تا به حال، سیاره‌ای که بر آسمان صبحگاهی ما تسلط داشته، سیاره زهره‌ی درخشان بوده است که از سحرگاه و حدود ۹۰ دقیقه قبل از طلوع خورشید قابل مشاهده بوده است.

اما قبل از طلوع زهره، این سیاره مشتری است که از اواخر غروب به بعد بر آسمان تسلط دارد و به جز ماه، بیش از همه چیز در آسمان می‌درخشد.

مشتری که پادشاه سیارات لقب دارد، امشب(یکشنبه ۱۴ اوت) حدود ساعت ۲۱:۴۵ به وقت منطقه زمانی شرقی(۰۶:۱۵ صبح دوشنبه به وقت ایران) در آسمان طلوع می‌کند و ماه نیز کمی بعد از ساعت ۲۲:۳۰ به وقت منطقه زمانی شرقی(۰۷:۰۰ صبح به وقت ایران) به شکل یک ماه غول پیکر رو به زوال مشاهده خواهد شد که سه روز پس از کامل بودن، در زاویه کمی بیش از پنج درجه در سمت راست مشتری ایستاده است.

مشتری و ماه تا پایان شب به وقت محلی قابل مشاهده خواهند بود و درست قبل از ساعت چهار صبح به وقت منطقه زمانی شرقی به سمت جنوب می‌روند.

علاوه بر این، جهت‌گیری این دو هنگامی که از نصف النهار جنوبی در همان ساعت اولیه عبور می‌کنند، به طرز محسوسی تغییر خواهد کرد و به نظر خواهد رسید که مشتری مستقیماً بالای ماه می‌درخشد. همچنین در آن لحظه به نظر می‌رسد که به یکدیگر نزدیک‌تر هستند و فاصله بین این دو تا سه درجه کاهش می‌یابد.

رقص قمرهای مشتری

چهار قمر اصلی مشتری را که ۴۱۲ سال پیش توسط گالیله کشف شد، فراموش نکنید. آنها به عنوان یک لذت دائمی برای ستاره شناسان آماتور هستند و می‌توانند در هر تلسکوپ و حتی با دوربین دوچشمی دیده شوند. آنها انقدر سریع به دور مشتری می‌چرخند که ظاهر آنها ساعت به ساعت و شب به شب تغییر می‌کند.

به عنوان مثال، اگر یکشنبه شب یک تلسکوپ را روی مشتری تنظیم کنید، در ابتدا قمر "آیو"(Io) را در یک طرف مشتری و دو قمر دیگر آن به نام‌های "گانیمد"(Ganymede) و "کالیستو"(Callisto) را در طرف دیگر مشتری خواهید دید. همچنین دوشنبه در ساعت ۲۳:۲۸ به وقت شرقی، چهارمین قمر مشتری موسوم به "اروپا"(Europa) از پشت قرص مشتری ظاهر می‌شود و به "گانیمد" و "کالیستو" می‌پیوندد.

سپس در همان روز دوشنبه در ساعت ۲:۱۵ بامداد به وقت شرقی، "آیو" با قرار گرفتن زیر سایه مشتری، محو می‌شود. اندکی پس از آن، "آیو" از پشت مشتری عبور خواهد کرد، اما کمی بیش از سه ساعت بعد دوباره نمایان خواهد شد. آنهایی که در ایالت‌های مرکزی و غربی آمریکا هستند، یعنی جایی که آسمان همچنان تاریک خواهد بود، می‌توانند هر چهار قمر مشتری را که در یک سمت این سیاره ببینند.

اهمیت اندازه و فاصله

وقتی اواخر یکشنبه شب به ماه و مشتری نگاه می‌کنید، سعی کنید از تفاوت در اندازه و فاصله آنها آگاه شوید. البته ماه، بیش از ۹ قدر ظاهری از مشتری روشن‌تر است.

اما ماه بسیار کوچک‌تر از مشتری است. در واقع، قطر ۳۴۷۴ کیلومتری ماه در مقایسه با قطر ۱۴۲ هزار و ۹۸۴ کیلومتری مشتری هیچ است، اما چیزی که ماه را بسیار بزرگ‌تر و درخشان‌تر می‌کند، فاصله آن تا زمین است. ماه، یکشنبه شب در فاصله ۳۷۳ هزار و ۶۰۰ کیلومتری از زمین قرار خواهد گرفت، اما مشتری ۱۶۸۱ برابر دورتر خواهد بود و در فاصله ۶۲۸.۵ میلیون کیلومتری از ما قرار خواهد داشت.

این واقعیت که ماه در مقایسه با مشتری بسیار به ما نزدیک‌تر است، به این معنی است که ماه در مقایسه با مشتری، با سرعت بسیار بیشتری در آسمان حرکت می‌کند. بنابراین، به همین دلیل است که وقتی آنها از آسمان جنوبی پیش از سپیده دم بالا می‌آیند، ماه در مقایسه با زمانی که چندین ساعت قبل از آن در شرق طلوع می‌کرد، به طور قابل توجهی به مشتری نزدیک‌تر به نظر می‌رسد.

46