سلامت نیوز: با وجود قرارگیری ایران در فهرست پنج کشور نخست جهان به لحاظ بیابان زایی، سرعت بسیار بالای فرسایش خاک، از دست دادن سطوح قابل توجه جنگل ها و دیگر ابرچالش های زیستی، اما در آخرین "کنگره جهانی حفاظت" از "سازمان حفاظت محیط زیست" خبری نبود. همچنین تنها یک انجمن غیردولتی محیط زیستی در این اجلاس امکان حضور یافت.

این نشست در تاریخ 3 تا 11 سپتامبر 2021 در شهر مارسی کشور فرانسه برگزار شد. دکتر مینا استقامت، مدیرعامل "مرکز حفظ و توسعه زیست بوم های پایدار" (ZIPAK NGO) با حضور در این کنگره، تلاش کرد تا جایگاه ارزشمند کشور ایران را در این شبکه جهانی حفظ کند؛ اما عدم حضور سایر اعضای انجمن های غیردولتی و به خصوص تنها عضو دولتی ایران یعنی "سازمان حفاظت محیط زیست" باعث شد که موضع و منافع ایران در این رویداد ارزشمند نادیده گرفته شود.

این در حالی بود که سایر اعضای انجمن های غیردولتی در ایران، بارها تقاضای نشست حضوری با ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را داشته اند تا اهمیت ادامه عضویت و مرجعیت این نهاد دولتی را در IUCN یادآوری کنند، اما حضور در شبکه های بین المللی و بهره گیری از آخرین دستاوردها، تجربیات و نوآوری های بین المللی هیچ زمان جزو اولویت های ما در مدیریت محیط زیست کشور نبوده است.

ایران با وجود قرارگیری در فهرست پنج کشور نخست جهان به لحاظ بیابان زایی، با داشتن سرعت فرسایش خاک به میزان 8 برابر متوسط جهانی، از دست دادن 8 میلیون هکتار از سطوح جنگل ها و 90 درصد از جمعیت حیات وحش خود طی نیم قرن گذشته و رویارویی با پدیده فرونشست زمین - به عنوان آخرین مرحله تخریب سرزمین- به میزان 140 برابر متوسط جهانی، تنها با داشتن یک حق رای این کنگره را پشت سر گذاشت.

اتحادیه جهانی حفظ طبیعت IUCN بزرگ ‌ترین و قدیمی‌ترین سازمان محیط‌ زیستی جهان است که برای پیدا کردن راه حل‌های عملی جهت رویارویی و مقابله با بحران‌های توسعه و محیط‌ زیست، به جهان کمک می‌کند. تمرکز اصلی فعالیت‌های این نهاد بین‌المللی بر روی ارزش‌گذاری و حفاظت از طبیعت، تضمین حاکمیت موثر و عادلانه در استفاده از آن و همچنین گسترش راه حل‌های مبتنی بر طبیعت، در برابر چالش‌های اقلیمی، غذا و توسعه است.

کشور ایران از سال 1974 به عضویت IUCN در زیرمجموعه دفتر منطقه‌ای غرب آسیا (IUCN ROWA) درآمده است و سازمان مسئول این نهاد، به عنوان مرجع ملی در ایران، معاونت محیط زیست طبیعی در سازمان حفاظت محیط زیست است. تا امروز تنها یک نهاد دولتی و 5 سازمان غیردولتی در ایران، عضو این نهاد بین‌المللی شده اند و این تعداد شاید یکی از کمترین در بین کشورهای عضو آسیا باشد.

این در حالی است که وسعت جغرافیایی و تنوع زیستی، فرهنگی و اکولوژیکی از یکسو و وجود بحران‌ها و چالش‌های محیط زیستی و توسعه‌ای از دیگرسو، شرایط لازم و کافی را برای عضویت سازمان‌های بیشتری فراهم آورده است. اما از این تعداد نیز IUCN تنها دو عضو غیردولتی را به رسمیت می شناسد و سایر اعضای دولتی و غیردولتی به دلیل رویارویی با چالش تهیه و پرداخت حق عضویت در سال های اخیر، از شرکت در نشست های تصمیم گیری و سیاست گذاری در سطوح منطقه ای و بین المللی محروم بوده و در مجموع کشور ایران از بسیاری منافع مالی و مزایای فنی در این شبکه جهانی بی بهره مانده است.

"کنگره جهانی حفاظت" به عنوان مهم ترین مجمع جهانی IUCN که هر چهار سال یک بار برگزار می شود، جایی است که جهان برای تعیین اولویت ها و پیشبرد اقدامات حفاظتی و توسعه پایدار گرد هم می آید.

در این نشست بیش از 1400 عضو IUCN شامل دولت ها، جامعه مدنی و سازمان های بومی و محلی در مورد مسائل مهم رای می دهند. اقدامی که چگونگی روابط بشر را در دهه های آینده با سیاره زمین تعیین و هدایت می کند. ساختار منحصر به فرد و فراگیر IUCN با حضور دولت ها و سازمان های غیردولتی در کنار هم، به کنگره جایگاه قدرتمندی می دهد تا عملکرد بشر را در گذشته ارزیابی و بر آن اساس، اولویت های حفاظتی و مدیریتی مناسب را برای سال های پیش رو برنامه ریزی کند.