همه چیز درباره ی درمان گوشه گیری در کودکان، نوجونان و بزرگسالان آورده شده است.

برای همه ی ما پیش آمده که لحظاتی نیاز به تنهایی و خلوت کردن با خود داشته باشیم.

در مواجه با مشکلات یا زمان تصمیم گیری و فکر کردن این تمایل به خلوت گزینی و گوشه گیری شدید تر می شود.

اما گوشه گیری در بعضی افراد یک خصوصیت بارز است به نحوی که دیگران در محیط های رسمی و غیر رسمی فرد را با همین ویژگی می شناسند.

درمان گوشه گیری

گوشه گیری به معنای تمایل دائمی فرد به خلوت گزینی و تنها بودن است که معمولا با خجالتی بودن همراه می باشد.

البته این بدان معنا نیست که فرد از وضعیت کنونی خود راضی بوده و از آن لذت می برد.

در بیشتر مواقع فرد گوشه گیر سعی در مقابله با گوشه گیری و انزوای خود داشته اما به دلیل خجالتی و کم رو بودن تلاش جدی در پیوستن به گروه های اجتماعی از خود نشان نمی دهد.

ارزیابی مثبت یا منفی از این ویژگی یعنی گوشه گیری تا حدی به زمان و فرهنگی که فرد در آن زندگی می کند بستگی دارد.

مثلا در فرهنگ آسیای شرقی که جمع گرایی و احترام در مقابل برون گرایی و استقلال ارجح می باشد، ممکن است خجالتی بودن فرد به عنوان یک ویژگی مثبت تلقی گردد.

اما در کل گوشه گیری و انزواطلبی مشکلات و پیامدهای بسیاری به همراه دارد.

نشانه ها و پیامدهای گوشه گیری

گوشه گیری با یک سری نشانه ها و علایم همراه است:

1. خجالت،
2. سکوت،
3. احساس محرومیت،
4. کسالت و بی حوصلگی، زودرنجی،
5. نگرانی از آینده،
6. اجتناب از تفریح و بودن با دیگران،
7. غیبت از مدرسه

از نشانه های گوشه گیری است.

چه گوشه گیری را یک صفت مطلوب بدانیم و آن را در خود یا دیگران تقویت کنیم و چه آن را منفی ارزیابی کرده و رد کنیم، این ویژگی پیامدهای ناخواسته ای دارد از جمله:

به عنوان مثال فرد گوشه گیر و منزوی از نشان دادن احساسات و استعداد های خود اجتناب می کند و بیشتر در دنیای درون خود به سر می برد.

خیالبافی بیش از حد و نشخوار فکری زیاد می تواند احتمال افسردگی و در نتیجهافکار خودکشیدرافراد منزویرا افزایش دهد.

فرد گوشه گیر که معمولا تنهایی هایش را با نوشتن، مطالعه، رویاپردازی و فضای مجازی پر می کند به راحتی نمی تواند با جنس مخالف ارتباط برقرار کند.

او ممکن است از اعتماد کردن به دیگران و بیان احساساسات خود واهمه داشته باشد.

در مدرسه، دانشگاه، محل کار و جمع دوستان شخص کم رو و گوشه گیر ناشناخته می ماند و قابلیت های ارزشمندش در پس توده ای از ابرهای تیره مخفی می شود.

این افراد معمولا از نظر دیگران نچسب و بی انرژی یا غیر اجتماعی و ترسو تلقی می شوند.

اضطراب و بخصوص اضطراب اجتماعی نیز از دیگر پیامدهای جدی گوشه گیری است.

ناتوانی در ابراز وجود و بیان خواسته های خود، کاهش عزت نفس، ضعف مهارت های اجتماعی و همچنین تاخیر در ازدواج و تجربه ی والدگری نیز از مشکلات گوشه گیری و انزواطلبی می باشد.

دلایل گوشه گیری چیست؟

نداشتن مهارت های اجتماعی لازم برای برقراری ارتباط در کنار عدم اعتماد به نفس می توانددلیل گوشه گیریفرد باشد.

وجود نقص های جسمانی یا ظاهری و مشکل در تکلم مثلا لکنت زبان نیز یکی دیگر از علت های کم رویی و انزواست.

در صورت نقص های واضح مثلا لکنت زبان والدین می توانند با مراجعه ی زودهنگام به گفتاردرمانگر مانع از شکل گیری تجربیات ناخوشاید فرزند خود از جمله تمسخر همسالان کودک شوند.

در بیشتر مواقع ریشه ی گوشه گیری به خانواده کودک و تجربیات کودکی برمی گردد.

خانواده هایی که به روش افراطی اقدام به کنترل و سخت گیری می نمایند و در پذیرش بی قید و شرط و ابراز محبت به فرزندشان مهارت ندارند، فرزندانی محدود با بازداری رفتاری شدید و گوشه گیر تربیت می کنند.

نداشتن یک الگوی ارتباطی مناسب در خانواده نیز یکی دیگر از دلایل عدممهارت های اجتماعیو تمایل به گوشه گیری می باشد.

به عنوان مثال تحقیقات نشان داده اند که فرزندان گوشه گیر معمولا والدین سرد و منزوی از اجتماعات داشته اند که با دیگران( اقوام، دوستان و اجتماعات رسمی ) تعاملات چندانی ندارند.

سرزنش و مقایسه ی دائمی خود با دیگران به عنوان یک ویژگی مخرب که می تواند از کودکی توسط والدین به فرد القاء شود، به عنوان یک عامل زمینه ساز مهم در تمایلات انزواطلبی و گوشه گیری مطرح می شود.

راه درمان گوشه گیری در کودکان

برطرف کردن و حل هر موضوع دردسر ساز در کودکی از جملهراه درمان گوشه گیری در کودکان، مسلما هم راحت تر و هم عمیق تر خواهد بود.

والدین می تواندد به تدریج و با صبر و حوصله در کاهش کم رویی و گوشه گیری فرزندشان به نتایج مثبتی دست یابند.

مسلما کمک گرفتن از متخصصین بهداشت روانی و مطالع جهت افزایش آگاهی پیش از اقدام، تصمیم منطقی و کارآمدی است.

قبل از هرچیز باید بدانید که بیان این خصوصیت به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به کودک تان منجر به تلقین پذیری و شدت گرفتن گوشه گیری او می شود.

کودک منزوی برای وارد شدن در هر جمعی به احساس ارزشمندی و خوب بودن نیاز دارد.

با تایید و محبت به فرزندتان و خود داری از انتقاد، مقایسه و سرزنش به ایجاد یک حس بهتر در فرزندتان کمک کنید.

تشویق کودک در مدرسه بخصوص هنگام انجام فعالیت گروهی در تقویت روحیه ی جمع گرایی او نقش بسزایی دارد.

بردن فرد به گردش های علمی و تفریحی و تشویق او به سخن گفتن بخصوص در مورد موضوعی که به آن تسلط دارد، در افزایش خود باوری و اجتماعی بودن کودک نقش مهمی خواهد داشت.

فعالیت های هنری و ایفای نقش از جمله در نمایشنامه ها در کم کردن ترس اجتماعی و انزواطلبی می تواند سودمند باشد.

توجه داشته باشید که به یک باره تکلیفی سخت را به کودک محول نکنید چرا که تکلیف اجباری که منجر به شکست فرزندتان گردد نتیجه معکوس خواهد داشت.

برای این منظور از قدم های کوچک و کارهای ساده شروع کنید. مثلا سفارش جنس یا پرسیدن قیمت مواد غذایی در یک فروشگاهی یا بازی با همسالان می تواند قدم های ابتدایی باشد.

توصیه هایی جهت غلبه بر گوشه گیری در بزرگسالان

این موارد برای درمان گوشه گیری در نوجوانان و بزرگسالان در نظر گرفته می شود:

• قبل از هرچیز به بررسی عزت نفس خود بپردازید. چه احساسی نسبت به خود دارید؟

اگر نسبت به خود ملاک های سفت و سختی داشته و همواره در حال تنبیه و سرزنش یا انتقاد خود هستید، طبیعی است که دیگران را نیز افرادی سخت گیر و دائم در حال قضاوت تصور کرده و از اجتماعات گریزان باشید.

برای تقویت اعتماد به نفس می توانید از کتاب های خودیاری و سخنرانی های مربوطه کمک بگیرید.

• همچنین کمک گرفتن از متخصصان ودرمان فردیو گروهی نیز برای شناسایی ریشه ای علت عدم اعتماد به نفس و درمان آن کمک کننده است.

توجه داشته باشید که افرادی که خود را قبول داشته و احساس خوبی نسبت به خود دارندبهترین دوستو مشوق خود بوده و به تائید دیگران وابستگی ندارند.

• از خود گویی منفی درباره خودتان بپرهیزید.
• از سپری کردن زمان طولانی در فضای مجازی خود داری نمایید.
• مواجهه و روبه رو شدن با ترس های تان بهترین شیوه ی کاستن از اضطراب در موقعیت های اجتماعی است.

می توانید از اجتماعات کوچک شروع کرده و کم کم شاهد پیشرفت تان در موقعیت های بزرگ تر باشید.

تمرین کنید و بدانید که تغییر دادن یک صفت اخلاقی در ابتدای کار سخت است.

• از تلقین کم رویی و منزوی بودن در خلوت یا نزد دوستان تان بپرهیزید.
• به جای کلی گویی می توانید مشخصا به موقعیت های خاص اشاره کنید که از تعامل در آن لذت نمی برید.
• خودتان را آرام کنید. در موقعیت های اجتماعی که دچار اضطراب می شوید با رهاسازی عضلانی و تمرین تنفس عمیق به کاهش اضطراب خود کمک کنید.

نوروفیدبکبه عنوان یک روش پیشنهادی، توصیه می شود.