موسیقی فیوژن را عموما ترکیبی از دو نوع موسیقی جاز و راک می دانند

صفر تا صدموسیقی فیوژن

موسیقی فیوژن چیست؟

بهموسیقی فیوژن، موسیقی تلفیقی نیز گفته می شود، از همین عبارت توضیحی ساده، می توانیم متوجه شویم که موسیقی فیوژن به موسیقی اطلاق می شود که از ترکیب و تلفیق دو نوع فرهنگ موسیقایی به وجود می آید. البته گاهی اوقات هم اتفاق می افتد که رگ و ریشه ی یک موسیقی فیوژن به چند فرهنگ موسیقی بر میگردد و این اتفاق به این معناست که تنها دو گونه ی موسیقی در شکل گیری یک موسیقی تلفیقی نقش ندارند.

البته که فیوژن تا مدت ها، به عنوان گونه ای از موسیقی، وجود خارجی نداشت و کسی به خود زحمت تهیه و تولید آن را نمی داد. در واقع تولید این سبک از موسیقی به نحوی برای موسیقی دانان و نوازنده ها، یک نوع چالش و دردسر تلقی می شد، از این رو هر کسی سعی می کرد که به همان سبک مورد علاقه ی خود اکتفا کند و از حد و مرزها و چارچوب های تعریف شده برای هر سبک موسیقی خارج نشود. از این رو، راک ها، راک تولید می کردند، بلوزمن ها، بلوز و جزمن ها، جز!

اما این پروسه تولید انواع موسیقی در چارچوب تعریف شده خودشان، به همین منوال ادامه پیدا نکرد و موسیقی نیز همانند هر هنر دیگری، شکل و شمایل جدید و تازه ای به خود گرفت. شمایلی که خبر از نوعی رهایی در تولید موسیقی می داد و آن خبر چیزی نبود جز، موسیقی فیوژن یا همان موسیقی تلفیقی!

به موسیقی فیوژن، موسیقی تلفیقی نیز گفته می شود

موسیقی تلفیقی از کجا پیدا شد؟

نقطه ی عطف پیدایش موسیقی تلفیقی را می توانیم در سال 1960و انتهای دهه شصت معرفی کنیم. همان طور که گفتیم تا این زمان، هر پرودیوسر موزیک، به تولید سبک مورد علاقه خود در موسیقی مشغول بود و دست هر کسی برای تولید باز بود چون هنوز، تکرار در موسیقی آن روی خودش را نشان نداده بود.

اما بالاخره زمانش فرا رسید و موسیقی راک به نقطه ای از تولید برخورد که دیگر فقط پول و فروش موسیقی برای سازنده مهم نبود و انتظار تولید کنندگان موسیقی از تولید، به حدی فراتر از فروش رفته بود.

مشابه همین اتفاق برای سبک جز نیز رخ داد و همینجا بود که فکر تولید موسیقی خارج از چارچوب های تعیین شده، به داد دو سبک جاز و راک رسید تا بتوانند فراتر از چیزی که بودند، اعلام وجود کنند. به همین دلیل است که خیلی ها، موسیقی فیوژن یا همان سبک تلفیقی در تولید موسیقی را با ترکیب دو سبک راک و جز می شناسند، چون اولین تلفیق، برای این دو گونه از موسیقی اتفاق افتاد.

اما نکته جالب درباره تولید موسیقی فیوژن این است که اولین شخصی که این ایده به ذهنش رسید چه کسی بود؟

حقیقتا فکر تولید موسیقی تلفیقی یا همان فیوژن برای اولین بار به فکر یکی از سران کمپانی کلمبیا رسید که او این فکر را با مایلز دیویس یکی از برجسته ترین و بزرگ ترین و تاثیرگذارترین موسیقیدانان سبک جاز، در میان گذاشت. به دنبال پذیرش این ایده ، از تلفیق المان هایی از موسیقی راک و فانک در موسیقی جز، اولین موسیقی فیوژن، تولید و ساخته شد.

مایلز با این کار خود، در جدیدی از دنیای موسیقی را به روی موسیقیدانان بزرگ و تولیدکنندگان فعال آن زمان باز کرد و سال های شصت و نه و هفتاد را می توانیم نقطه ی اوج موسیقی فیوژن در تاریخ موسیقی جهان معرفی نماییم.

البته که این کار باعث شد تا موسیقی جز به همان حالت کلاسیک و قدیمی خودش، دیگر تولید نشود و طبیعتا به دنبال تولید موسیقی به سبک تلفیقی، باگ ها و گاف هایی نیز وجود داشت که طولانی شدن و حوصله سربر بودن تراک ها، یکی از این باگ ها بود. اما به طور کلی، می توانیم بگوییم که تمامی این کم و کاستی ها، نمی تواند چیزی از بزرگ بودن کار مایلز در تولید موسیقی فیوژن کم کند.

شاید بهتر باشد که فیوژن را در موسیقی با عنوان یک اصطلاح تعریف کنیم

دنیای گسترده و نامحدود موسیقی فیوژن

خودتان هم می دانید که یک موسیقی علاوه بر اینکه باید اصولی و استاندارد نواخته و ساخته شود، باید به دل بنشیند!

همین موضوع کار را برای ساخت یک موسیقی فیوژن خوب سخت می کند. در واقع موسیقی تلفیقی یا می تواند یک دنیای کاملا محدود به تعریف اولیه ی خود داشته باشد که همان ترکیب موسیقی جز و راک است و یا می تواند تعریفی فراتر از هر سبک موسیقایی داشته باشد که این مورد هم چالش های خاص خودش را داراست. به زبان خیلی ساده؛ شما نمی توانید هر سبک از موسیقی را با یکدیگر ترکیب کنید و ادعا کنید که موسیقی شما یک سبک نو است که در دسته بندی موسیقی فیوژن قرار میگیرد.

اصلا شاید بهتر باشد که فیوژن را در موسیقی با عنوان یک اصطلاح تعریف کنیم، اصطلاحی که در مواجه با ترکیب سبک های مختلف با یکدیگر، انعطاف خاصی از خود را نشان می دهد. بله! درست است؛ فیوژن یک اصطلاح است نه یک تعریف! اما این اصطلاح هم نمی تواند تمامی ترکیب های موسیقی دنیا را در بر بگیرد.

عموما برای ترکیب چند سبک از موسیقی باید به دنبال سبک هایی باشید که تفاوت هایشان بیشتر از شباهت هایشان باشد. در این شرایط شما می توانید عناصر این سبک ها را با هم تلفیق کنید و به یک نوا، صدا و یک موسیقی نو، جدید و خاص دست پیدا کنید.

برای درک بهتر موسیقی فیوژن، بهتر است که به آثار عباس مهرپویا، یکی از برجسته ترین موسیقیدانان ایرانی که در نواختن سیتار مهارت دارد، گوش فرا دهید. مهرپویا با ترکیب نوای سیتار با سایر سازها توانست، نواهای جدیدی را از موسیقی تلفیقی در ایران به وجود آورد که شنیدن آن ها، خالی از لطف نیست.

گردآوری :بخش فرهنگ و هنر بیتوته