سازمان ملل درباره مسیر فاجعه‌بار تحقق وعده‌های اقلیمی هشدار می‌دهد

حتی اگر تمام کشورها به وعده‌های خود درباره‌ی کاهش نشر آلاینده‌ها عمل کنند، دمای میانگین جهانی تا پایان قرن به‌اندازه‌ی ۲/۷ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش خواهد یافت. براساس گزارش جدید سازمان ملل، این افزایش دما می‌تواند وضعیت حیات‌وحش را به وخامت ببرد و به خشک‌سالی و سیل منجر شود.

سطح گرمایش جهانی که با‌‌توجه‌‌به سطوح پیش‌صنعتی اندازه‌گیری می‌شود، می‌تواند میزان موج‌های گرمایی کشنده را افزایش دهد و با افزایش سطح دریاها به تهدیدی برای شهرهای ساحل تبدیل شود. به‌‌گفته‌ی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان مل، این گزارش نشان می‌دهد جهان در مسیری فاجعه‌بار قرار دارد.

به‌بیان ساده‌تر، گزارش جدید نشان می‌دهد شکاف بزرگی بین وعده‌های رهبران جهان و کارهایی که در عمل انجام داده‌اند، وجود دارد. نشر گازهای گرم‌کننده‌ی زمین در دهه‌‌ی جاری درمقایسه‌با سطوح دهه‌ی ۲۰۱۰ تا ۱۶ درصد افزایش خواهد یافت. بر‌‌اساس پژوهش‌ها، این آمار باید حداقل تا سال ۲۰۳۰ به یک‌چهارم برسد تا از آثار مخرب گرمایش جهانی جلوگیری شود.

گوترش هفته‌ی آینده در گردهمایی نشست سالانه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل، فوریت این مسئله را مطرح خواهد کرد. مسئله‌ی مذکور در نشست ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان معروف به گروه ۲۰ در اواخر اکتبر و سپس، بحث‌های اقلیمی در ماه نوامبر در اسکاتلند ادامه خواهد یافت.

^{آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، روز دوشنبه میزبان نشستی با هدف تشویق کشورها به منظور تقویت وعده‌های اقلیمی خواهد بود.}

بااین‌همه، بحث‌ها همیشه نتیجه‌بخش نیستند. کریستایانا فیگورس، رهبر سابق آژانس اقلیمی سازمان ملل، دراین‌باره می‌گوید:

امروزه، علم با تمام قدرت فریاد می‌زند که زمان عملی‌کردن وعده‌ها رسیده است. اگر درمقابل چالش‌های تغییرات اقلیمی نایستیم، مسائل ژئوپولتیک اهمیت خود را از دست خواهند داد.

درمجموع، نزدیک به ۲۰۰ کشور وعده‌های داوطلبانه‌ی خود را برای کاهش یا آهسته‌سازی روند نشر گازهای گرمایشی زمین به زیر آستانه‌ی توافق اقلیمی پاریس ارائه کرده‌اند. این توافق در سال ۲۰۱۵ با هدف کاهش آثار بد اقلیمی اتخاذ شد. برخی کشورها و بزرگ‌ترین آلاینده‌هایی مثل ایالات متحده‌ی آمریکا و بریتانیا و اتحادیه‌ی اروپا وعده‌های خود را در این مسیر محکم کردند.

توافق پاریس هنوز به پیمان جدید ۷۰ کشور ازجمله چین نیاز دارد که بیشترین سهم تولید گازهای گلخانه‌ای را دراختیار دارد. علاوه‌براین، عربستان سعودی و هند دو اقتصاد بزرگ دیگر با ردپای چشمگیر اقلیمی هستند. برزیل و مکزیک و روسیه هم وعده‌های جدیدی مطرح کردند؛ بااین‌حال، این کشورها ردپای اقلیمی ضعیف‌تری از کشورهای دیگر دارند.

کشورهای یادشده با وجود قول‌هایشان، نتوانستند پیش‌نیازهای لازم برای محدودساختن افزایش دمای جهانی را برآورده سازند. بر‌‌اساس توافق پاریس در سال ۲۰۱۵، سطوح دمای جهانی درمقایسه‌با سطوح پیش‌صنعتی تا پایان قرن باید کمتر از ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد باقی بماند.

به‌دلیل پیشرفت‌های پژوهشی از زمان توافق پاریس، توافق علمی بر این شد که افزایش دما باید محدود به ۱.۵ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد و افزایش دمای فراتر از این حد می‌تواند پیامدهای مخربی مثل آسیب گسترده به محصولات و فروپاشی صفحات یخی قطبی را به‌دنبال داشته باشد. از اواخر قرن نوزدهم تاکنون، دمای جهان نزدیک به ۱ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یافته است. ایالات متحده‌ی آمریکا یکی از بزرگ‌ترین سهم‌ها را در آلودگی هوای جهانی از ابتدای انقلاب صنعتی دارد. این کشور تا پایان دهه‌ی جاری وعده‌ی کاهش ۵۰ تا ۵۲ درصدی آلاینده‌ها تا زیر سطوح سال ۲۰۰۵ را داده است؛ هدفی که اندکی پایین‌تر از سطح تعهدات اتحادیه‌ی اروپا و بریتانیا است.

ااثبات این تلاش‌ها به‌ویژه از نظر سیاسی دشوار است و باید دید جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، می‌تواند اعضای کنگره را قبل از گفت‌وگوهای بین‌المللی اقلیمی در ماه نوامبر به پشتیبانی از طرح اقلیمی تشویق کند. براساس تحلیل جدید Climate Action Tracker، هیچ‌کدام از آلاینده‌های اصلی توافق اقلیمی در راستای هدف ۱/۵ درجه‌ی سانتی‌گراد گام چشمگیری برنداشته‌اند. بسیاری از کشورها ازجمله بریتانیا و اتحادیه‌ی اروپا از نظر آماری به این هدف نزدیک هستند؛ اما ایالات متحده‌ی آمریکا هنوز فاصله‌ی زیادی دارد.

زمان‌بندی گزارش‌ها به‌اندازه‌ی محتوای آن‌ها اهمیت دارند. نوبت بعدی گفت‌وگوهای اقلیمی شش هفته دیگر است و با‌توجه‌‌به محدودیت‌ها سفر برای جلوگیری از گسترش کووید ۱۹، هنوز ابهامات زیادی درباره‌ی شرکت‌کنندگان این نشست وجود دارد. مشخص نیست بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان ازجمله چین و هند معاهده‌ی اقلیمی جدیدی ارائه خواهند کرد یا خیر. بر‌‌اساس تحلیل جداگانه‌ای که این هفته مؤسسه‌ی منابع جهانی در واشینگتن منتشر کرد، اقدامات ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان کلید آهسته‌سازی تغییرات اقلیمی است؛ زیرا آن‌ها درمجموع ۷۵ درصد از آلاینده‌های جهان را تولید می‌کنند.