2 سال پیش
چرا رنگ آبی در طبیعت بسیار کمیاب است زومیت
چرا رنگ آبی در طبیعت بسیار کمیاب است؟
رنگ آبی از رنگهای نادر در طبیعت است و کمیابی آن با شیمی و فیزیک نحوه تولید رنگها و سازوکار بینایی ما ارتباط دارد.
وقتی به آسمان آبی بالای سرتان نگاه میکنید یا به وسعت بیپایان اقیانوس آبی خیره میشوید، ممکن است فکر کنید رنگ آبی در طبیعت رایج است. بااینحال، در میان تمام رنگهایی که در سنگها و گیاهان و گلها یا در خز، پر، فلس و پوست حیوانات یافت میشود، رنگ آبی بهطرز شگفتآوری کمیاب است.چرا رنگ آبی اینقدر کمیاب است؟ پاسخ با شیمی و فیزیک نحوه تولید رنگها و این موضوع ارتباط دارد که ما چگونه آنها را میبینیم.
ما میتوانیم رنگها را ببینیم؛ زیرا هریک از چشمهای ما حاوی شش تا هفتمیلیون سلول مخروطی حساس به نور حساس است. در چشم انسانی که رنگها را بهطور عادی میبیند، سه نوع سلول مخروطی متفاوت وجود دارد و هر نوع از سلولهای مخروطی دربرابر طول موج خاصی از نور حساس است: قرمز یا سبز یا آبی. اطلاعات حاصل از میلیونها سلول مخروطی بهشکل سیگنالهای الکتریکی به مغز ما میرسد. این اطلاعات شامل انواع نورهای منعکسشده از اشیاء است که سپس بهعنوان سایههای مختلف رنگ تفسیر میشود.
در قورباغههای زهرآگین، رنگهای آبی روشن هشداری برای شکارچیان است که نشان میدهد این جانور سمّی است
طبق توضیحاتکای کوپفرشمیت، نویسنده کتاب «آبی؛ در جستوجوی کمیابترین رنگ طبیعت»، وقتی به شیء رنگارنگی مانند یاقوت کبود درخشان یا گل ادریسی نگاه میکنیم، آن شیء مقداری از نور سفیدی را جذب میکند که بر آن میتابد و بقیه نوری که منعکس میشود، یک رنگ دارد. برای مثال، دلیل اینکه گل گندم را به رنگ آبی میبینید، این است که بخش قرمز طیف را جذب میکند. کوپفرشمیت در کتابش علم و ماهیت این رنگ محبوب را بررسی میکند. وی میگوید گل آبی بهنظر میرسد؛ زیرا این رنگ بخشی از طیفی است که گل آن را جذب نکرده است.
کای کوپفرشمیت، نویسنده کتاب «آبی؛ در جستوجوی کمیاب ترین رنگ طبیعت»، علم پشتصحنه این رنگ کمیاب را واکاوی میکند
در طیف مرئی، قرمز طول موجهای بلند دارد؛ یعنی درمقایسهبا رنگهای دیگر انرژی بسیار کمی دارد. برای اینکه گلی به رنگ آبی دیده شود، باید مولکولی تولید کند که بتواند مقادیر بسیار کم انرژی و بخش قرمز طیف را جذب کند. تولید چنین مولکولهایی که بزرگ و پیچیده هستند، برای گیاهان دشوار است؛ بههمیندلیل، کمتر از ۱۰ درصد از حدود سیصدهزار گونههای گیاه گلدار جهان گلهای آبی تولید میکنند.
مقالههای مرتبط:
آدریان دایر،دانشیار و دانشمند متخصص در زمینه بینایی در مؤسسه سلطنتی فناوری ملبورن استرالیا، سال ۲۰۱۶ به بنگاه خبررسانی استرالیا گفت یکی از محرکهای احتمالی تکامل گلهای آبی این است که رنگ آبی برای گردهافشانهایی مانند زنبورها بسیار مشاهدهپذیر و تولید گلهای آبی ممکن است در اکوسیستمهایی که در آن رقابت برای گردهافشانها زیاد است، برای گیاه مزیت داشته باشد.
در مواد معدنی، تعامل میان ساختارهای بلوری آنها با یونها (اتمها یا مولکولهای باردار) تعیین میکند کدام بخش از طیف جذب و کدام بخش منعکس شود. ماده معدنی لاجورد که فقط در افغانستان استخراج میشود و رنگدانه آبی کمیاب اولترامارین (لاجوردی) را تولید میکند، حاوی یونهای تریسولفید (سه اتم گوگرد متصل به هم درون شبکهای بلورین) است که میتواند یک الکترون را آزاد کند یا به آن متصل شود. این تفاوت انرژی همان چیزی است که رنگ آبی را ایجاد میکند.
آزوریت ماده معدنی هیدروکسید کربنات مس است که به دلیل رنگ آبی سیر آن معروف است
رنگ جانوران آبی از رنگدانههای شیمیایی نسئت نمیگیرد و درعوض، برای تولید ظاهر آبی بر فیزیک متکی هستند. پروانههای بال آبی در جنس مورفو نانوساختارهای ظریف و لایهداری روی فلسهای بال خود دارند که بهگونهای بر لایههای نور تأثیر میگذارند که برخی رنگها یکدیگر را خنثی میکنند و فقط رنگ آبی منعکس میشود. اثر مشابهی در ساختارهای موجود در پرهای جیجاقهای کبود (Cyanocitta cristata) و فلسهای جراحماهی آبی (Paracanthurus hepatus) و حلقههای درخشان هشتپاهای حلقهآبی سمی (Hapalochlaena maculosa) نیز دیده میشود.
سایههای آبی در پستانداران حتی نادرتر از آن در پرندهها، ماهیها، خزندهها و حشرهها است. برخی نهنگها و دلفینها پوستی آبیرنگ دارند. نخستیهایی مانند میمونهای دماغسربالای طلایی (Rhinopithecus roxellana) چهرهای با پوست آبیرنگ دارند و مَندریلها (Mandrillus sphinx) چهره و قسمتی از پشت بدنشان نیز آبیرنگ است. بااینحال، خز (خصوصیتی که میان بیشتر پستانداران خشکیزی مشترک است) حداقل در نور مرئی هرگز بهطور طبیعی به رنگ آبی روشن نیست. پژوهشگران اخیرا دریافتهاند خز پلاتیپوس زمانی که درمعرض نور فرابنفش قرار میگیرد، به رنگ سایههایی از رنگ آبی و سبز میدرخشد.
هشتپای حلقهآبی بسیار سمی
ایجاد این رنگ آبی به کار زیادی نیاز دارد؛ بنابراین، سؤالهای دیگری مطرح میشود: دلایل تکاملی برای تولید رنگ آبی چیست؟ عامل محرک آن چیست؟ موضوع شگفتآور هنگام کاوش در دنیای حیوانات همیشه این است که چه کسی گیرنده پیام است و آیا آنها رنگ آبی را میبینند؟
برای مثال، درحالیکه انسانها سه نوع گیرنده حسگر نور در چشم دارند، پرندگان نوع چهارمی از گیرنده را برای حسکردن نور فرابنفش دارند. پرهایی که به چشم انسان آبی بهنظر میرسند، درواقع بیشتر از نور آبی نور فرانبفش را منعکس میکنند. با این استدلال، پرندگانی که آنها را چرخریسک سرآبی (Cyanistes caeruleus) مینامیم، احتمالا به چشم خودشان به رنگ دیگری دیده میشوند.
پرهای آبی درخشان پرندگان مانند پرهای مکائو اسپیکس (Cyanopsitta spixii) رنگ خود را از رنگدانهها نمیگیرند؛ بلکه رنگ آنها ناشی از ساختارهای موجود در پرهای آنها است که نور را پراکنده میکند
بهگفته کوپفرشمیت، بهدلیل کمیاببودن رنگ آبی در طبیعت، واژهای برای اشاره به رنگ آبی درمقایسهبا کلمات مربوط به رنگهای سیاه، سفید، قرمز و زرد دیرتر وارد زبانهای مردم سراسر جهان شد. یکی از تئوریها در این زمینه آن است که فقط زمانی به نامگذاری رنگی نیاز دارید که بتوانید با آن اشیاء را رنگ کنید؛ یعنی زمانی که بتوانید آن رنگ را از شیء آن جدا کنید؛ وگرنه به نامی برای آن رنگ نیازی ندارید. رنگکردن اشیاء به رنگ آبی یا پیداکردن رنگدانه آبی در اکثر فرهنگها دیر اتفاق افتاده است و این مسئله را در زبانشناسی جوامع مختلف میتوان دید.
۱۵ ژانویه، پژوهشگران در مجله Frontiers in Plant Science گزارش کردند که اولین استفاده از رنگ آبی به حدود ششهزار سال پیش برمیگردد و به کشور پرو مربوط است. مصریان باستان نیز با ترکیب سیلیس و اکسیدکلسیم و اکسیدمس، نوعی رنگدانه آبی با ماندگاری زیاد به نام irtyu تولید و از آن برای برای تزیین مجسمهها استفاده میکردند. اولترامارین، رنگدانه آبی درخشان لاجورد، در اروپای قرون وسطی بهاندازه طلا گرانبها بود و بیشتر برای کشیدن نقاشیهای کتابهای دستنویس ارزشمند از آن استفاده میشد.
کمیاببودن رنگ آبی موجب شد مردم هزاران سال آن را بهعنوان رنگی عالی و ارزشمند ببینند. رنگ آبی مدتها با خدای هندو کریشنا و با مریم مقدس مسیحیان در ارتباط بوده است و هنرمندان مشهوری مانندمیکلآنژ، گوگن، پیکاسووونگوگاز رنگ آبی موجود در طبیعت الهام گرفتهاند. بهگفته دانشمندان، کمیابی نسبی آبی موجود در رنگدانههای طبیعی احتمالا موجب افزایش شیفتگی ما به این رنگ شده است.
#فناوری #تکنولوژی #علمی منبع: زومیت
بیشتر...
تبلیغات
تبلیغات
مطالب مرتبط
ربات انساننمای Unitree H1 که ماه گذشته رکورد سرعت راهرفتن را جابهجا کرده بود، حالا به یک دستاورد جدید رسیده است. جدیدترین نسخه این ربات دوپای چینی، اولین رباتی است که میتواند بدون استفاده از سیستمهای هیدرولیکی پشتک بزند.
3 ساعت پیش
شرکتهای تایوانی بازار سرورهای هوش مصنوعی را قبضه کردهاند و حدود ۹۰ درصد از تولیدات این حوزه در تایوان انجام میشود.
10 ساعت پیش
هیچ شکی در جاهطلب بودن سم آلتمن نیست؛ اما تلاشهای اخیر او برای جمعآوری کمکهای مالی، حتی ریسکپذیرترین سرمایهگذاران را نیز به تعجب واداشته است.
6 ساعت پیش
گروه جدیدی از ماهوارههای «استارلینک» شرکت «اسپیسایکس» قرار بود روز پنجشنبه ۲۸ مارس از کالیفرنیا پرتاب شوند اما این پرتاب یک روز به تعویق افتاد.
6 ساعت پیش
پژوهشگران «دانشگاه کالیفرنیا، سندیگو» در مقاله جدیدی نوشتهاند که تغییرات اقلیمی، چرخش زمین را به طور قابل توجهی تغییر میدهند و زمان را به هم میزنند.
9 ساعت پیش
بریف بی-۲۰۰ آلتایر (Beriev Be-200 Altair) یک هواپیمای جت آبی-خاکی است که توسط شرکت هواپیماسازی بریف در روسیه طراحی و ساخته شده است.
9 ساعت پیش
لامبورگینی جدیدترین خودروسازی است که هویت سازمانی خود را با معرفی لوگوی به روز شده تغییر داده است. شما این گاو خشمگین اصلاح شده را به زودی در خودروهای این شرکت نیز خواهید دید.
20 ساعت پیش
دانشمندان «دانشگاه استنفورد» و «دانشگاه پنسیلوانیا» به سرپرستی دکتر «مریم حاج فتحعلیان»، از نانوذرات طلا برای از بین بردن باکتریهای دهان و دندان استفاده کردهاند.
11 ساعت پیش
اپل چند هفته پیش آپدیت iOS 17.4 را منتشر کرد که پیروی از قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه اروپا را برای آیفونهای فروختهشده در این منطقه به ارمغان آورد. اما حالا مشخص شده است که این بهروزرسانی، پشتیبانی از شارژ بیسیم سریعتر را برای آیفون ۱۲ بههمراه دارد.
1 ساعت پیش
بیشتر...