمیمی برای رفع فیلتر ندارد این است که برخلاف اینکه تلگرام و اینستاگرام در کشورهای مختلف به‌ویژه در اروپا و آمریکا دفاتر رسمی دارند، حاضر به راه‌اندازی دفتر رسمی در کشور ما نیستند. به عنوان مثال، اینستاگرام به‌عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه متا، در آمریکا دفتر اصلی دارد و در چندین کشور اروپایی نیز شعبه‌های نمایندگی تاسیس کرده است یا تلگرام نیز با اینکه دفتر مرکزی‌اش در آلمان است، در برخی از کشورهای اروپایی و آسیایی دارای تیم‌های پشتیبانی فعال است، این شرکت‌ها در کشورهایی همچون ترکیه و امارات نیز دفتر رسمی دارند.

با این حال، این دو پلتفرم تاکنون از تأسیس دفتر نمایندگی در ایران خودداری کرده‌اند، مدیران آنها با این بهانه‌ها که ممکن است محدودیت‌هایی برای کاربران ایجاد شود یا حریم خصوصی کاربران نقض شود، این در حالی است که شواهد نشان می‌دهد مدیران همین پلتفرم‌ها بارها و بارها با نقض آزادی بیان و محدود و مسدود کردن صفحات مختلف با بهانه حمایت از جبهه مقاومت و نشر تصاویری از شهید سردار سلیمانی به حریم کاربران تجاوز کرده‌اند.
رئیس دولت چهاردهم در تبلیغات انتخاباتی خود وعده رفع فیلتر را داد و پس از انتخابات پیگیر این وعده شد تا جایی که تقریبا بیشتر وزرا در این خصوص اظهار نظر کردند اما در نهایت تصمیمی که تغییر نکرده این است مدیران شبکه‌های اجتماعی خارجی، باید قوانین داخلی کشور را رعایت کنند و به حاکمیت ملی ایران احترام بگذارند.

در نهایت اینکه به نظر می‌رسد بازنگری در قوانین و مقررات مربوط به فیلترینگ و فضای مجازی می‌تواند راهگشا باشد.