برای اطلاع از وضعیت ضربان قلب می توانید از روش های مختلف اندازه گیری نبض استفاده کنید و با دانستن عدد نرمال ضربان قلب نسبت به سنتان از سلامت قلبتان مطلع شوید.
اندازه گیری نبض به روشی آسان
نبض به معنای انبساط شریان ها است . این انبساط در اثر افزایش فشار خون به دیواره های الاستیک شریان ها که در هر ضربان قلب ضرب می شود ایجاد خواهد شد . این انبساط هنگامی که خون پمپاژ می شود بالا رفته و به مرور زمان کاهش میابد و محض پمپاژ مجدد استراحت می کند.
اندازه گیری ضربان قلب به معنای میزان نبض در یک دقیقه می باشد . استراحت ضربان قلب به این معناست که هنگامی که در حال استراحت هستید تعداد نبض شما در دقیقه می زند و این امر معیار مهمی در سلامت ماهیچه های قلب می باشد . علاوه بر این ،دانستن اینکه چگونه ضربان قلب و تعداد نبض خود را بسنجید مهم بوده و گاهی لازم است نبض فرزندتان را نیز بررسی کنید.
سن و میزان تناسب اندام تاثیر زیادی در ضربان قلب در حال استراحت دارد .
این موارد ضربان قلب شما را تا حدی تحت تاثیر قرار خواهند داد :
درجه حرارت بدن
وضعیت بدن مانند دراز کشیدن ، نشستن و یا ایستادن
حالت عاطفی
مصرف کافئین
مصرف برخی داروهای خاص
مشکلات اساسی قلب یا تیروئید
نبض در نقاط خاصی از بدن که شریان ها بزرگتر بوده و همچنین نزدیک به پوست هستند احساس می شود. آسان ترین روش برای پیدا کردن نبض برروی مچ و یا گردن است . یک نبض سالم 60-100 بار در دقیقه می زند.
نبضتان را کجای بدن پیدا کنید؟
قسمت هایی که پیدا کردن نبض در آن ها کمی آسان است عبارتند از:
کنار جمجمه سر
پشت زانوها
کشاله ران
قسمت داخلی آرنج هنگامی که بازو صاف رو به سقف می باشد
قسمت بالایی و یا داخلی پا
روش های رایج اندازه گیری نبض
1. شریان زند اصلی که نحوه بررسی نبض توسط آن چنین می باشد :
ابتدا انگشت اشاره و انگشت میانی را بر انتهای مچ دست مخالف خود قرار دهید ، فقط دقت کنید که از انگشت شست استفاده نکنید زیرا شمارش نبض سرخرگ توسط آن دشوار می باشد.
هنگامی که اولین نبض را احساس کردید تعداد آن را در هر 15 ثانیه بشمارید و تعداد کل را در عدد 4 ضرب کنید . به عنوان مثال اگر تعداد نبض در هر 15 ثانیه 20 عدد بود پس ضربان قلب شما 80 بار در دقیقه می زند.
2. شریان کاروتید :
انگشت اشاره و میانی خود را در کنار نای ( دقیقا زیر استخوان فک ) قرار دهید . در این روش ممکن است برای شناسایی محل دقیق نبض کمی انگشتان خود را تغییر دهید . تعداد نبض خود را در هر 15 ثانیه بشمارید و در نهایت تعداد بدست آمده را در عدد 4 ضرب کنید.
3. نبض پدال :
دراین روش بااستفاده از قسمت بالایی پا (محلی که رکاب می زنید) می توانید تعداد نبض خود را بدست آورید . برای شروع ابتدا انگشت اشاره و میانی خود را در بالاترین قسمت استخوان یعنی امتداد قسمت بالایی پا قرار دهید . هنگامی که اولین نبض خود را احساس کردید هر 15 ثانیه یکبار آن را بشمارید و عدد بدست آمده را در 4 ضرب کنید.
4. شریان بازوها :
این روش بیشتر در خردسالان رایج است . برای انجام این روش ابتدا بازوی کودک را کمی بچرخانید تا محل خم شدن دست روبه روی شما و سقف قرار گیرد . انگشت اشاره و میانی خود را کنار محل خم شدن و زیر استخوان بازو قرار دهید و هنگامی که اولین نبض را احساس کردید هر 15 ثانیه یکبار آن را بشمارید و در نهایت در عدد 4 ضرب کنید.
5. بررسی ضربان قلب با یک دستگاه کمکی :
تعداد زیادی دستگاه وجود دارد که از طریق آن می توانید تعداد نبض و در نهایت تعداد ضربان در دقیقه را بیابید که برخی از آنها عبارتند از :
دستگاه فشار خون خانگی
دستگاه های ردیابی تناسب اندام
برنامه های موجود در گوشی های هوشمند
برخی از دستگاه های ورزشی
دقیق ترین ابزار بررسی ضربان قلب مانیتور بی سیمی است که بر قفسه سینه متصل می شود . این وسیله همانند دستگاه ردیابی تناسب اندام است که بر مچ دست بسته می شود.
دستگاه فشار خون خانگی و برنامه های موجود در گوشی های هوشمند به ترتیب دقت کم تری دارند. دستگاه های ورزشی نیز دارای یک گیره فلزی هستند که ضربان قلب را بررسی می کنند اما دقیق نبوده و برای چک کردن ضربان قلب هنگام ورزش یک دستگاه تناسب اندام دیجیتال موثر می باشد.
ضربان قلب نرمال باید چه تعداد باشد؟
ضربان قلب به سن مربوط می شود . سرعت ضربان قلب در حال استراحت در بزرگسالان از 60 تا 100 ضربان در دقیقه متفاوت است. تعداد ضربان قلب مردان نسبت به زنان پایین تر است و میانگین سرعت ضربان قلب در حال استراحت در زنان در میانه 70 تا 80 قرار دارد، اما در مردان حدود 70 است. علت این تفاوت به قوی تر بودن عضله قلب در مردان مربوط است.
ورزشکاران ممکن است ضربان قلبی کم تر از60 بار در دقیقه در حالت استراحت داشته باشند برای محاسبه حداکثر ضربان قلب می توانید از معادله کم کردن سن خود از عدد 220 استفاده کنید.
برای مثال اگر 45 سال سن دارید حداکثر ضربان قلب شما 175 بار در دقیقه می باشد:
220-45=175
حداکثر ضربان قلب برای هر گروه سنی به عبارت زیر می باشد :
اگر 20 ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما 200 بار در دقیقه و ضربان قلب هدف 120-170 بار در دقیقه است.
اگر 25ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما 195بار در دقیقه و ضربان قلب هدف 177-166بار در دقیقه است.
اگر 30ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما190 بار در دقیقه و ضربان قلب هدف 114-162بار در دقیقه است.
اگر35 ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما185 بار در دقیقه و ضربان قلب هدف111-157 بار در دقیقه است.
اگر 40ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما 180بار در دقیقه و ضربان قلب هدف108-153 بار در دقیقه است.
اگر45 ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما175 بار در دقیقه و ضربان قلب هدف 105-149 بار در دقیقه است.
اگر 50ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما 170بار در دقیقه و ضربان قلب هدف 102-145بار در دقیقه است.
اگر 55ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما 165بار در دقیقه و ضربان قلب هدف 99-140بار در دقیقه است.
اگر 60ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما160 بار در دقیقه و ضربان قلب هدف96-136 بار در دقیقه است.
اگر 65ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما155 بار در دقیقه و ضربان قلب هدف93-132 بار در دقیقه است.
اگر 70ساله هستید ضربان قلب تخمینی شما150 بار در دقیقه و ضربان قلب هدف90-123 بار در دقیقه است.
ضربان نبض غیرطبیعی نشانه چیست؟
اختلال ریتم قلب (آریتمی) سبب می شود قلب با سرعت بیش از حد بالا یا بیش از حد پایین، یا با ریتم نامنظم بتپد.
"تاکیکاردی " که ناشی از آن است که گسیل پیام های الکتریکی که از حفره قلب منشا می گیرند و در آن سرعت ضربان قلب به بالای 100 تپش در دقیقه می رسد .رسیدن سرعت ضربان قلب به 150 و بالاتر ناشی از عارضه ای است که "تاکیکاردی فوق بطنی” نام دارد.
برادیکاردی به عارضه ای می گویند که در آن سرعت ضربان قلب به کمتر از 60 ضربه در دقیقه می رسد و بیانگر آسیب دیدن قلب به علت حمله قلبی یا سایر بیماری های قلبی- عروقی یا مشکلات گره سینوسی- دهلیزی است.
میان فشار خون و سرعت ضربان قلب رابطه ای وجود ندارد، و ممکن است فشار خون بالا بوده اما سرعت ضربان قلب طبیعی باشد.
در هنگام فعالیت جسمی شدید سرعت ضربان قلب افزایش و اندکی فشار خون بالا می رود . با پایین آمدن فشار خون ، بدن با افزایش سرعت ضربان قلب برای تشدید برون ده قلب به آن واکنش نشان می دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟
ضربان قلب پایین را برادیکاردیا می نامند که باید تحت نظر باشید.
در بزرگسالان سالم و یا ورزش کاران، ضربان قلب پایین و بدون علائم ، نشانه عضله قلب بسیار سالم است . چنانچه ضربان قلب شما از 60 بار در دقیقه کمتر است و درد قفسه سینه دارید به پزشک مراجعه کنید.
ضربان قلب دائما بالا (بیش از 100بار در دقیقه هنگام استراحت) را تاکی کاردیا می نامند.
هنگام ورزش ، استرس و اضطراب ، بیماری و یا مصرف کافئین طبیعتاً ضربان قلب به این مقدار خواهد رسید اما اگر هنگام استراحت ضربان قلب شما بیش از 100 بار در دقیقه به همراه علائم زیر بود حتما به پزشک مراجعه کنید :
سرگیجه
ضعف
سردرد
اضطراب ناگهانی
درد قفسه سینه
تپش قلب
اگر احساس می کنید ضربان قلب شما یکی در میان می زند و یا ضربان بیشتری دارد معمولا ضربان قلب نا به جا نامیده می شود و بسیار شایع است و بی ضرر! در این شرایط درمان لازم نخواهد بود اما اگر ضربان قلب شما کمتر از 40 بار در دقیقه و یا بیشتر 120 بار در دقیقه می زند باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
سایر نکات:
نبض افراد دچار خونریزی ، ضعیف ولی تعدادش زیاد است.
نبض افراد دچار اسهال و استفراغ شدید ضعیف و غیر قابل لمس است.
با افزایش سن و رسیدن به بلوغ تعداد نبض کاهش می یابد.
افراد با جثه بزرگ و ورزشکار تعداد نبضشان کمتر از افراد با جثه کوچک است.
از شریان بازویی در داخل و وسط بازو برای لمس نبض شیرخواران استفاده می کنند.
با دانستن ضربان قلب و چک کردن آن هنگام ورزش می توانید روال تمرین خود را به حداکثر برسانید.
