پیام دولت چهاردهم به عراق از زبان وزیر خارجه ایران

وزیر خارجه ایران گفت که «دست ما برای همکاری و مشارکت به سمت دوستان ما در عراق همیشه دراز است و علاقه ما برای ایجاد پیوند مستحکم نه فقط بین دو دولت بلکه بین دو ملت، یک علاقه دائمی است».

به گزارش راهبرد معاصر؛ «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از سفر «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به عراق، در گفت‌وگویی تلویزیونی با شبکه» الفرات» شرکت کرد.

عراقچی در این گفتگو به مسائل مختلف از جمله برنامه و اهمیت سفر پزشکیان به عراق، پرونده توافق امنیتی میان ۲ کشور، اخراج آمریکا از عراق، اختلافات بغداد و آنکارا و پرونده‌های دیگر پرداخت.

بخش‌هایی از این گفتگو روز سه‌شنبه منتشر شد و روز چهارشنبه وزارت امور خارجه ایران متن کامل این گفتگو را منتشر کرده که به شرح زیر است.

سوال: با توجه به اینکه عراق اولین مقصد رئیس جمهوری برای آغاز سفر‌های خارجی دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران است، دلیل انتخاب این کشور به عنوان اولین مقصد را بفرمائید؟

من هم سلام عرض می­کنم به شما و همه بینندگان شبکه الفرات و خیلی خوشحال هستم که فرصت این مصاحبه در آستانه سفر جناب آقای دکتر پزشکیان رئیس جمهور محترم به کشور عراق فراهم شد. در پاسخ به این سوال که چرا کشور عراق به عنوان اولین مقصد خارجی آقای دکتر پزشکیان انتخاب شد باید بگویم که در حقیقت اگر جای دیگری انتخاب می­شد جای سؤال داشت. طبیعی است که روابط ما با کشور، دولت و مردم عراق از یک ویژگی خاص برخوردار بوده و فراتر از یک همسایگی معمولی است. علقه‌­های بسیار زیادی وجود دارد که دو ملت و دو کشور را به هم پیوند می­دهند.

یک در هم تنیدگی بین ما و مردم عراق وجود دارد. برای ما عراق چیزی بیشتر از یک همسایه است؛ یک کشور دوست و یک کشور برادر. کشوری که به لحاظ اعتقادات دینی و مذهبی و همچنین به لحاظ تاریخ و فرهنگ، اشتراکات بسیار زیادی با هم داریم. یک نوع یگانگی در خیلی از امور مشاهده می­شود. شاید یکی از بهترین نمونه‌­های آن اربعین باشد که ایرانیان و عراقی­ها به صورت یکپارچه در مراسمی که شاید بزرگترین راهپیمایی تاریخ در نوع خود باشد، شرکت می­کنند.

عتبات عالیه هم در نجف، کربلا، سامرا و کاظمین وجود دارند که اشتیاق ایرانیان را بیش از پیش می­کند و طبیعی است که همه اینها اقتضا می­کند که وقتی آقای دکتر پزشکیان سفر‌های خارجی خود را می­خواهند شروع کنند مقصدی جز عراق پیدا نمی­شود که این همه مشخصات مثبت داشته باشد و این همه نزدیکی بین دو طرف وجود داشته باشد؛ بنابراین طبیعی است که آقای دکتر با علاقه عراق را انتخاب کردند به عنوان اولین مقصد خودشان و در اولین سفر خارجی خودشان به بغداد وارد می­شوند و با مسئولین محترم دولت عراق دیدار خواهند کرد.

سوال: اهداف و دستور کار رئیس جمهور ایران در سفر به عراق چه خواهد بود؟

آنچه در برنامه پیش‌­بینی شده است ورود ایشان به بغداد خواهد بود و ملاقات­‌ها و دیدار‌هایی در بغداد برای ایشان تنظیم شده است. طبیعی است که با مقامات درجه اول دولت عراق دیدار خواهند کرد و همین طور با بعضی از جریانات سیاسی و همین طور دیداری با تجار و بازرگانان عراقی و ایرانی که در عراق فعال هستند به خاطر اینکه همکاری‌های اقتصادی ما و عراق هم همکاری­های گسترده‌­ای است. بعد از آن سفری خواهد بود به اربیل و بصره و خوب طبیعی است که نجف و کربلا هم در مسیر سفر ایشان خواهد بود و توفیق تشرف به آستان مقدس حضرت امیر المؤمنین و سید الشهدا و حضرت ابوالفضل عباس سلام الله علیهم را خواهند داشت.

سوال: سفیر ایران در بغداد از امضای توافق امنیتی میان تهران و بغداد در این سفر خبر داده است. عراق با همکاری اربیل در سال گذشته اقداماتی را در برخورد با گروه­های مخالف ایران صورت داده است. همکاری و توافق جدید عراق و ایران در حوزه امنیتی در چه سطحی خواهد بود؟

همان طور که اشاره داشتید در اسفند ۱۴۰۱ یک توافق امنیتی بین ایران و دولت بغداد با هدف مهار برخی عناصر گروهک‌­ها که اقدام به حرکات ایذایی علیه خاک و امنیت ایران داشتند؛ امضا شد. اگرچه این تحرکات سطح گسترده­ای داشت و با برخورد مناسب نیرو‌های ایرانی مواجه شد ولی خوب طبیعی بود که دوستان ما در بغداد نیز نسبت به این موضوع حساس باشند، لذا قصد خود را برای جلوگیری از این اقدامات گفتند و در یک همکاری مشترک ما یک توافق امنیتی امضا کردیم که این عناصر مهار شوند و با آن­ها برخورد شود و خوشحال هستیم که دولت عراق در این زمینه قدم­های بسیار خوبی برداشته است.

این توافق از اسفند ۱۴۰۱ تا الان به خوبی اجرا می­­شود و البته جا دارد بهتر و کامل­تر شود. برای اجرای بهینه و خوب این توافق امنیتی ما در مشورت‌­های مستمر با مقامات سیاسی و امنیتی عراق هستیم. ما فکر می‌کنیم در مسیر خوبی حرکت می­کنیم و ان‌شاء‌الله با برقراری امنیت در مرز‌های دو کشور و کم شدن شر عناصر مزاحم، ارتباطات اقتصادی، تجاری و تردد‌های مرزی ان شاء اله به شکل وسیع­تر و بهتری انجام خواهد شد.

سوال: عراق در سال­های اخیر به عنوان میانجی بین ایران و برخی از کشور‌های منطقه نقش فعالی داشته است. نظرتان درباره نقش عراق در بهبود روابط کشور‌های منطقه در حال و آینده و احتمال پررنگ شدن این نقش برای گسترش روابط ایران با برخی از کشور‌ها همچون امارات، مصر و اردن در دولت چهاردهم را بفرمایید؟

همان طور که اشاره کردم عراق همسایه بسیار خوب ماست و روابط بین دو کشور در سطح بسیار عالی قرار دارد. ما خواهان یک عراق پیشرفته، توسعه­‌یافته و قدرتمند در کنار خودمان هستیم؛ آن هم به عنوان کشوری که در منطقه بسیار حساس ما در خلیج فارس و در غرب آسیا بتواند در ایجاد صلح، کاهش تنش­ها و برخورد با عناصر مخرب صلح و امنیت در این منطقه نقش موثری ایفا نماید. ما امیدوار هستیم که عراق بتواند به این نقش خود در منطقه به خوبی عمل کند.

دوستان عراقی­ ما بعضاً برای صلح‌­سازی و ایجاد روابط خوب بین کشور‌های منطقه تلاش کرده‌­اند، از جمله بین ایران و بقیه کشور‌های منطقه. ما تجربه میانجی­گری و یا وساطت عراق در روابط ایران و عربستان را داریم. پنج دوره از مذاکرات بین ایران و عربستان در بغداد و با همکاری دوستان ما در بغداد انجام شد و لذا از ایفای نقش حساس و مؤثر توسط عراق در مسائل منطقه‌­ای و در کاهش تنش­ها و در ایجاد روابط مستحکم بین کشور‌های منطقه حتماً استقبال خواهیم کرد.

سوال: ممکن است برخی از اهدافی که توسط دولت عراق دنبال می­شود برای جمهوری اسلامی ایران حساسیت‌­زا باشد، به عنوان مثال پروژه «جاده توسعه» و «بندر فاو» به عنوان (نقطه شروع جاده توسعه) که کشور‌های ترکیه، امارات و قطر نیز در آن نقش فعال دارند یا ادامه و تغییر سطح همکاری میان عراق و آمریکا که مذاکرات آن در حال حاضر در جریان است. رویکرد دولت جدید ایران در مواجهه با این موارد چگونه خواهد بود؟

ما از پیشرفت و توسعه عراق استقبال می­کنیم و علاقه­‌مند هستیم که همان طور که اعلام کردم یک عراق شکوفا، پیشرفته، مرفه و قدرتمند را در همسایگی خود داشته باشیم. هر پروژه­ای که بتواند به این هدف کمک کند طبیعتاً پروژه خوبی است که مورد حمایت ما نیز قرار خواهد گرفت. یکی از پروژ‌هایی که در این زمینه طراحی شده و یکی از طرح­هایی که وجود دارد همین طرح "مسیر توسعه" یا "طریق التنمیه" در عراق است. ما از نزدیک تحولات این طرح را دنبال می­کنیم. خیلی طبیعی است که یک پروژه اقتصادی و یا یک طرح در هر کشوری تبعات منطقه‌­ای دارد و ابعاد آن فراتر از آن کشور، سایر کشور‌های منطقه را هم متأثر می­‌سازد. انتظار می­رود رایزن‌ی­ها و مشورت­های نزدیک­تری بین آن کشور و همسایگان خودش در منطقه وجود داشته باشد.

خوب ما طبیعتاً چنین انتظاری را داریم ولی مسلماً هرگونه توسعه و پیشرفت عراق مورد توجه خاص ما و مورد توجه خاص مردم ایران است. صلح و ثبات در عراق، صلح و ثبات در ایران است و رونق اقتصادی در عراق، رونق اقتصادی در ایران می‌باشد. ما هیچ جدایی نمی­بینیم و شاهد نوعی یگانگی هستیم، اما مسلما در خصوص طرح­هایی که ابعاد منطقه‌­ای پیدا می­کند حتماً صلاح و انتظار ما این است که مشورت­ها و همکاری‌های نزدیک­تری وجود داشته باشد.

در خصوص آمریکا فکر می­کنم دوستان ما در بغداد و در عراق تبعات حضور آمریکا در منطقه را به خوبی می­دانند و با دیدگاه‌­های ما نیز کاملاً آشنا هستند. ما بسیار خوشحال هستیم که پارلمان عراق مصوبه خروج نیرو‌های آمریکایی را از عراق تصویب کرده و امیدوار هستیم که این به شکل کامل خود محقق گردد. آرامش و امنیت در منطقه ما، با حضور نیرو‌های خارجی حتماً تأمین نخواهد شد. امنیت در منطقه مهم خلیج فارس و بین ایران و عراق و همچنین در داخل ایران و عراق حتماً باید یک امنیت درون­‌زا باشد که توسط خود ما باید تأمین شود و حضور نیرو‌های خارجی مخل این امنیت خواهد شد.

این نکته‌­ای است که دوستان ما در عراق به خوبی به آن واقف هستند و من مطمئن هستم در هر گونه تحولی در ارتباط با خروج نیرو‌های آمریکایی از عراق که امیدوار هستیم به سرعت به مرحله کامل خود برسد، دوستان عراقی ما این ملاحظات را در نظر دارند.

سوال: عراق با مشکل کمبود آب و اختلافات آبی با ترکیه و ایران دست به گریبان است. بغداد و آنکارا تاکنون نتوانسته­اند تا حدودی این مشکل را با توافقات صورت گرفته مدیریت کنند آیا در دولت جدید ایران شاهد مدیریت این موضوع میان بغداد و تهران هم خواهیم بود؟

مسئله کمبود آب مسئله خاص عراق نیست؛ مسئله ایران و بقیه کشور‌های منطقه نیز هست. متأسفانه خشکسالی در حال تبدیل شدن به یک عارضه بین­المللی و مشکل فراگیر به خصوص در منطقه غرب آسیا است و این مشکل ابعاد منطقه‌­ای نیز دارد. بدیهی است یک کشور به تنهایی نمی‌تواند با آن مقابله کند و تغییرات محیط زیستی و اقلیمی نیاز به همکاری­های منطقه­ای برای برخورد با آن­ها دارد.

موضوع آب یکی از این موضوعات است و موضوع بسیار جدی نیز هست. اختلافاتی که بین بغداد و آنکارا وجود دارد با اختلافات بین بغداد و تهران هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی متفاوت است. تا آنجاکه اطلاعات من یاری می­کند فکر می­کنم کمتر از ۷ درصد آب­هایی که از خارج سرزمین وارد عراق می­شود از سمت ایران است. ایران هم با کمبود آب مواجه است و من امیدوار هستم که در دولت جدید، یک دیپلماسی آب موفق را بین ایران و عراق و بقیه همسایگانمان به خوبی به پیش ببریم و آب به جای اینکه موضوعی برای درگیری باشد تبدیل به موضوعی برای همکاری شود.

من معتقدم که این شدنی است و ان‌شاءالله با مشورت­هایی که با همکاران خودم در عراق خواهیم داشت سعی می­کنیم که به این سمت حرکت کنیم.

سوال: در سیاست خارجی دولت جدید ایران، عراق چه جایگاهی دارد؟ کشور دوست، همسایه یا یک هم­پیمان؟

من فکر می­­کنم همه این موارد را با هم می‌توان در نظر گرفت. ما به لحاظ جغرافیایی همسایه هستیم، به لحاظ تاریخی هم همسایه هستیم، به لحاظ قلبی هم همسایه هستیم و پیوند‌های دوستی و محبت بین ما قوی است. البته زمانی در طول تاریخ، فراز و نشیب و مشکلاتی نیز داشته­ایم ولی اکنون سال‌ها است که مرز‌های ما مرز صلح است و همکاری‌­های ما مبتنی بر دوستی و یگانگی و همکاری می‌باشد. ما در بسیاری از مسائل منطقه‌ای اتفاق نظر و در خصوص خیلی از مسائل بین‌­المللی اشتراک نظر داریم و فکر می­کنم رابطه بین ایران و عراق، رابطه­ای ویژه است. اتصالاتی که بین ما در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، مذهبی، تاریخی، اعتقادی و اخیراً اقتصادی وجود دارد؛ اتصالات محکم و فراوانی است و امیدوار هستیم که روز به روز نیز ان‌شاءالله بیشتر شود.

سوال: در پایان پیغام خاصی برای مردم عراق دارید؟

پیغام دولت چهاردهم تفاوتی با پیام دولت‌­های قبلی ندارد. پیام ما پیام دوستی است. دست ما برای همکاری و مشارکت به سمت دوستان ما در عراق همیشه دراز است و علاقه ما برای ایجاد پیوند مستحکم نه فقط بین دو دولت بلکه بین دو ملت، یک علاقه دائمی است و امیدوار هستیم روز به روز همکاری­‌های بین دو کشور افزایش یابد. من باز هم تکرار می­کنم که صلح و ثبات و امنیت در عراق، صلح و ثبات و امنیت در ایران است. پیشرفت، توسعه و رفاه در عراق، پیشرفت، رفاه و توسعه در ایران است و هرگونه نگرانی در عراق، برای ما نیز محل نگرانی است و بالعکس.

ما منافع و در عین حال تهدیدات مشترک داریم. در منطقه به خصوص تهدیدات از جانب رژیم صهیونیستی است و برخورداری از علایق و منافع مشترک، اقتضا می­کند که با هم همکاری کنیم. من به عنوان وزیر امور خارجه دولت چهاردهم مصمم هستم که با همکاری دوست خودم وزیر محترم امور خارجه عراق در این مسیر حرکت کنیم ان‌شاءالله. / ایسنا