استناددهی، ابزاری برای اعتباربخشی شفافیت در پژوهش ایسنا

زینب صیامی، پژوهشگر حوزه مدیریت علم اطلاعات و دانش‌شناسی در کارگاه آموزشی «استناد دهی در پایان نامه» که امروز ۸ اسفند توسط سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی واحد قم برگزار شد، گفت: استناد به یک منبع یعنی این که نویسنده به خواننده اثر خود، مکان نظر، قول و ایده خاصی را که ارائه کرده است، نشان می‌دهد.

وی ضمن بیان این نکته که استناددهی فقط مختص منابع رسمی مثل کتاب و مقاله نیست، افزود: تنها زمانی می‌توانید به اثر دیگران استناد ندهید که اطلاعات مورد استفاده، جزء دانش عمومی باشد؛ چیزهایی که اغلب مردم بدون مراجعه به منبع اطلاعاتی می‌دانند، دانش عمومی است، حتی اگر آن را در جایی بخوانید.

صیامی یادآور شد: استناددهی از آثار به دلایل مختلفی از جمله تجلیل از پیشکسوتان، اعتبار بخشی به آثار مرتبط، شناسایی روش و ابزار پژوهش، ارائه زمینه‌های مطالعاتی، اصلاح اثر خود، اصلاح اثر دیگران و نقد آثار پیشین انجام می‌شود.

این پژوهشگر با بیان اینکه در هنگام استناددهی ممکن است با خطاهای محتوایی و صوری مواجه شویم، یادآور شد: خطاهای محتوایی شامل ذکر نکردن منبع به قصد سرقت ادبی، ذکر نکردن منبع واسط و استناد به منبع اصلی بدون مراجعه به آن، انتقال اشتباهات استنادی موجود در منابع واسط به زنجیره‌های بعدی استناد به دلیل عدم مراجعه به منبع اصلی، استناد به منبعی بدون مراجعه به آن و حتی در مواردی بدون وجود خارجی، استناد کذب به افراد موثق، جعل داده‌ها و اطلاعات یک سند است.

این مدرسادامه داد: خطاهای مربوط به استناد در متن، خطاهای مربوط به سطوح توصیف که شامل حذف عمدی یا سهوی یک یا چند سطح توصیف مانند عنوان نام نویسنده می‌شود، خطاهای مربوط به علائم سجاوندی و خطاهای مربوط به ترتیب حضور منابع در فهرست مآخذ جز خطاهای صوری به حساب می‌آیند.

وی در ادامه انواع استناد را برون متنی و درون متنی معرفی کرد و گفت: در استناد برون متنی (شمارشی) سند مورد ارجاع در جایی خارج از متن مانند؛ پایین صفحه، پایان فصل یا انتهای متن درج می‌شود و رفرنس ها به صورت نماد عددی در متن می‌آیند. همچنین در استناد درون متنی مشخصات کوتاهی از رفرنس در داخل پرانتز در متن ارائه می‌شود که اغلب شامل نام خانوادگی نویسنده، تاریخ نشر و شماره صفحه است که به ترتیب در داخل پرانتز می‌آید.

صیامی اجزای یک ارجاع را مورد توجه قرار داد و گفت: مشخصات پدیدآورندگان، نویسنده، مترجم و ویرایشگر، مشخصات منبع اطلاعاتی (عنوان مقاله و کتاب) و مشخصات انتشار (محل نشر، ناشر، سال نشر) از جمله اجزای ارجاع است.

انتهای پیام