ایمپلنت دندان جایگزین ریشه های دندان می شود. ایمپلنت ها یک پایه قوی برای دندان دائمی (ثابت) یا قابل جابجایی ایجاد می کنند که با دندان های طبیعی شما سازگاری دارند.

ایمپلنت دندان چیست؟

ایمپلنت دندان از جمله درمان های حوزه دندانپزشکی است که به نوعی جایگزین دندانِ از دست رفته طبیعی میشود. هرچند که ایمپلنت مصنوعی کاملا ساختاری غیرزنده است، اما استحکام کافی برای جویدن غذا و شرایط دیگر را دارد. و در ظاهر دقیقا مشابه یک دندان سالم و طبیعی است که عملکرد جویدن را به خوبی انجام می‌دهد.

ایمپلنت دندان از جنس تیتانیوم خالص است که با بدن انسان سازگاری دارد. شکل آن به صورت میله باریکی است که درون استخوان فک قرار داده می شود. گفته می شود که امروزه ایمپلنت دندان بهترین جایگزین برای دندانهای از دست رفته است. نکته قابل توجه در مورد آن این است که اگر پس از قرار گرفتن در فک به طور صحیح از آن نگهداری شود، ماندگاری بسیار بالایی خواهد داشت.

علیرغم پیشرفت در زمینه مراقبت از دندان، میلیون ها ایرانی از دندان درد رنج می برند، که عمدتا به علت پوسیدگی دندان، بیماری پریودنتال یا آسیب است. برای سال ها، تنها گزینه های درمان در دسترس افرادی که دندان هایشان را از دست داده بودند، استفاده از پل ها و پروتزهای دندان بود. اما امروزه، ایمپلنت دندان در دسترس هستند.

کاشت دندان موفق ترین راه برای جایگزینی دندان در اشخاصی است که دندان طبیعی خود را از دست داده اند. تمامی ایمپلنت ها به نوعی مشابه با ریشه دندان عمل کرده و عمل جویدن را تسهیل می بخشند.

برخلاف دندان های مصنوعی متحرک، ایمپلنت ها برای تکلم و غذا خوردن مشکلی محسوب نمی شوند. زیرا محکم در فک شخص ثابت شده اند.

انواع ایمپلنت دندان

انواع ایمپلنت در کل به دو نوع می باشد. نوع اول آن ایمپلنت تک مرحله ای و نوع دوم آن ایمپلنت دو مرحله ای است.

هر کدام از این دو نوع برای مکان های خاصی در دهان مورد استفاده قرار می گیرد که این انتخاب را دکتر متخصص دندان پزشکی انجام می دهد که کدام نوع ایمپلنت را برای بیمار انتخاب و استفاده کند. در کل در روش ایمپلنت تک مرحله ای یک بار عمل جراحی و بخیه در لثه بیمار صورت می گیرد ولی در ایمپلنت دو مرحله ای دو بار عمل جراحی و بخیه زدن لثه صورت می گیرد.

ایمپلنت تک مرحله ای

ایمپلنت تک مرحله ای یکی از انواع ایمپلنت است که برای کاشت ایمپلنت در داخل فک دهان به جای دندان کشیده شده صورت می گیرد. در ایمپلنت تک مرحله ای یک پیچ بلند را که از جنس تیتانیوم است در داخل فک قرار می دهند طوری که مقداری از این پیچ در بیرون از لثه قرار می گیرد و بعد از آن لثه را بخیه می زنند. بعد از گذشت چند ماه که ایمپلنت به فک جوش می خورد روکش آن را قرار می دهند یا می توان گفت روکش را به پیچ متصل می کنند و نیازی نیست تا دوباره عمل جراحی بر روی لثه صورت بگیرد. یکی از ایمپلنت های تک مرحله ای ایمپلنت های subperiosteal است که به شکل یک پیچ فلزی است و بعد از کاشت در بیون از استخوان فک و لثه قرار می گیرد که یکی از رایج ترین و معروف ترین نوع از ایمپلنت های تک مرحله ای است که این نوع ایمپلنت عمدتا برای بیمارانی است که ارتفاع استخوان فکشان کافی نیست و برای ثابت کردن دندان مصنوعی این بیماران مورد استفاده قرار می گیرد.

ایمپلنت دو مرحله ای

یکی دیگر از انواع ایمپلنت ایمپلنت دو مرحله ای است که در این ایمپلنت ۲ بار عمل جراحی و بخیه زدن بر روی لثه صورت می گیرد. در این نوع ایمپلنت یک بار عمل جراحی بر روی استخوان فک و لثه انجام می شود و پیچ را در داخل استخوان فک قرار می دهند. بعد از گذشت چند ماه و جوش خوردن پیچ به استخوان فک یک بار دیگر یک عمل جراحی جزئی روی لثه انجام می دهند و در این عمل کناره های لثه را ترمیم می کنند و روکش را روی پیچ قرار می دهند و یک دندان دیگر عین دندان اول فرد درست می شود. ایمپلنت های Endosteal یکی از رایج ترین ایمپلنت دو مرحله ای است که برای بیماران مورد استفاده قرار می دهند که در انواع پیچی و سیلندری و تیغه ای می باشند. عمدتا این نوع ایمپلنت ها برای جایگزینی یک بریج یا پل یا یک دندان مصنوعی متحرک مورد استفاده قرار می دهند که همانطور که گفتیم یکی از رایج ترین نوع ایمپلنت دو مرحله ای است.

برخی از عوارض ایمپلنت دندان

یکی از قابل توجه ترین عوارض این کار، بروز تورم در موضع کاشت ایمپلنت است. که البته دو تا 3 روز پس از عمل کم شده و تا 5 روز آینده بعد از عمل از بین میرود.

- کبود شدن لب ها

- بی حسی صورت و لب

- خونریزی جزئی

ایمپلنت برای چه کسانی مناسب نیست؟

- در صورتی که سابقه انجام شیمی درمانی یا رادیوتراپی را دارید یا اینکه در حال حاضر این درمانها را انجام می دهید، باید بدانید که احتمال موفقیت درمان کمتری دارید. موارد خاص پزشکی مانند ابتلا به پوکی استخوان و بیماریهای مانند آن هنوز اطمینانی حاصل نشده است و تاثیر آن در کارکرد و ماندگاری آن مشخص نیست.

- برای انجام این جراحی سلامت لثه فرد مراجعه کننده بسیار مهم است و علاوه بر آن باید استخوانهای فک قدرت و انسجام کافی برای نگهداری آن را داشته باشند.

- در بسیاری از موارد اگر متقاضی از دخانیاتی مانند سیگار استفاده کند، دندانپزشک از درمان خودداری می کند، زیرا استفاده از این مواد حتی سیگار باعث کاهش امکان موفقیت درمان می شود.

- در صورتی که بخواهید تمام دندانها را به روش کاشت دندان جایگزین کنید، در فک بالا به شش تا هشت و در فک پایین به چهار تا شش ایمپلنت نیاز خواهید داشت.

- رعایت بهداشت عمومی دهان و دندان در بالا بردن عمر ایمپلنت تاثیر بسیاری دارد. ایمپلنتها طرح لبخند را بهبود بسیاری می بخشند.

- در صورت استفاده از داروهایی که در آنها از مشتقات بیس فسفونات استفاده شده است، توصیه می شود که از این درمان استفاده نکنید.

مراحل مراقبت و انجام ایمپلنت دندان

1- پیش از انجام عمل باید پوسیدگی دندان ها بررسی و رفع شود.

2- برای قرارگیری ایمپلنت در دهان انجام حداقل یک جراحی ضروری است. در این جراحی که به کاشت دندان نیز شهرت دارد، ایمپلنت در استخوان فک گذاشته می شود.

3- در چند ماه بعد از انجام جراحی پین تیتانیومی با استخوان فک ادغام می شود.

4- پس از مدتی و با مطمئن بودن از ادغام مناسب ایمپلنت و استخوان دندان، متخصص معالج می تواند از ایمپلنتها به عنوان بیس استفاده کند و پروتز دندان را بر روی آنها نصب کند.

پیش از اقدام به کاشت دندان جلو حتما از متخصص معالج خود سوال کنید که آیا این روش از جایگزینی دندان برای شما مناسب است یا خیر؟ پیش از هر چیز اطمینان حاص کنید که دندانپزشک فرآیند درمان جا گذاری ایمپلنت دندان را به طور کامل طی می کند.

قبل از جراحی ایمپلنت دندان

1- دندانپزشک معالج پیش از انجام هر کاری به مراجعه کننده توضیح می دهد که چگونه برای درمان آماده شود.

2- تشکیل پرونده دندانپزشکی، قبل از انجام هر درمانی پرسشنامه ای راجع به شرایط پزشکی خاص در اختیار شما قرار خواهد گرفت، لطفا آنرا کامل و دقیق پر کنید و اگر مطلب مهمی وجود دارد که در پرسشنامه نیست حتما آنرا با دندانپزشک خود در میان بگذارید. میزان موفقیت آن با در نظر گرفتن و انجام دقیق همه این مراحل درمان برای بسیاری از افراد بدون خطر خاصی، بالا خواهد بود.

3- قبل از انجام عمل نیاز به معاینه لثه ها و اطمینان یافتن از سلامتی کامل آنها وجود دارد، همچنین هر گونه عفونت یا پوسیدگی در لثه و دندانهای مجاور محل قرار گیری ایمپلنت نیز باید به طور کامل درمان شود.

4- بعد از اطمینان از سلامت کامل بافتهای دهانی ناحیه جراحی و اطراف آن نیاز به تهیه یک اسکن رادیوگرافی مخصوص ایمپلنت (اصطلاحا CBCT یا DVT نامیده میشود) از محل میباشد که توسط مراکز رادیولوژی تخصصی فک و صورت قابل تهیه است.این اسکن معمولا به همراه یک ریپورت و CD تهیه میشود.

5- دندانپزشک به کمک آنها ارتفاع و ضخامت استخوان و نیز سایر موارد مهم مانند محل عبور اعصاب مهم، سینوس ها و … را بررسی میکند و بهترین سایز و محل قرار گیری ایمپلنت دندان را مشخص میکند.

6- آخرین مسئله ای که قبل از جراحی ایمپلنت دندان باید مورد توجه قرار گیرد اینست که در شرایط پزشکی خاص ( فشار خون بالا، سابقه سکته قلبی یا مغزی ، سابقه پیوند عضو و …) گاهی نیاز به دریافت داروی خاص یا تغییر در دوز داروهای دریافتی فعلی بیمار وجود دارد و در مواردی که شخص به دلیل بیماری زمینه ای (مثل مشکلات قلبی) تحت نظر پزشک دیگری قرار دارد نیاز به مشورت با پزشک مربوطه نیز وجود دارد.

فرآیند عمل جراحی ایمپلنت دندان

مدت زمان انجام عمل به تعداد و همچنین پیچیدگی شرایط عمل بستگی دارد. ممکن است چند ایمپلنت دندان در یک عمل جراحی قرار داده شود در این حالت زمان عمل طولانی تر خواهد شد.

1- این جراحی معمولا تحت بی حسی موضعی انجام میشود در این حالت درد کاملا در دهان شما ازبین میرود و میتوانید در حین عمل بیدار بمانید. ممکن است از یک آرام بخش استفاده کنید تا در طول عمل اضطرابتان ازبین برود و یه شما کمک میکند آرام باشید.

2- بعد از اینکه لثه کاملا بیحس شد. دندانپزشک یک برش در لثه شما زده و یک سوراخ کوچک در استخوان فکتان ایجاد میکند و در این سوراخ قرار داده میشود.

در شرایط خاصی میتوان کشیدن دندان آسیب دیده و جایگزاری ایمپلنت را طی یک جلسه جراحی انجام داد که این روش ایمپلنت فوری یک جلسه ای نامیده می شود و همیشه قابل انجام نیست و همانطور که پیشتر ذکر شد در “شرایط خاصی” قابل انجام است.

اگر این حالت قابل انجام نباشد دندانپزشک ایمپلنت چند ماه (فک بالا ٣-۶ ماه و فک پایین ٢-۴ ماه) بعد از کشیدن دندان قرار میدهد تا استخوان فک زمان کافی برای ترمیم خود داشته باشد به این حالت “ایمپلنت تاخیری” گفته می شود.

در موارد نادر ممکن است نیاز باشد که عمل تحت بیهوشی انجام شود که در اینصورت عمل باید در مراکز خاص با تجهیزات خاص برای شما انجام شود در این صورت به طور کامل بیهوش میشوید ودر طول عمل خواب خواهید بود.

در روش یک مرحله ای میله و اتصالاتی که بین پروتز و ایمپلنت متصل میشوند همزمان قرار داده میشوند و بعد از پایان جراحی ضمائم آن در دهان قابل مشاهده است.

در روش دو مرحله ای ابتدا میله آن در زیر لثه جایگذاری میشود (شما آن را در دهان خود نمی بینید) و مدتی (حدودا دو تا سه ماه) برای بهبود کامل لثه و استخوان صبر میکنیم.

بعد از گذشت زمان طی یک جراحی دیگر که جراحی بسیار سبک تری خواهد بود اتصالات به آن متصل خواهد شد.

در هر دو شیوه پس از گذشت دو تا چهار ماه از جراحی اولیه پروتز نهایی آماده و تحویل خواهد شد. در طول این زمان امکان ساخت انواع پروتز شامل موقت، ثابت یا متحرک بسته به شرایط وجود دارد که میتواند طی این دوران گذار مشکلاتی همانند جویدن غذا و زیبایی که در اثر از دست رفتن دندان ایجاد شده را تا حدودی بهبود ببخشد.

مراقبت های بعد از جراحی ایمپلنت دندان

1- بعد از انجام ایمپلنت شما ممکن است به استراحت نیاز داشته باشید تا اثر بیحسی کاملا خاتمه یابد، بعد از یک بیحسی موضعی چند ساعت طول میکشد تا دهان و دندان تان به حالت اول خود برگردد. شما ممکن است به مسکن نیاز داشته باشید تا اثر ناراحتی حاصل از بی حسی را برطرف کند.

2- معمولا بعد از عمل میتوانید به خانه برگردید اما اگر بیهوشی عمومی داشتید به یک همراه نیاز دارید تا شمارا برای رسیدن به خانه همراهی کند و تا ۲۴ ساعت اول بهتر است دوست یا یکی از اشنایان مراقب شما باشد.

3- خیلی مهم است که در چند روز بعد از ایمپلنت که به استراحت می گذرانید، از غذاهای نرم استفاده کنید. مراقب باشید تا زمانی که بیحسی کاملا از ناحیه دهانتان برطرف نشده، از غذاها و نوشیدنی های داغ استفاده نکنید. در غیر این صورت ممکن است بدون اینکه متوجه شوید خودتان را بسوزانید.

4- خیلی مهم است که دهان خود را مثل همیشه با مسواک و نخ دندان تمیز نگه دارید. ممکن است برای اینکه تمیز کردن راحت تر بین دندانها به مسواک ویژه ای نیاز داشته باشید.

خطرات و عوارض ایمپلنت دندان

قرار دادن و جراحی مربوط به آن مانند هر فرآیند دیگری خطرات خاص خود را دارد. پیش از انجام جراحی و کارهای مرتبط به ایمپلنت از دندانپزشک معالج خود بخواهید که خطرات کار را به طور کامل برایتان توضیح دهد.

1- ممکن است پس از انجام عمل دچار عوارض جانبی خفیف و موقتی شوید. این عوارض جانبی می تواند شامل تورم و احساس ناخوشایند در اطراف آن باشد. اگر قادر به تحمل درد نبودید، می توانید از مسکن هایی مانند پاراستامول یا ایبوبروفن استفاده کنید که دارای دوز بالایی هستند.

2- عوارض جانبی مشکلاتی هستند که در طی یا بعد از جراحی اتفاق می افتند. بیشترین عارضه ای که پس از هر جراحی احتمال وقوع آن می رود، خونریزی زیاد و واکنش به بیحسی یا بیهوشی است. عصبهایی که به صورت عصب دهی میکنند، رشته های عصبی فک پایین را نیز ساپورت می کنند. این رشته های عصبی دندانها، لثه و لب پایین شما را تحت پوشش قرار می دهند.اگر این اعصاب آسیب ببینند ممکن است در این نواحی احساس سوزن سوزن شدن، بیحسی موقت و یا گاهی بیحسی دائمی داشته باشید.

3- احتمال احساس درد شدید در این نواحی نیز وجود دارد. عکس های رادیوگرافی و سی تی اسکن میتواند به متخصص معالج شما کمک کند که جایگاه رشته های عصبی در استخوان فک را دیده و خطرات احتمالی را به حداقل برساند.

4- در صورتی که به درستی با استخوان فک ادغام نشود، ممکن است که ایمپلنت شل شود. این اتفاق معمولا درد ندارد، اما مشکل بزرگ این خواهد بود که ایمپلنت نمی تواند پروتز ها را ساپورت کند. در این صورت باید دوباره عمل انجام شود.

5- متخصص معالج شما توصیه می کند که به طور منظم ایمپلنت خود را چک کنید تا از سلامت آن مطمئن شوید. از عوارض مهم دیگر آن باید به صدمه دیدن رشته های عصبی اشاره کرد.

6- این اتفاق خیلی نادر است اما ممکن است دندانپزشک در مواردی هنگام ایجاد حفره در استخوان به اعصاب آسیب برساند و به این ترتیب بیمار دچار بیحسی شود. در اغلب اوقات این بیحسی پس از چند ماه از بین می رود. مواردی وجود داشته اند که بیحسی به صورت دائم باقی مانده است، اما این موارد بسیار نادرند.

مزایای ایمپلنت نسبت به درمان های دیگر

مزایای مهم این درمان عبارتند از :

1. یکی از مزایای مهم ظاهر بسیار زیبا و طبیعی آنهاست، ایمپلنت ها به دندان های طبیعی بسیار شبیه اند و از آنجا که در استخوان فک محکم می شوند ماندگاری زیادی دارند.

2. تاثیر گذاری مثبت در گفتار بیمار از دیگر مزیت های دیگر آن هستند، دندان های لق با حرکت در دهان ممکن است موجب کاستن از کیفیت صحبت کردن افراد شود، و به شما اجازه می دهد با اعتماد به نفس بیشتر و به بهترین شکل با دیگران ارتباط برقرار کنید.می توانند اعتماد به نفس شما را بسیار بالاتر ببرند و لبخند زیبا تری برای شما بوجود بیاورند.

3. به این دلیل که یک عضو ثابت هستند ناراحتی پروتز های متحرک را بوجود نمی آورند و جزئی از دهان شما خواهند بود.

4. پروتز های متحرک میتوانند در هنگام غذا خوردن برای شما ناراحتی هایی ایجاد کنند اما با این درمان به شما اجازه می دهد غذاهای مورد علاقه خودتان را با لذت و بدون درد میل کنید

5. نیازی به استفاده از دندان های دیگر ندارند و حتی از آنها پشتیبانی می کنند، از آنجا که دندان های مجاور برای حمایت به کار گرفته نشده اند، بیشتر دندان های شما دست نخورده باقی می ماند

6. طول عمر آنها بسیار زیاد است و سال ها قابل مصرف خواهند بود. با مراقبت خوب، بسیاری از آنها یک عمر قابل استفاده خواهند بود.

7. تنها مزیت پروتز های متحرک ، همان قابلیت جا به جایی آنهاست، اما ایمپلنت ها با پایه های محکم، نه نیاز به چسب های آلوده دارند و نه آزار دهنده هستند.

آیا کاشت ایمپلنت دندان شامل محدودیت سنی خاصی می‌شود؟

برای انجام اینکار معمولا باید به اندازه کافی صبر کرد تا بافت استخوانی صورت و فک ها به تکامل و انتهای رشد خود برسند. سن اتمام رشد استخوان های صورت معمولا 18 سال است.

اگر پیش از این سن اقدام به انجام کاشت ایمپلنت کرد، به خاطر رشد فک، سایز دندان کاشته شده کوچکتر میشود. و باید دوباره آن را تعویض کرد. ولی پس از اتمام سن 18 سالگی هیچگونه محدودیت خاصی در خصوص کاشت ایمپلنت دندان وجود ندارد و تا هر سنی میتوان این کار را انجام داد.