ابوالفضل ظهره‌وند سفیر پیشین ایران در افغانستان، در گفت و گو با«راهبرد معاصر»، درباره موضع گیری بایدن در موضوع خروج نیروهای امریکایی از افغانستان گفت: موضع آقای بایدن در خصوص تعویق خروج نیروهای آمریکایی تا اواسط شهریورماه، بیانگر موقعیت و وضعیت پیچیده و نامتعادل سیاست خارجی دولت بایدن و استراتژی این دولت در غرب آسیا و افغانستان است و همچین در این مورد با اتحادیه اروپا هم به اختلاف خورده است. طبق توافقنامه دوحه، نیروهای نظامی آمریکایی باید تا قبل از نیمه اردیبهشت ماه افغانستان را ترک کنند و این موضع آقای بایدن برخلاف توافقنامه دوحه است که طالبان روی آن اصرار و تاکید دارند که باید از آن پیروی شود.

وی ادامه داد: بایدن برای موفقیت در سیاست جدید خروج از افغانستان باید متوسل به کمک پاکستان و کشورهای ذی نفوذ بر طالبان شود و امید دارد تا نتیجه نشست استانبول در اجرای این سیاست به آمریکا کمک کند. در واقع امروز آمریکایی‌ها با دادن فضا به ترک‌ها به‌دنبال خرید زمان و تعویق خروج تا آخر تابستان هستند. سوال کلیدی این است که چه فرقی بین اردیبهشت و شهریور است؟ به نظر من مسئله آقای بایدن خود افغانستان نیست؛ بلکه منتظر نتایج انتخابات ایران است. یعنی مسائل مختلف آمریکایی‌ها در ابعاد مختلف با یکدیگر گره خورده است. در حال حاضر چالش اصلی آمریکا در منطقه ایران است و تمام مسائل دیگر را ذیل انتخابات ایران و مذاکرات برجام قرار داده است و تلاش می‌کند تا حصول نتیجه در مذاکرات برجام، خود را از تبعات تغییر سیاست‌های امنیتی در افغانستان دور نگه دارد تا بعد از حل مسئله ایران، به چالش خروج نیروهای نظامی از افغانستان وارد شود.

ظهره‌وند در پاسخ به این پرسش که آیا خروج آمریکا از افغانستان به زیان منافع این کشور در منطقه است؟ گفت: امریکایی ها در وضعیت خوبی نیستند. در حال حاضر بحث سود و زیان مطرح نیست؛ بحث فروپاشی است. یعنی سیاست خارجی ایالات متحده در صحنه بین‌المللی -خصوصاً در غرب آسیا- در حال اضمحلال است. ایران امروز قوی‌تر از ایران ده سال پیش است. دولت حوثی در یمن امروز نسبت به 6 سال پیش معادلات جنگ را به نفع خود تغییر داده است. اوباما به دنبال فروپاشی سوره بود و 500 هزار کشته به این کشور تحمیل کرد. پروژه داعش را شکل دادند. زمان به نفع سیاست‌های آمریکا نیست. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم داعش، طالبان و القاعده کماکان از ظرفیت‌های نرم ایالات متحده و رژیم صهیونیستی هستند و قصد ندارند تا این توان را به سادگی از دست بدهند. بنابراین به‌دنبال ترسیم یک سناریوی جدید در منطقه هستند تا بازی را ضرر ایران، روسیه و چین تغییر بدهد. در دوره جدید آمریکایی‌ها قصد دارند تا با استفاده از توان دیپلماسی و با کمترین هزینه و به‌صورت نیابتی اهداف خود را دنبال کند.

وی با اشاره به اینکه دولت افغانستان به بهانه شروع ماه رمضان درخواست آتش‌بس با طالبان را مطرح کرده است اما طالبان آن را قبول نکرده است، افزود: بسیار روشن است. طالبان خود را پیروز میدان می‌بیند و اجازه نمی‌دهد دولت افغانستان به هر بهانه‌ای فرصت بازسازی خود را پیدا کند. بنابراین، فشار حداکثری را روی دولت افغانستان حفظ می کند. خصوصاً اینکه در آستانه برگزاری نشست استانبول قرار داریم. تا کنون هم طالبان نسبت به دستور کار نشست استانبول موضع روشن نگرفته است و در صدد هستند با دست برتر وارد مذاکرات بشوند و حداکثر امتیازات را از طرف‌های درگیر بگیرند.

سفیر پیشین ایران در افغانستان در پایان با اشاره به نشست استانبول گفت: مذاکرات استانبول در واقع تسهیل کننده و به نوعی احیا‌گر توافق میان امریکا و طالبان است. این نشست در ادامه نشست دوحه است؛ منتهی تغییرات مختصری را باید اعمال کنند. یعنی آمریکایی‌ها درصدد هستند از دولت اشرف غنی عبور کنند اما فعلا خواستار فروپاشی یکباره ساختار سیاسی افغانستان نیستند. بلکه منتظر هستند تا از طریق دولت انتقالی، زمینه مشارکت طالبان در قدرت را فراهم کنند و تا آن زمان وضعیت مذاکرات میان ایران و آمریکا هم مشخص شده باشد. مسئله طالبانیزه شدن افغانستان از نظر امریکا قطعی است و اگر نتواند در مذاکرات به اهداف خود برسد، قطعاً سعی می کند افغانستان را رادیکالیزه‌تر کند و ناامنی را در آنجا گسترش دهد؛ به نحوی که سرریز این ناآرامی به سمت ایران و آسیای میانه و چینی باشد. آمریکا تنش‌های منطقه‌ای را در آینده با استفاده از نیروهای نیابتی دنبال خواهد کرد.