شیوعویروس کرونادر جهان سبب تغییرات زیادی شد. حوزه آموزش اولین حوزه‌ای بود که بیشترین تأثیر را پذیرفت؛ مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی تعطیل شدند و دانش‌آموزان، معلمان، دانشجویان و استادان مجبور شدند دنبال شیوه‌های جدیدی برای ادامه فرایند آموزش بگردند. در این اوضاع، فناوری به کمک ما آمد.شبکه‌های اجتماعی، کلاس‌های درس مجازی و ویدئوهای آموزشی امکان ادامه تحصیل را برای بسیاری فراهم کردند. این فناوری‌ها پیش از همه‌گیری کرونا هم وجود داشتند، اما استفاده از آنها چندان رایج نبود. حال این فناوری‌ها به بخش مهمی از فرایند آموزش و یادگیری تبدیل شده‌اند و در آینده نیز به نفوذ خود در این حوزه ادامه خواهند داد. در این مقاله نگاهی می‌کنیم به آینده فناوری در بخش آموزش. تا پایان همراه ما بمانید.

آینده فناوری در حوزه آموزش چیست؟

کاربرد فناوری در آموزش صرفا به دوره همه‌گیری کرونا محدود نمی‌شود. این فناوری‌ها به‌سرعت در حال تغییردادن شیوه‌های آموزشی هستند. نسل جدید تمایل بیشتری دارد که آموزش را از طریق این فناوری‌ها دریافت کند. البته این به‌معنی حذف کلاس‌های درس سنتی‌ نیست و این فناوری‌ها مکمل کلاس‌های درس خواهند شد.

در یک نظرسنجی از فعالان بخش آموزش، ۷۵درصد آنها پیش‌بینی کردند که ابزارهای دیجیتالی مانند تبلت‌ها و کتاب‌خوان‌های الکترونیکی جای کتب درسی کاغذی را در کلاس‌های درس خواهند گرفت. همچنین بررسی‌ها نشان داده کهواقعیت مجازییکی از جذاب‌ترین فناوری‌هایی است که به‌زودی جایی در آموزش برای خودش باز خواهد کرد. این مثال‌ها نشان می‌دهند شیوه آموزش به کلی دگرگون خواهد شد. با ظهور و ورود فناوری‌های گوناگون به این عرصه، چالش اصلی پیش روی آموزگاران انتخاب و ترکیب مناسب‌ترین ابزارها برای پیشبرد فرایند آموزش است.

تحولات لازم برای آموزش نسل جدید چیست؟

بیایید نگاهی بیندازیم به نیازهای آموزشی نسل جدید و تحولاتی که در شیوه یادگیری فراگیران ایجاد شده است. فعالان بخش آموزش حتما این موارد را بخوانند.

۱. دسترسی به محتوای آموزشی با یک کلیک

اینترنت این امکان را در اختیار میلیاردها نفر قرار داده‌ که در کسری از ثانیه به داده‌ها و محتوای آموزشی دسترسی پیدا کنند. تا سال ۲۰۱۷ بیش از ۶٫۵میلیون نفر درگیر آموزش مجازی بوده‌اند.

آموزش از راه دور چالش‌های خاص خود را دارد، اما انعطاف لازم را هم به معلمان می‌دهد که بتوانند برنامه آموزشی خود را تنظیم کنند. فراگیران دیگر نیازی ندارند حتما در کلاس‌ها شرکت کنند. آنها می‌توانند از راه دور فیلم‌های زنده یا ضبط‌شده کلاس را تماشا کنند. معلمان و استادان باید خود را با شیوه جدید آموزش سازگار کنند.

۲. از بین رفتن مرزهای زمانی و مکانی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آموزش در آینده، از بین رفتن محدودیت‌های زمانی و مکانی است. امروزه تقریبا هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد از هر کجای جهان و در هر ساعتی می‌تواند به هزاران دوره آموزشی مجازی دسترسی داشته باشد. این یعنی آموزش دیگر فرایندی رسمی و محدود به زمان و مکان مشخص نبوده و همه می‌توانند آموزش‌های مدنظر خود را در هر زمان و مکانی دنبال کنند.

۳. اختصاصی‌شدن آموزش و تنوع شیوه‌های یادگیری

در گذشته آموزش‌های یکسان گروهی بدون درنظرگرفتن توانایی‌های هر فرد ارائه می‌شدند اما تحولات فناورانه، آموزش ویادگیریرا به مسئله‌ای اختصاصی و فردی تبدیل کرده است. امروزه هر کسی می‌تواند بسته به توانایی‌های خود برنامه آموزشی اختصاصی دریافت کند. یعنی برنامه‌های آموزشی بیشتر مبتنی بر استعدادها و توانایی‌های منحصربه‌فرد هر شخص طراحی خواهند شد. هر فراگیر می‌تواند بسته به توانایی‌ها و علایقش از یکی از برنامه‌ها و ابزارهای آموزشی استفاده کند.

۴. آموزش مهارت‌های نرم

مطالعات مختلف نشان می‌دهند که امروزه بازار کار بیش از پیش بهمهارت‌های نرممانند کار گروهی، خلاقیت وتفکر انتقادیاهمیت می‌دهد. شانس افراد جویای کار که این مهارت‌ها را می‌آموزند بیشتر از کسانی است که فقط مهارت‌های سخت را آموخته‌اند. این یعنی بخش آموزش در آینده نزدیک توجه بیشتری به آموزش این مهارت‌ها خواهد داشت.

۵. راه‌حلی برای رفع مشکل کاهش بازه توجه

یکی از مشکلاتی که فعالان حوزه آموزش با آن روبه‌رو هستند، مسئله کاهش بازه توجه نسل جدید است. مطالعه صورت‌گرفته از سوی مایکروسافت نشان می‌دهند بازه توجه فراگیران از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵، ۴ ثانیه کاهش یافته و از ۱۲ ثانیه به ۸ ثانیه رسیده است. احتمالا با نفوذ هرچه بیشتر فناوری در زندگی بشر، این بازه کوتاه‌تر هم بشود.

نسل جدید بیشتر به محتوای دیداری و هیجان‌انگیز توجه نشان می‌دهد. از این رو مؤسسات آموزشی و فعالان این حوزه باید راهکارهایی جذاب و جدید برای جلب نظر نسل جدید به محتوای‌ آموزشی پیدا کنند.

۶. تسهیل‌گری به‌جای آموزش

حال که دریایی از محتوای آموزشی در اختیار نسل جدید قرار گرفته است، فراگیران احساس استقلال بیشتری در یادگیری دارند و دیگر مثل گذشته برای یادگیری به معلم وابسته نیستند. اکنون نقش معلمان از منبع دانش به همراه و تسهیل‌گر یادگیری تبدیل شده است.

معلمان و استادان حالا باید برای ایفای نقش جدید، مهارت‌های نرمی مانندحل مسئلهورهبریرا بیاموزند و به کار بگیرند. اکنون فعالان حوزه آموزش باید محیط یادگیری را به فضایی برای کار گروهی و گفت‌وگو تبدیل کنند.

ابزارها و شیوه‌های آموزشی آینده

حال که با برخی از تحولات فناوری در آموزش نسل جدید آشنا شدید، وقتش رسیده به‌سراغ ابزارهای آموزشی‌ای برویم که در آینده نزدیک در حوزه آموزش گسترده به کار گرفته خواهند شد. هدف استفاده از این ابزارها، پاسخگویی به نیازهای آموزشی نسل جدید و آموزش مهارت‌هایی است که این نسل برای ورود به بازار کار لازم دارد.

۱. آموزش مجازی

آموزش مجازیدر سال‌های گذشته نیز وجود داشت، اما اغلب بسیار محدود بود. حال با پیشرفت ابزارهای ارتباطی و الزاماتی که همه‌گیری کرونا به بخش آموزش تحمیل کرده، این شیوه در سراسر جهان روشی گسترده و محبوب شده است. آموزش مجازی دیگر مانند گذشته صرفا تماشای تعدادی فیلم خسته‌کننده از کلاس درس نیست، بلکه به‌کمک ابزارهای تعاملی به شیوه آموزش فعال و مؤثر تبدیل شده است.

مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی اکنون بسیاری از درس‌ها و دوره‌های آموزشی خود را به‌شیوه مجازی ارائه می‌کنند.

۲. برنامه‌های آموزشی مبتنی بر هوش مصنوعی

کسب‌وکارها و بخش سلامت دو حوزه‌ای هستند کههوش مصنوعیبه‌سرعت در آنها در حال رشد است. اما بخش آموزش هم چندان عقب نیست. استفاده از سامانه‌های نمره‌دهی خودکار و دستیاران آموزشی هوشمند از جمله نمونه‌های ورود هوش مصنوعی به بخش آموزش‌اند.

یکی از نمونه‌های جالب‌توجه، ربات پرسش است که دیوید کلرمن آن را ساخته. این ربات که اولین بار در دانشگاه «نیوساوث ولز» به کار گرفته شد، پرسش‌های دانشجویان را با ارسال فایل‌ یا ویدئو‌های آموزشی مرتبط پاسخ می‌دهد. این ربات با هر بار تعامل نقاط ضعف خودش را برطرف می‌کند و ماشینی یادگیرنده است.

این مثال نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند آینده‌ای در بخش آموزش داشته باشد. هوش مصنوعی کارهای خسته‌کننده و سؤالات تکراری را پاسخ می‌دهد تا آموزگاران روی مسائل پیچیده‌تر تمرکز کنند.

۳. غوطه‌وری در محیط آموزش به‌کمک فناوری واقعیت افزوده و واقعیت مجازی

یکی از ابزارهای جذاب و مؤثر که می‌تواند مشکل بازه توجه نسل جدید را حل کند، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی است. این دو ابزار با غرق‌کردن یادگیرنده در محیط یادگیری، تمام توجه و حواس وی را متوجه تجربه یادگیری می‌کنند. این ابزارها به‌خصوص برای آن دسته از فراگیران که از بیماری نقص توجه رنج می‌برند بسیار مفید است و یادگیری را به امری لذت‌بخش تبدیل می‌کنند.

علاوه بر این، این دو فناوری به فراگیران امکان می‌دهند تا عمیق‌تر و از زوایایی جدید چیزها را بیاموزند و باعث عمق‌بخشی به یادگیری آنها می‌شوند.

۴. بازی‌سازی (Gamification)

تبدیلمحیط کارو فرایند کارکردن به چیزی شبیه بازی یاگیمیفیکیشن، چند سال است که توجه فعالان حوزه کسب‌وکار را به خود جلب کرده است. حال بخش آموزش نیز به‌تدریج از ظرفیت‌های این شیوه برای‌ آموزش محتوای درسی استفاده می‌کند. تبدیل فرایند آموزش یک محتوا به بازی، باعث جذاب‌شدن محتوا شده و فراگیران توجه بیشتری به آن می‌کنند.

۵. استفاده از تحلیل داده در آموزش

داده ارزش زیادی در دنیای امروز دارد و بخش آموزش نیز هرچند دیرتر از دیگران اما بالاخره متوجه این موضوع شده است. تحلیل داده به آموزگاران امکان می‌دهد که دید بهتری به وضعیت فراگیران پیدا کنند و از نتایج تحلیل داده‌ها برای تغییر بهینه شیوه‌های آموزشی استفاده کنند.

به‌کارگیری تحلیل داده در بخش آموزش همچنین مایه دلگرمی فراگیران نیز هست، چون آنها می‌فهمند که صدایشان شنیده شده و اثرگذار است.

۶. آموزش و فناروی بلاکچین

فناوری بلاکچیندر بخش آموزش مزایای منحصربه‌فردی ایجاد می‌کند. ذخیره‌سازی داده‌ها و دوره‌های وسیع مجازی از طریق این فناوری به‌جای ذخیره‌شدن روی یک سرور مرکزی، می‌تواند هزینه‌های آموزش مجازی را کاهش و ضریب امنیت فراگیران در فضای مجازی را افزایش بدهد.

۷. ربات‌های سخن‌گو

اگر دنبال راهنمایی برای نوشتن مقاله هستید یا می‌خواهید نوشته‌های درسی خود را ویرایش کنید، ربات‌های سخن‌گو به شما کمک می‌کنند. ربات‌هایی که توانایی مکالمه با فراگیران و راهنمایی آنها را دارند به‌زودی جزئی جدایی‌ناپذیر از وب‌سایت‌های آموزشی خواهند شد.

۸. ویدئوهای آموزشی

ساخت ویدئوهای آموزشی با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف پویانمایی و گرافیکی در سا‌ل‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. همان‌طور که گفته شد، نسل جدید بیشتر به محتوای دیداری علاقه نشان می‌دهد. فعالان حوزه آموزش نیز با درک این موضوع انواع کلیپ‌های‌ آموزشی را برای انتقال بهتر محتوای‌ آموزشی به فراگیران طراحی و تولید می‌کنند.

در دنیای امروز بیش از ۲٫۳میلیارد نفر در جهان با تماشای فیلم‌های‌ آموزشی تحصیل می‌کنند و این تعداد در آینده بیشتر هم خواهد شد.

نظر شما درباره این تحولات چیست؟ شما تجربه استفاده از هیچ‌یک از نمونه‌های معرفی شده در این مقاله را داشته‌اید؟ خواندن تجربه شما می‌تواند جالب باشد.