ترکیه در آفریقا چه می کند tv logo

باشگاه خبرنگاران جوان-ترکیه بزرگترین قدرت علاقه‌مند به آفریقا نیست. تعاملات اقتصادی، فروش سلاح و کمک‌های خارجی آن در برابر یکی یا چند قدرت بزرگ، ناچیز به نظر می‌رسد. با این حال، جایگاه آن به‌عنوان یک بازیگر کوچک معمولاً یک مزیت بزرگ است. داشتن حضوری نسبتاً محدودتر در این قاره نسبت به ایالات متحده، چین، روسیه یا اتحادیه اروپا به آنکارا این امکان را می‌دهد که به‌طور عمیق در حوزه‌های اصلی مورد علاقه خود سرمایه‌گذاری کند. با وجود اینکه ترکیه یک عضو ناتو است و دشمنی تاریخی با روسیه دارد و در شمال آفریقا تاریخ استعمارگری تحت امپراتوری عثمانی را پشت سر گذاشته است، آنکارا خود را به‌عنوان بازیگری نسبتاً بی‌طرف در مقایسه با رقبا معرفی کرده است. جایی که برخی کشورها ممکن است از همکاری با روسیه یا چین به دلیل ترس از واکنش ایالات متحده یا اتحادیه اروپا نگرانی داشته باشند، ترکیه اغلب امنیت و منافع اقتصادی را بدون تحریک قدرت‌های بزرگ ارائه می‌دهد.

پس، ترکیه از شراکت‌هایش در آفریقا چه چیزی می‌خواهد؟ برخلاف قدرت‌های بزرگتر، آنکارا آفریقا را به‌عنوان بخش اصلی از تعاملات سیاسی و اقتصادی جهانی خود می‌بیند و به‌دنبال پیشینیان عثمانی خود در این مسیر گام برمی‌دارد. ترکیه می‌تواند از این روابط جدید بهره‌مند شود، با گسترش حمایت دیپلماتیک در سازمان ملل، کمک به کاهش فشار در مسائل سیاسی و پناهندگی سوریه و مذاکره برای دستیابی به توافقات اقتصادی سودآور. گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی آن در آفریقا همچنین راهی برای رقابت با رقبای منطقه‌ای در خاورمیانه فراهم می‌آورد. برای افزایش نفوذ اقتصادی و سیاسی خود، ترکیه اغلب پروژه‌های خود را با عناصری نظامی ترکیب می‌کند، از جمله فعالیت‌های امنیتی و حفاظت از منابع یا فروش سلاح.

پروژه‌های سیاسی و اقتصادی
ترکیه در جنوب نزدیک خود بسیاری از فرصت‌ها را می‌بیند. اهداف رئیس‌جمهور اردوغان بهبود روابط دیپلماتیک به‌منظور کسب وضعیت ترجیحی و حمایت بین‌المللی از پروژه‌های خود است. روابط سیاسی جدید به ترکیه این امکان را می‌دهد که از پشتیبانی احتمالی در مجمع عمومی سازمان ملل و شورای امنیت بهره‌مند شود. این حمایت برای ترکیه در مواقعی که یک دولت فعالیت‌های نظامی غیراخلاقی انجام می‌دهد، می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. در مورد ترکیه، جنگ جاری آن با گروه‌های مسلح کرد در داخل و خارج مرزهای خود به‌طور غیرقابل اجتنابی باعث کشته شدن غیرنظامیان شده است. به همین دلیل و در قالب پروژه گسترده‌تر رئیس‌جمهور اردوغان، ترکیه همچنین به‌دنبال شریک‌های آفریقایی است تا همکاری‌های جنوب-جنوب جهانی را بسازد، به‌ویژه از طریق تجارت دوجانبه و سرمایه‌گذاری. شرکت‌های ترکیه‌ای به آفریقا گسترش یافته‌اند، از جمله پروژه‌های انرژی نوآورانه که توسط شرکت‌هایی مانند Karpowership اداره می‌شود، که نیروگاه‌های گازی طبیعی مستقر بر کشتی‌ها را در نزدیکی شهرهای مهم آفریقایی مانند داکار و فری‌تاون اداره می‌کند. ترکیه به تأمین پروژه‌های زیربنایی بزرگ پرداخته است، از جمله فرودگاه جدید آدیس آبابا و پروژه‌های جاده‌ای و بندری در سنگال. خیریه‌های ترکیه به‌طور غیرمستقیم بر نفوذ آن تأثیر می‌گذارند. آنکارا روابط نزدیکی با سازمان‌های غیردولتی خود در آفریقا دارد تا دانش محلی را در ازای ترویج و حمایت به‌دست آورد. سازمان‌های دولتی ترکیه نیز با اقداماتی برجسته مانند کمک‌های امدادی COVID-19 در سرتاسر قاره، حسن‌نیت کسب می‌کنند.

تعامل اقتصادی فراتر از ساخت نفوذ می‌رود. بسیاری از پروژه‌های جدید ترکیه مزایای اقتصادی عظیمی برای کشورهای آفریقایی و شرکت‌هایی که تمایل به فعالیت در خارج از کشور دارند، فراهم می‌کنند. حجم کل تجارت بین ترکیه و کشورهای آفریقایی بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۲۳ بیش از هفت برابر افزایش یافته است — از ۱٫۳۵ میلیارد دلار به ۱۲٫۴ میلیارد دلار ایالات متحده — و دولت هدف‌گذاری‌های حتی بلندپروازانه‌تری برای آینده دارد. تا سپتامبر ۲۰۲۴، ترکیه توافق‌نامه‌های تجارت آزاد با تونس، مراکش، مصر و موریس امضا کرده است. ترکیه همچنین به‌دنبال منابع طبیعی آفریقا، از جمله نفت، اورانیوم و طلا است. به‌ویژه، ترکیه — که تنها ۲۵ درصد از انرژی خود را در سال ۲۰۲۲ تولید کرده است — امیدوار است با تأسیس نیروگاه‌های هسته‌ای مستقر در ترکیه، به وضعیت واردکننده انرژی خود خاتمه دهد، از جمله پروژه‌ای با چهار رآکتور تحت توافقی با غول انرژی روسی، Rosatom. با این حال، توافق روساتوم برای تأمین سوخت این پروژه محدود است، زیرا تحریم‌های اعمال شده بر کسب‌وکارهای روسی به‌دلیل جنگ در اوکراین. ترکیه احتمالاً به یک منبع جایگزین اورانیوم برای این پروژه نیاز دارد که توضیح می‌دهد چرا علاقه آن به ذخایر اورانیوم در قاره آفریقا، به‌ویژه نیجر، افزایش یافته است.

با این حال، منابع طبیعی آفریقا همیشه در کشورهای باثبات قرار ندارند. شرکت‌های ترکیه‌ای گاهی مجبورند در محیط‌های درگیر جنگ برای استخراج منابع فعالیت کنند. نیجر در میانه بحران سیاسی است، اما قراردادهایی برای تأمین طلا از بورکینافاسو و نفت از سومالی نیز شرکت‌های ترکیه‌ای را در دل درگیری‌ها قرار می‌دهد. استخراج منابع از مناطق جنگ‌زده کار آسانی نیست و ترکیه را به تعهدات امنیتی می‌کشاند.