به گزارشتیتربرتر؛ریزگردهاامسال زودتر از سال‌های گذشته به آسمان ایران رسیدند. ریزگردها که هر سال از اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد، برخی شهرهای نزدیک به کانون‌های گردوغبار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، سال98 زودتر از 18اردیبهشت ظاهر نشدند و در سال99 نیز از 26 اردیبهشت به شهرهای کشور هجوم بردند.

اما ریزگردها امسال منتظر پایان فروردین‌ماه نماندند و از اواخر هفته نخست سال، آسمان شهرها راغبارآلودکردند.

منشأ ریزگردهای بهاری در سال 1400 چیست؟

بر اساس اطلاعات پایگاه اطلاع‌رسانی Dust forecast که مرجع جهانی اطلاعات ریزگردها است،کانون‌های ریزگرد ایرانکه در سال1400 هوای برخی شهرهای کشور را تحت‌تأثیر خود آلودند، شاملکانون‌های ریزگرد جنوب غربی، نواحی مرزی شرق، جنوب شرقی و شمال شرقیبودند.

یعنیریزگردهای بهاریاخیر کشورمنشأ داخلی و محلیداشتند و نگران‌کننده آنکه ریزگردها حتی به برخی مناطق کوهستانی نیز به‌دلیل خشکیدگی بستر رودخانه‌ها و آبرفت‌ها راه یافتند. البته کانون دشت‌های غربی کشور عراق نیز مانند هر سال در وسعت و شدت ریزگردها مؤثر بوده است.

وضعیت وخیم هوای آلوده تهران

تهران که یکی از بد‌ترین دوره‌های کیفیت هوایی را طی نوروز دهه اخیر تجربه می‌کند، تاکنون یک‌چهارم روزهای گذشته از سال را درهوای آلودهسپری کرده است. پیگیری‌های همشهری البته مشخص می‌‌کند که در تهران هنوز کانون‌های محلی ریزگردها چندان فعال نشده‌اند و پایداری هوا در معابر ترافیکی همچنان عاملآلودگی هواست.

ترددهای شهری که درنوروز امسالبه‌ علت هشدار‌های کرونایی سفر نرفتن، تا حدودی در معابر شهری پررنگ بود، در هفته پس از تعطیلات نوروز نیز به‌شدت بیشتر ادامه پیدا کرد تا با احتساب آلوده‌بودن هوای امروز (21فروردین‌ماه)، 5روز از 21روز فروردین1400 در آلودگی هوا سپری شود.

پیش بینی افزایش آلودگی هوا در هفته جاری

براساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده در شرکت کنترل کیفیت هوا، عدم ‌وزش باد و انباشتآلاینده هاطی ساعات ترددی روز، موجب حاکمیت جو نسبتاً پایدار و آلوده می‌شود و عدم ‌وزش باد مؤثر، شرایط مناسب برای پراکندگی آلاینده‌ها فراهم نخواهد شد. بدین‌ترتیب، صبح امروز، شنبه (۲۱ فروردین) با آغاز تردد خودروها و مقادیر ناچیز تندی باد، انتظار می‌رود در مناطق پرتردد غلظت آلاینده‌ها افزایش یافته و کیفیت هوا کاهش یابد.

طی امروز نیز عدم‌وزش باد مؤثر، پراکندگی آلاینده‌ها را محدود خواهد کرد. اما با افزایش تدریجی شدت وزش باد تا اواخر وقت شنبه، پراکندگی آلاینده‌ها و برقراری وضعیت قابل‌قبول در بیشتر مناطق پایتخت دور از انتظار نخواهد بود.

طی سال‌های اخیر به واسطهخشکسالی‌شدید،کانون‌های محلی گردوغبارایجاد شده و به این ترتیب با وزش باد شدید محلی، شرایط به سمتآلوده شدن هوامی‌رود.

بررسی وضعیت ریزگردها در استانها

برای نمونه روز 5فروردین‌ماه امسال ذرات گردوغبار، هوای شهرهای استان کرمانشاه را به شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس رساندند. چون دشت‌های آبگیر استانکرمانشاهطی 2سال اخیر با پدیده خشکیدگی مواجه شده‌اند.

وسعت ریزگرد محلی در این استان موجب شد آلودگی هوا 4روز مستمر باقی بماند. مورد دوم مربوط به مرکز کشور بود. در آغاز هفته سوم فروردین‌ماه، با گذر امواج ناپایدار جوی از فراز استاناصفهانو وزش باد شدید بین ۷۰ تا ۱۰۰کیلومتر، تمام مناطق این استان با گردوخاک روبه‌رو شدند.

حتی در برخی شهرهای استان، طی 20ساعت، شاخص آلودگی هوا به شرایط بحرانی و ناسالم برای همه رسید که این وضعیت با حاکمیت توده ناپایدار دیگر، رفع شد. سومینهجوم ریزگردهانیز 13 تا 15فروردین‌ماه در استانکرمانرخ داد و با وزش باد شدید محلی، ذرات معلق کمتر از 10میکرون گاه تا شرایط بحرانی افزایش یافتند و برخی مسیرهای اطراف کانون‌های ریزگرد محلی را به‌علت کاهش دید افقی مسدود کردند.

پیش بینی افزایش هجوم گردوغبار در سال 1400

علی محمد طهماسبی بیرگانی، رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار با تأییدورود زودهنگام پدیده گردوغبار به کشوراعلام کرد: به‌دلیل تغییرات ناگهانی درجه حرارت و وقوع جریانات شدید آب‌وهوایی که درفروردین‌ماه سال1400در کشور رخ داد و سرعت وزش باد در برخی نقاط ایران را به بیش از حد معمول رساندپدیده گردوغبار زودهنگام در برخی استان‌های کشورآغاز شد.

به‌گفته رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار، در استان تهران نیز در هفته دوم فروردین‌ماه به‌مدت 3روزگردوغبارناشی از نقاط حساس ملارد و شهریار به شهر تهران رسید که با سرعت وزش باد تهران را نیز اندکی درگیر این پدیده کرد.

بیرگانی با اعلام اینکه در چند روز گذشته نیز شهر تهران باپدیده غبارآلودگیمواجه شد، افزود: تهران در هفته گذشته به‌مدت 3روز با گردوغبار مواجه بود که اوج آن روزهای دوشنبه و سه‌شنبه بود و این پدیده با ذرات معلق صنعتی ناشی از فعالیت کارخانه‌ها و تردد خودروها نیز ترکیب شد.

او گفت: از ابتدای سال تاکنون وقوع پدیده گردوغبار در چند استان کشور که کانون‌های داخلی و خارجی گردوغبار در آنها بیشتر ظهور و بروز دارند وضعیت بدی ایجاد کرد و در هفته دوم فروردین‌ماه استان خوزستان 3روز درگیر ریزگردها بود که به‌شدت این استان را غبارآلود کرد. استان‌های یزد و کرمان نیز با پدیده گردوغبار مواجه شدند که دلیل آن بارش اندک نزولات جوی در پاییز و زمستان بود.

رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار با اعلام اینکههجوم ریزگردها به کشور در سال‌جاری نسبت به 2سال قبل افزایش خواهد یافت، گفت: هجومریزگردها در فصل بهار و تابستاندر برخی نقاط کشور افزایش خواهد یافت که البته تهران کمتر با این پدیده مواجه می‌شود.

کدام شهرها در معرض کانون ریزگردها قرار دارند؟

طهماسبی بیرگانی اعلام کرد: درهفته‌ها و ماه‌های آیندهمناطق مرکزی، شرق و جنوب شرقی کشور و استان‌هایکرمان،یزد،سیستان‌وبلوچستانوخراسان جنوبیبیشتر با هجوم ریزگردها مواجه خواهند شد. چون بارش بهاری بعد از فروردین‌ماه و بارش تابستانی در این مناطق نخواهیم داشت.

او تأکید کرد:هجوم ریزگردها در سال1400به کشور به ‌احتمال زیاد بیشتر از 2سال قبل خواهد شد که در این پدیده رابطه خشکی زمین و مقدار و پراکندگی بارش‌ها تأثیر بسیاری دارد.

او بیشترین نگرانی درخصوصبروز پدیده گردوغبار در استان تهرانرا مربوط به کانون‌های حساس گردوغبار درملارد،شهریارومحمدآباددرمنطقه البرزدانست و گفت: از آنجا که وزش باد از غرب به شرق است نگرانی کمتری از فعال شدن کانون‌های گردوغبار در بخش‌هایی ازورامینو مرز ایستگاه کویر در محدوده بینگرمساروسمنانداریم و احتمال فعال شدن کانون‌های حساس گردوغباردر شهریار و ملارد و محمدآباد در غرب و جنوب غرب تهران بیشتر است.

گردآورنده:الهام خلیلی خو