ریشه مشکلات اقتصادی کشور در نگرش های نادرست است

به گزارشبازارنیوز، ، تقی ترابی، اقتصاددان برجسته و عضو هیئت علمی دانشگاه، در نشست خبری خود، به بررسی چالش‌های اقتصادی ایران از منظر بنیان‌های فکری و فلسفی علم اقتصاد می‌پردازد. ایشان با نگاهی عمیق به ریشه‌های مشکلات اقتصادی کشور، به تحلیل مسائلی مانند تورم مزمن، بیکاری، رشد اقتصادی پایین، فقر، نابرابری و کاهش ارزش پول می‌پردازد. دکتر ترابی معتقد است که بسیاری از این مشکلات ناشی از نگرش‌های نادرست به نقش دولت در اقتصاد و عدم درک صحیح از اصول بنیادین علم اقتصاد است.

به عنوان شروع بحث، لطفاً توضیح دهید که چرا موضوع چالش‌های اقتصادی ایران از منظر بنیان‌های فکری و فلسفی علم اقتصاد اهمیت دارد؟

ترابی:بسیاری از مشکلات اقتصادی ما ریشه در نگرش‌های نادرست و باورهای غلط درباره نقش دولت و بازار دارد. ما در ایران با مسائلی مانند تورم مزمن، بیکاری، رشد اقتصادی پایین و نابرابری مواجه هستیم که همه این‌ها به نوعی مرتبط با نحوه تفکر ما درباره اقتصاد و نقش دولت در آن است. برای درک بهتر این مشکلات، باید به ریشه‌های فکری و فلسفی آن‌ها بپردازیم.

شما اشاره کردید که اقتصاد ایران با چالش‌های متعددی مواجه است. لطفاً در مورد این چالش‌ها بیشتر توضیح دهید.

ترابی:بله، اقتصاد ایران با چالش‌های متعددی روبرو است که از جمله آن‌ها می‌توان به تورم مزمن، بیکاری به ویژه در میان جوانان، رشد اقتصادی پایین و حتی منفی در برخی سال‌ها، فقر شدید، نابرابری‌های گسترده و کاهش ارزش پول اشاره کرد. علاوه بر این، نوسانات نرخ ارز و فضای نامناسب کسب و کار نیز از دیگر مشکلاتی است که اقتصاد ایران با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. بخش عمده‌ای از اقتصاد ایران وابسته به صادرات نفت است و این وابستگی به یک محصول، اقتصاد کشور را در برابر شوک‌های خارجی بسیار آسیب‌پذیر کرده است.

چه ارتباطی بین اندازه دولت و مشکلات اقتصادی وجود دارد؟

ترابی:مسئله اصلی اندازه دولت نیست، بلکه نقش و جایگاه دولت در اقتصاد است. در ایران، دولت نه تنها به عنوان یک نهاد تنظیم‌گر، بلکه به عنوان یک بازیگر اصلی در اقتصاد عمل می‌کند. این نقش گسترده دولت باعث شده است که بخش خصوصی نتواند به درستی رشد کند و بازارها به شکل کارآمدی عمل نکنند. دولت در ایران به جای اینکه به عنوان یک نهاد حامی بازار و بخش خصوصی عمل کند، خود را به عنوان رقیب بخش خصوصی می‌بیند و این باعث ایجاد فضای ناعادلانه و ناکارآمد در اقتصاد شده است.

شما به بنیان‌های فکری و فلسفی علم اقتصاد اشاره کردید. لطفاً بیشتر در این مورد توضیح دهید.

ترابی:بنیان‌های فکری و فلسفی علم اقتصاد به اصول و مفاهیمی اشاره دارد که زیربنای علم اقتصاد را تشکیل می‌دهند. این اصول شامل مفاهیمی مانند کمیابی، بیش‌خواهی، عقلانیت و انتخاب هستند. درک صحیح از این اصول به ما کمک می‌کند تا بدانیم که چگونه بازارها کار می‌کنند و چگونه می‌توانیم از طریق سیاست‌های اقتصادی به رفاه و سعادت جامعه دست یابیم. متأسفانه در ایران، این اصول به درستی درک نشده‌اند و این باعث شده است که بسیاری از سیاست‌های اقتصادی ما بر اساس باورهای نادرست و نگرش‌های غلط شکل بگیرند.

در خصوص نقش اقتصاد توسعه در شکل‌گیری مشکلات اقتصادی بیشتر توضیح دهید.

ترابی:اقتصاد توسعه به عنوان یک شاخه از علم اقتصاد، در دهه‌های پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت. این شاخه از اقتصاد بر این باور استوار بود که کشورهای در حال توسعه نیازمند دخالت گسترده دولت در اقتصاد هستند تا بتوانند به رشد و توسعه دست یابند. متأسفانه، این نگرش در ایران نیز مورد استقبال قرار گرفت و باعث شد که دولت نقش بسیار گسترده‌ای در اقتصاد ایفا کند. این دخالت گسترده دولت نه تنها به رشد اقتصادی منجر نشد، بلکه باعث ایجاد فساد، ناکارآمدی و نابرابری‌های گسترده در اقتصاد ایران شد.

به نظر شما راه‌حل این مشکلات چیست؟

ترابی:راه‌حل اصلی این مشکلات، بازگشت به اصول بنیادین علم اقتصاد و درک صحیح از نقش دولت و بازار است. دولت باید به جای اینکه به عنوان یک بازیگر اصلی در اقتصاد عمل کند، به عنوان یک نهاد تنظیم‌گر و حامی بخش خصوصی عمل کند. علاوه بر این، باید به بنیان‌های فکری و فلسفی علم اقتصاد توجه بیشتری شود و این مفاهیم در سیاست‌های اقتصادی کشور مورد استفاده قرار گیرند. تنها در این صورت است که می‌توانیم به رشد و توسعه پایدار دست یابیم.

سخن پایانی

ترابی:سخن پایانی من این است که برای حل مشکلات اقتصادی ایران، باید به ریشه‌های فکری و فلسفی این مشکلات بپردازیم. بدون درک صحیح از اصول بنیادین علم اقتصاد و نقش دولت و بازار، نمی‌توانیم به رشد و توسعه پایدار دست یابیم. امیدوارم که با توجه به این مباحث، بتوانیم گام‌های مؤثری در جهت بهبود وضعیت اقتصادی کشور برداریم.

لینک کوتاه: