جهاد دانشگاهی گذرگاه شکوفایی نخبگان دانشجویان است ایسنا

سعید خدیوی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در حقیقت امروز می‌توان ماموریت جدیدی برای جهاد دانشگاهی متصور شد و آن اتصال نخبگان دغدغه‌مند به جامعه خواهد بود. اهمیت این مسئله به آن اندازه است که شاید بتوان آن را مهم‌ترین رسالت این سازمان برشمرد. هر نهاد یا سازمانی یک مأموریت یا جوهر اصلی دارد که مابقی فعالیت‌ها در عرض آن شکل گرفته است. در حقیقت این جوهر، مزیت اصلی و شالودۀ هر نهاد را تشکیل می‌دهد و تفاوت بنیادین آن با سایر مؤسسات و نهادها است.

وی در رابطه با رسالت سازمان جهاد دانشگاهی اظهار کرد: از آنجایی که جهاد دانشگاهی از اجتماع جوانان نخبه علاقمند به کشور در ابتدای انقلاب اسلامی شکل گرفته است، جوهر اصلی این سازمان را باید در بسترسازی برای شکوفایی استعدادها و دغدغه‌های نخبگان برای کشورشان دانست که عنصر سازنده این جوهر بدون شک نخبگان که در گام اول، دانشجویان هستند، است و ثمره و یا به بیان بهتر کارکرد این نهاد، حل مسائل و معضلات جامعه توسط نخبگان یا به بیان ساده اتصال بین نخبگان و جامعه است؛ امروزه بیش از هر چیز بر این کارکرد تأکید می‌شود و این درحالی است که آن فرهنگ جهادی، بنیان و مبنای شکل‌گیری این سازمان بوده است و حل مسائل کشور توسط نخبگان، نتیجه آن فرهنگ است.

خدیوی با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی، فرهنگ سازمانی متفاوت با سایر نهادها دارد، افزود: در خیلی از سیستم‌ها، افراد خود را بر اساس شرح وظایف، تعریف می‌کنند و در واقع ابتدا سازمان و اهداف آن شکل می‌گیرد و سپس افراد خود را بر اساس شرح وظایف در آن سازمان تعریف می‌کنند اما ساز و کار شکل‌گیری در جهاددانشگاهی بالعکس بوده و ابتدا نخبگانی با روحیه و دغدغه‌مندانه برای حل مسائل کشور و کمک به جامعه گرد هم جمع شده‌اند و نهادی را تشکیل داده‌اند که فرهنگ سازمانی متفاوتی با سایر نهادها داشته است. روحیه جهادی بر این باور است که اگر جایی نیاز باشد، فارغ از شرح وظایف باید به حل مسائل پرداخت. این روحیه و فرهنگ سازمانی از همان سال‌های ابتدای انقلاب به وجود آمده است.

معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه هدف جهاد دانشگاهی حل مسئله‌ای از مسائل کشور است، اظهار کرد: وقتی صحبت از فرهنگ در جهاددانشگاهی به میان می‌آید، تنها از یک نهاد فرهنگی سخن نمی‌گوییم بلکه روح حاکم بر این سازمان، ناظر بر فرهنگی متفاوت است. این نهاد، با جمع کردن افرادی با اشتراکات فکری و ذهنی به دنبال حل مشکلات کشور در حوزه‌های مختلف است. بر همین اساس، آموزش و پژوهش در این سازمان نیز بر مبنای همین فرهنگ متفاوت شکل گرفته است. یعنی می‌توان گفت که اصل در این سازمان، فرهنگ جهادی است و موارد دیگر در کنار آن و فرع محسوب می‌شوند. برای مثال ممکن است استادی در دانشگاه کار پژوهشی را برای ارتقاء رتبه خود انجام ‌دهد اما وظیفه عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی در پژوهش، حل مسئله‌ای از کشور است. خدمت‌رسانی برای حل مسئله و کار پژوهشی و آموزشی برای کمک به حل مسئله کشور، دغدغه‌ این افراد و در رأس امور قرار دارد.

خدیوی با بیان اینکه وجه تمایز این سازمان با سایر نهادها، بسترسازی جهت شکوفایی نخبگان و رشد جوانان در این نهاد است، ادامه داد: حتی اگر بتوان از اقدامات ارزشمندی مانند پژوهش‌های کاربردی، آموزش و یا خدمات پزشکی این سازمان چشم‌پوشی کرد، باز هم همچنان این سازمان از جایگاه ویژه‌ای در کشور برخوردار است. جهاد دانشگاهی از نخبگان و ایده‌های آنان حمایت کرده و فضایی را برای رشد و بالندگی در راستای حل مسائل کشور در اختیار آنان قرار می‌دهد. به علت وجود این ریشه در جهاددانشگاهی، تاکنون هیچ سازمانی به اندازه آن نتوانسته از عهده این رسالت برآید.

شکوفایی استعدادهای نخبگان جوهر اصلی جهاد دانشگاهی است

وی افزود: ما به این می‌بالیم که بسیاری از مدیران تراز اول کشور کسانی هستند که از دل جهاددانشگاهی کار، فعالیت و دغدغه‌مندی را یاد گرفته‌اند. شاید بتوان تربیت نیروی جوان خدمتگزار به کشور را یکی از مهم‌ترین اهداف این سازمان برشمرد. در مقایسه با دیگر نهادها، یکی از مهم‌ترین جوهره‌های جهاددانشگاهی، مزیت رقابتی آن است که هیچوقت هیچ‌چیز دیگری جایگزین آن نخواهد شد. مزیتی که به توسعه جهاددانشگاهی کمک می‌کند. جهاددانشگاهی نهادی‌ست با روحیه جهادی، ناظر بر حل مسائل کشور که عده‌ای از افراد دغدغه‌مند در آن حضور یافته و این فرهنگ سازمانی را ایجاد کرده‌اند. فرهنگی که در میان‌مدت و بلندمدت، تبدیل به بستری برای رشد و بالندگی ایده‌های جوانان نخبه و علاقه‌مند خدمت به کشور شده است.

معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی درخصوص اینکه این نهاد، فضایی را برای مهارت‌افزایی دانشجویان و کسب مهارت‌های حرفه‌ای فراهم می‌کند، گفت: این مهارت‌افزایی به دانشجویان در خدمت به کشور کمک می‌کند. جهاددانشگاهی طی این سال‌ها در پیوست با دانشگاه‌ها همواره از نخبگان دانشجویی کمک گرفته و استفاده کرده است. اما اکنون این پرسش در مقابل سازمان قرار گرفته است که آیا نخبگان، تنها در دانشگاه حضور دارند؟ آیا امکان استفاده از پتانسیل‌های خارج از دانشگاه وجود ندارد؟ این پرسشی است که نیازمند پاسخ دقیق و توجه بیشتر در بلندمدت است. جهاددانشگاهی همواره از تمام افراد با نگاه کارشناسی، عقلانی، نخبگانی و دانشگاهی برای حل مسائل کشور استقبال کرده است.

وی افزود: جهاد دانشگاهی با فراهم کردن فرصت‌های ارتباطی، ایجاد باورمندی و اعتماد به نفس در دانشجویان، به آن‌ها در افزایش توانایی‌های ارتباطی-اجتماعی کمک می‌کند. همچنین با توجه به اهمیت مسئولیت‌پذیری در نسل جوان، با ایجاد مسئولیت‌های اجتماعی و فرهنگی و تقویت توانایی حل مسئله، به آن‌ها در توسعه این مهارت‌های کلیدی کمک می‌کند؛ چراکه گذشته این نهاد فرهنگی با دانشجویان دغدغه‌مند شکل گرفته و قوام آن نیز کماکان در اتصال به بدنه دانشجویی است.

بحران جهاد دانشگاهی به دلیل دوری از بدنه دانشجویی است

خدیوی در ادامه با اشاره به اینکه مراکز جهاد دانشگاهی هر زمان از بدنه دانشجویی فاصله گرفتند، از رسالت و توانمندی آنان کاسته شده است، عنوان کرد: این دانشجویان هستند که نقش کلیدی در شکل‌گیری و حفظ جوهر اصلی جهاددانشگاهی داشته‌اند و اکنون اگر جهاددانشگاهی در سطح ملی دچار بحران ماموریت شده است به دلیل کمرنگ‌تر شدن اتصالش به این بدنه است. از عوامل موثر در این بحران‌ می‌توان به شکل‌گیری نهادهای موازی و انتقال بخشی از فعالیت‌های جهاد به آن‌ها در دانشگاه‌ها اشاره کرد. نهادهایی که برخلاف جهاددانشگاهی که بر پایه فرهنگ جهادی بنا شده، به صورت ساختاری شکل گرفته و ادعای انجام رسالت‌های فرهنگی را داشته‌اند اما نتوانسته‌اند عملکرد موفقی داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه نهادهای جهادی باید به عنوان پل ارتباطی بین دانشگاه، نخبگان و جامعه عمل کنند، افزود: در حقیقت امروز می‌توان ماموریت جدیدی برای جهاد دانشگاهی متصور شد و آن اتصال نخبگان دغدغه‌مند به جامعه خواهد بود. اهمیت این مسئله به آن اندازه است که شاید بتوان آن را مهم‌ترین رسالت این سازمان برشمرد. از این منظر شاید نیاز باشد که یک بازخوانی، در نهادهای شکل گرفته در جهاددانشگاهی انجام گیرد. این سازمان باید با مسائل عموم جامعه ارتباط برقرار کند و با یک نگاه نخبگانی و دانشجویی در جامعه ایجاد مطالبه‌گری کند. این اتصال باعث می‌شود دانشگاه به جامعه خدمت کند و جامعه نیز نگاه مثبتی به نخبگان داشته باشد. این رسالت در حقیقت دانشگاه جامعه محور و جامعه دانش‌محور باید در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر باشند.

کسب رتبه برتر معاونت فرهنگی خراسان رضوی در سطح کشور مرهون توجه به ریشه‌های قوی آن است

خدیوی افزود: جهاددانشگاهی خراسان‌رضوی یکی از جهادهای موفق در سطح کشور از لحاظ تعداد نیرو، حجم و تنوع فعالیت‌های پژوهشی، پزشکی، فرهنگی و غیره است. در حقیقت در رابطه با آرمان و ماموریتی که برای سازمان جهاددانشگاهی در سطح کشور تعریف شده، بهترین الگو و نمونه، جهاددانشگاهی خراسان رضوی است. رئیس سابق جهاد دانشگاهی، دکتر روح‌الله دهقانی فیروزآبادی نیز در همین زمینه جهاد دانشگاهی خراسان رضوی را الگوی ایده‌آل جهاد در سطح کشور توصیف کرده بود.

وی همچنین با اشاره به موفقیت چشمگیر جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در سال تحصیلی گذشته، خاطرنشان کرد: معاونت فرهنگی این سازمان، رتبه برتر را در بین جهادهای دانشگاهی کشور کسب کرده است. موفقیت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در کسب رتبه برتر در سطح کشور، به علت حفظ همان جوهر اصلی از زمان شکل‌گیری آن است. حضور فعال در دانشگاه‌، ارتباط تنگاتنگ با اساتید و دانشجویان دغدغه‌مند و اتصال به بدنه اجتماع از ویژگی‌های بارز این سازمان در طی این سال‌ها به شمار می‌رود.

معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه در این سازمان به مسائل حوزه فرهنگ و هنر و خلاء‌های موجود در بستر آن توجه ویژه‌ای شده است، افزود: تأسیس فرهنگسرای جهاد دانشگاهی به عنوان نمونه‌ای از پاسخگویی به نیازهای فرهنگی و هنری منطقه و ایجاد زیرساخت‌های هنری در این شهر و همچنین تربیت و آموزش هنرمندان برجسته بوده است. این مرکز در طی حیات خود، جایگاه ویژه‌ای در حوزه هنری مشهد پیدا کرده‌ و اکنون بزرگترین مرکز آموزشی هنری شرق کشور از نظر تعداد هنرجو و رویدادهای هنری به شمار می‌رود. باید گفت که فرهنگسرای جهاددانشگاهی نسبتی مادری در ارتباط با سایر فضاهای هنری شهر مشهد دارد. همچنین تأسیس پردیس فعالیت‌های نرم و صنایع فرهنگی در راستای حل مسائل اقتصاد فرهنگ در استان انجام شده است.

خدیوی تصریح کرد: هدف ما کمک به توسعه فعالیت‌های هنری شهر و استان بوده است و موفقیت‌های حاصل شده مرهون آن است که جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با حفظ هویت و رویکرد اصلی خود در حوزه فرهنگی و هنری وارد شده است. این سازمان با تمرکز بر اتصال جامعه و دانشگاه، نقش مهمی در تربیت نیروهای متخصص و فعال در حوزه‌های مختلف ایفا کرده است. همچنین از تاسیس فروشگاه‌های کتاب در سطح شهر و دانشگاه گرفته تا مراکز نظرسنجی، تولید محتوا و ارتباطات بین‌الملل، فعالیت‌های گسترده‌ای را در سطح شهر مشهد، استان و حتی در سطح بین‌المللی انجام داده است.

معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: یکی از جالب‌ترین فروشگاه‌های کتاب ما، شعبه میدان آزادی است که یک درب آن به دانشگاه و درب دیگر آن به شهر باز می‌شود. وجود این کتاب‌فروشی از نظر کالبدی و معماری کل ماموریت جهاددانشگاهی را نشان می‌دهد. هیچ نقطه دیگری در مجموعه پردیس دانشگاه وجود ندارد که از یک طرف با مردم و از طرف دیگر با دانشگاه ارتباط داشته باشد.

وی افزود: جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با بهره‌گیری از ظرفیت دانشجویان در حوزه‌های مختلف نیروهای توانمندی را تربیت کرده است. خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) طی سال‌های اخیر، جایگاه ویژه‌ای در حوزه خبر و رسانه در سطح شهر مشهد پیدا کرده است. مرکز افکارسنجی دانشجویان (ایسپا)، بخش زیادی از نظرسنجی‌های شهری را با استفاده از ظرفیت دانشجویی انجام می‌دهد. مرکز فعالیت‌های قرآنی جهاددانشگاهی یکی از مهم‌ترین نهادهایی است که اتصال حوزه و دانشگاه را برقرار می‌کند. اتفاق مبارک بعدی تعریف دفتر ارتباطات بین‌الملل در حوزه فرهنگی است همچنین این سازمان با راه‌اندازی مرکز تولید محتوای فضای مجازی، تلاش کرده است تا از دانشجویان برای تولید محتوای باکیفیت استفاده کند. مهمترین دروازه برای ورود تمامی این دانشجویان گستره عظیم دفاتر سازمان دانشجویان در سطح استان خراسان رضوی است.

خدیوی تاکید کرد: معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، با ایجاد فضایی مطبوع و حمایتی برای دانشجویان، به عنوان گلخانه‌ای برای شکوفایی استعدادهای نخبگانی عمل کرده و به عنوان ریشه و ساقه درخت جهاد دانشگاهی، زمینه رشد و بالندگی این نهاد در حوزه‌های مختلف را فراهم کرده است. این حوزه، موفقیت و بالندگی خود را مرهون همین اتصال با عناصر دانشجویی می‌داند. بسیاری از نیروهای توانمند حال حاضر جهاد، از طریق واحدهای فرهنگی حاضر در دانشگاه‌ وارد فضای این سازمان شده و به دلیل هم‌راستا بودن این دغدغه‌های فرهنگی و رسالت اصلی سازمان، موثر عمل کرده‌اند. در حقیقت یکی از عوامل موفقیت معاونت فرهنگی، وجود دفاتر سازمان دانشجویان در پهنه دانشکده‌ها و دانشگاه‌های استان خراسان است که باعث شده، اتصال به بدنه دانشجویی در جهاددانشگاهی بیش از پیش تقویت شود.

بروکراسی سازمانی و دغدغه‌های پیش روی جهاددانشگاهی

وی افزود: با توجه به تاکید سطوح حکمرانی به برقراری نظم اداری و انضباط مالی بیشتر در سازمان‌ها، جهاد دانشگاهی در حال ورود به مرحله‌ای جدید از تحولات اداری و سازمانی است که همزمان فرصت و چالش‌هایی را برای آن به همراه دارد. در حالی که برقراری چنین ساختارهایی، امری ضروری و قابل احترام است، اما نگرانی‌هایی در خصوص حفظ پویایی و انعطاف‌پذیری این نهاد نیز به وجود می‌آید. برای مثال یکی از چالش‌های مهم، عدم تعریف مشخص از کار دانشجویی در نظام حقوقی و تامین اجتماعی کشور است که در اینجا تاثیر خود را بیشتر نشان می‌دهد. در حالی که بسیاری از کشورها کار دانشجویی را به عنوان کارآموزی و یا کار پاره وقت تعریف کرده‌اند، در ایران این تعریف هنوز به طور کامل وجود ندارد. از طرف دیگر، وضعیت بیمه نیروی مشغول به کار در سازمان‌ها، طبق قوانین باید مشخص باشد. این عدم تعریف یکپارچه، می‌تواند بر انگیزه و حضور فعال دانشجویان در فعالیت‌های جهاد دانشگاهی اثر بگذارد.

معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که ساختارمند کردن و نظام‌مند کردن فعالیت‌های جهاد دانشگاهی با حفظ روحیه پویایی و مشارکت دانشجویان، امری ضروری است اما این نگرانی نیز وجود دارد که تقویت این انگیزه‌های بیرونی، انگیزه‌های درونی دانشجویان که جوهر اصلی جهاد دانشگاهی بوده است را تحت تاثیر قرار دهد. عدم توجه به این موضوع می‌تواند جهاددانشگاهی را به سمت بروکراسی و فقدان پویایی سوق دهد که البته این نگرانی‌ها در جلسات مختلف با مسئولان سازمان مطرح شده و ضرورت توجه به این موضوع در فعالیت‌های جهاد دانشگاهی مورد تاکید قرار گرفته است. لازم است که در سطوح کلان کشور، ساز و کارهایی برای حمایت از کار دانشجویی و ارائه مزایا و محدودیت‌های متناسب با این گروه ایجاد شود تا ضمن حفظ پویایی و انعطاف‌پذیری باعث حفظ انگیزه و مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های دانشگاهی شود.

انتهای پیام